kutubhona

Аллоҳ никоҳни қонунлаштиргани (шаръий ҳукм қилгани) каби талоқни ҳам қонунлаштирди. Унинг шаръий ҳукмлигига Қуръон, суннат ва саҳобалар ижмоoси асос бўлади. Қуръонда Аллоҳ Таоло дейди:

}فَإمْسَاكٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْرِيحٌ بِإِحْسَانٍ {
– „(Эр хотинини қайта никоҳига олиши мумкин бўлган) талоқ икки мартадир. Сўнгра (оилани) яхшилик билан сақлаш ёки чиройли суратда ажрашиш (лозим)“. [2:229]

}يَاأَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ {
– „Эй пайғамбар, қачон сизлар (яъни мўминлар) аёлларингизни талоқ қилсангизлар, уларнинг иддаларида (яъни поклик пайтларида) талоқ қилинглар“. [65:1]
Умар ибн Хаттобдан ривоят қилинадики:

«أن النبي r طلق حفصة ثم راجعها»
«Пайғамбар с.а.в. Ҳафсани талоқ қилдилар ва қайта никоҳларига олдилар». (Ҳоким ва ибн Ҳиббон ривояти). Яна Абдуллоҳ ибн Умардан ривоят қилинади:

«كانت تحتي امرأة أحبها وكان أبي يكرهها فأمرني أن أطلقها فأبيت فذكر ذلك للنبي r فقال: يا عبد الله بن عمر, طلق امرأتك»
«Менинг яхши кўрган бир хотиним бор эди ва отам уни ёмон кўрарди. Отам менга уни талоқ қилишимни буюрди ва мен кўнмадим. Кейин буни отам Расулуллоҳ с.а.в.га айтди ва у зот менга: «Эй Абдуллоҳ ибн Умар, хотинингни талоқ қил», дедилар». (Термизий ва Ҳоким ривояти). Саҳобалар ҳам талоқнинг шариат томонидан белгиланганлигига ижмоo қилганлар.

Талоқ - никоҳ алоқасини узиш ва никоҳ битимини бекор қилиш, демакдир. Талоқнинг жоизлигига ҳеч қандай шаръий иллат йўқ, чунки бу тўғрида келган далилларнинг ҳеч бири - на Қуръон далиллари ва на суннат далиллари - бирор иллатни ўз ичига олган эмас. Унинг ҳалоллиги бирор сабабга кўра эмас, балки шариат ҳалол қилгани учундир. Шаръий талоқ қилиш уч марта талоқ қилиш бўлиб, булар кетма-кет бўлади. Агар бир марта талоқ қилса, бир талоқ тушади ва эр хотинини идда муддати ўтмай туриб, янгидан никоҳ ўқитмасдан, қайтиб олиши мумкин. Агар иккинчи бор талоқ қилса, икки талоқ тушади ва идда муддати ўтмай туриб, янгидан никоҳ ўқимасдан, қайтиб никоҳига олиши мумкин. Агар бу икки ҳолатда идда муддати ўтиб кетса, талоқ ражoий (қайтиш мумкин бўлган) талоқдан кичик боин (ажратувчи) талоққа айланади ва энди эр янги никоҳ ўқитмай ва маҳр бермай туриб хотинини қайта никоҳига