|
пайғамбарликка эмас, балки ҳокимга итоат этиш учун берилган эди. Бу эса аёл кишининг ҳокимга байъат қилиши ва уни сайлаши, уммат мажлисига аъзо бўлиши мумкинлигини билдиради. Чунки мажлис раъй олиш ва раъй билдириш мажлиси бўлиб, ҳукмронлик қилиш салоҳиятига эга эмас. У ҳокимни сайламайди. Бироқ, уммат бу ишда уни ўзидан вакил қилса, у ҳокимни сайлаши мумкин. У ҳокимларни ишдан четлатмайди ва қонунлар ишлаб чиқмайди. Унинг барча иши раъйга алоқадор бўлади. Уммат мажлисининг вазифалари қуйидагилар: давлат амалга оширишни кўзда тутган ички ишлар хусусида унинг раъйини олиш учун унга мурожаат қилади, давлат амалга оширган ташқи ва ички ишларга биноан уни муҳосаба қилади ёки ички ва ташқи ишлар хусусида ўз раъйларини давлатга тақдим этади. Халифалик мансабига номзод бўлаётган шахслар ҳақида ўз раъйини билдириш ҳамда волий ва муовинлардан ўз норозилигини изҳор этиш ҳам уммат мажлисининг ишларидандир. Бу ишларнинг барчаси «бир ишга тўғри йўл кўрсатувчи раъй билдириш»га киради. Унинг вазифаси фақат шўро (маслаҳат) беришгина бўлиб, бу маслаҳат халифа учун мажбурий эмас. У халифа табанний қилган ҳукмлар хусусида ўз раъйини билдиради. Буларнинг барчаси раъйлар бўлиб, ҳокимият ишларидан деб ҳисобланмайди. Шунинг учун унинг вазифаси фақат раъйга алоқадор бўлади.
Уммат мажлиси аъзолари фақат раъй билдириш учун одамлар томонидан вакилдирлар, ҳокимият ишларида ҳам, ҳокимни тайинлаш ва уни четлатишда ҳам вакил эмаслар. Бироқ, уммат ўз томонидан ўша кишини вакил қилса, ҳокимни тайинлаши мумкин. Лекин уни ишдан четлата олмайди. Мажлис аъзолари муовин ва волийлардан ўз норозиликларини изҳор этган вақтда ҳам ўз раъйларидан келиб чиқиб уларни табиий равишда ишдан четлата олмайдилар. Балки халифа вакилларнинг раъйларига асосланиб уларни ишдан четлатади. Депутатлар мажлиси (парламент) бунинг аксидир. Агар депутатлар мажлиси вазирликка ишончсизлик билдирса, давлат раиси (президент) уни ишдан четлатишига қараб ўтирилмасдан, вазирлар маҳкамаси дарҳол ишдан четлатилади.
Модомики уммат мажлиси аъзолари раъй билдиришда вакил эканлар, аёл киши уммат мажлисининг салоҳиятлари доирасидаги барча ишларда ўз раъйини билдиришга ҳақли. У сиёсий, иқтисодий, қонунчилик ва бошқа масалаларда раъйини билдириши мумкин. Шунингдек, раъй билдириш учун хоҳлаган кишини ўз томонидан вакил қилиши ёки бу раъйни изҳор этиш учун хоҳлаган киши томонидан вакил бўлиши ҳам мумкин. Ислом эркак кишига ҳам, аёл кишига ҳам
82-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181