|
мусулмон ўзи хоҳлаганича иккита, учта ва тўртта аёлга уйланиши мумкин. Шунинг учун Аллоҳ Таоло:
}مَا طَابَ لَكُمْ {
– „Сизлар учун никоҳи ҳалол бўлган“, [4:3]
деганини кўрамиз, яъни «сизлар ёқтирган аёллардан», демакдир. Яна маълум бўладики, албатта Аллоҳ Таоло бизларни аёллар ўртасида адолат қилишга буюради ва улар ўртасида зулм қилишдан қўрқса, битта хотин билан кифояланишга тарғиб қилади, чунки битта билан чекланиш зулм қилмасликка яқинроқдир.
Талаб қилинаётган адолат қилиш - мутлақ адолат қилиш эмас, балки аёллар ўртасида инсон бажара оладиган доирадаги адолат қилишдир. Чунки Аллоҳ Таоло инсонни тоқати етадиган ишгагина буюради. Аллоҳ Таоло дейди:
}لاَ يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلاِّ وُسْعَهَا {
– „Аллоҳ ҳеч бир жонни тоқатидан ташқари нарсага таклиф қилмайди“. [2:286]
Ҳа, оятдаги «Адолат қилишларинг» сўзи умумий суратда келган:
}فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاِّ تَعْدِلُوا {
– „Энди агар (улар орасида) адолат қила олмасликдан қўрқсангиз“. [4:3]
Бу эса ҳамма адолатни ўз ичига олади. Бироқ, бу умумийликни бошқа бир оят билан инсон қодир бўлган ишларга хослайди. Аллоҳ Таоло дейди:
}وَلَنْ تَسْتَطِيعُوا أَنْ تَعْدِلُوا بَيْنَ النِّسَاءِ وَلَوْ حَرَصْتُمْ فَلاَ تَمِيلُوا كُلَّ الْمَيْلِ فَتَذَرُوهَا كَالْمُعَلَّقَةِ {
– „Ҳар қанча уринсангизлар ҳам хотинларингиз ўртасида адолат қилишга қодир бўлмайсизлар. Бас, бутунлай (суйган хотинларингиз томонга) оғиб кетиб, (кўнгилсиз бўлиб қолган) хотинингизни муаллақа каби ташлаб қўймангиз!“. [4:129]
Бу оятда Аллоҳ Таоло хотинларнинг айримларига буткул мойил бўлиб кетмайдиган ва уларнинг ҳуқуқларини кўп ёки кам адо қилмайдиган даражада хотинлар ўртасида адолат қилишга қодир эмаслигимизни баён қилади. Шунинг учун сизлардан тўлиқ адолат қилиш талаб қилинмади, балки сизлар уддасидан чиқадиган, қодир бўладиган адолат талаб қилинди ва бунинг учун тоқат етганича ҳаракат қилишларингиз шарт қилинди. Чунки қодир бўлинмайдиган ишга буюриш зулм доирасига киради.
}وَلاَ يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا {
– „Парвардигорингиз ҳеч кимга зулм қилмас“. [18:49]
123-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181