|
ИСЛОМДАГИ БОШҚАРУВ НИЗОМИ ИТТИФОҚ НИЗОМИ ЭМАС, БИРЛИК НИЗОМИДИР
Ислом исломий диёрларнинг ўзаро иттифоқий давлат бўлишларини ҳаром қилади ва бир бутун давлат бўлишларини фарз қилади. Бошқарув учун соғлом низом иттифоқий ёки бошқа низом эмас, балки фақат бирлик низоми, чунки шариат шунга далолат қиляпти, бошқа низомни ман қиляпти. Расул с.а.в. марҳамат қиладилар: “Кимки имомга байъат қилиб, унга қўли ва дилини берса, унга итоат этсин. Агар бошқа биров келиб, имомдан бошлиқликни тортишса, уни ўлдиринглар”. “Агар икки халифага байъат қилинса, иккинчисини ўлдиринглар”. Аввалги ҳадис давлатни бўлиб олиш харомлигини ифодалаб, унинг парчаланишига ва ажиралиб чиқишларга қилич билан бўлса-да йўл қўймасликка ундаяпти. Иккинчи ҳадис давлатни бир неча давлатдан иборат қилиш ҳаромлигини ифодалаб, битта халифадан ортиқ халифа бўлишлигини ман қиляпти. Бинобарин исломдаги бошқарув низоми бирлик низоми, иттифоқий низом эмас ва бирлик низомидан бошқаси қатъиян ҳаром қилинади, шунингдек федерал иттифоқ ҳам қатъиян ҳаром.
Маълумки, федерал иттифоқ икки ёки ундан ортиқ давлат ўртасидаги иттифоқ бўлиб, унда ҳар бир давлатнинг вужуди сақланган ҳолда бошқарувга тааллуқли айрим ишлар бир хил қилинади. Шунингдек, ҳар бир давлат ҳоҳлаган вақтда иттифоқдан чиқиш ҳуқуқига эгадир. Федерал иттифоқ бирлик эмас, ҳар бир давлат ўз вужудини сақлаб қолиши унинг хусусиятидир. Унинг дастлабки ишлари - федерал парламет сайлаш ва иттифоқ давлатлар ўртасида бир бўлиши кўзланган ишларни белгилаб берувчи федерал дастур тузиш. Дастурда юридик қонунларни бир хил қилиш, армияни барлаштириш, ташқи сиёсат, иқтисодий ва идорий қонунлар кўрсатилади. Баъзан буларнинг барчаси ёки айримлари ёки кўпроқ қисми кўрсатилади. Баъзан ҳар бир давлат вужуди сақланган ҳолда давлат органлари бирлаштирилади, қўшма штатлардаги каби. Айрим ҳолларда баъзи ишлар бир ҳил қилиниб, давлат органлари ўз ҳолича қолади, совет социалистик республикалар иттифоқидаги каби. Ва ҳоказо дастур иттиффоқ турини белгилайди ва дастур федерал парламент тарафидан ҳамда парламентга эга бўлса, ҳар бир давлат парламенти тарафидан тасдиқланади. Федерал давлат дастур белгилаган ваколатларгагина эга бўлади, қолган ваколатларга ҳар бар давлатнинг ўзи эгалик қилади, ундан ҳоҳлаган усулида файдаланади ва ҳар бир давлат ўз вужудини сақлаган ҳолда алоҳида характерлик давлат бўлиб қолади.
74-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95