|
СИЁСАТ
Сиёсат - Умматнинг ички ва ташқи муносабатларини бошқармоқ бўлиб, у давлат ва уммат тарафидан олиб борилади. Давлат ушбу бошқарувни амалда бевосита олиб боради, уммат эса давлат бу бошқарувни қандай олиб бораётгани устида муҳосаба қилади.
Сиёсат учун берилган бу таъриф барча одамлар орасида умумийдир. Зеро, бу сиёсат моҳиятнинг баёнидир. У ақл, ростгўйлик, салтанат ва шу каби барча одамларда битта маънода мавжуд бўлган воқъелик тарифидир, чунки сиёсат маълум воқелик бўлиб, одамлар фақтгина уни аҳкомларида ҳар хил фикрда бўладилар. Бунинг устига унинг луғавий маъноси унинг ишларини бошқарди, демакдир. “Ал-Муҳит” қомусида келтириладики: “халққа сиёсат қилдим - ҳалққа буюрдим ва уни қайтардим” маъносидадир. Бу унинг ишларини буйруқ ва қайтариқлар билан бошқаришдир. Хокимнинг ишлари хақида ва мусулмонларнинг манфаъатларига аҳамият бериш ва хокимни муҳосаба қилиш борасида келган ҳадислардан ҳам айнан шу таъриф ҳулоса қилинади. Росулуллоҳ с.а.в. марҳамат қиладиларки: “Аллоҳ раъиятга бирор бандасини бошлиқ қилса ва у раъиятга сидқи дилдан муомила қилмаса, жаннат ҳидини топмайди”. “Мусулмонлар раъиятига бошчилик қиладиган волий мусулмонлар хақ-хуқуқини поймол қилган ҳолда ҳаётдан ўтса, Аллоҳ унга жаннатни ҳаром қилади”. “Яқинда амирлар бўлади. Сизлар уларни маъруфга буюриб мункардан қайтарасизлар. Кимки маъруфга буюрса, гуноҳдан пок бўлади ва кимки мункардан қайтарса саломат бўлади. Лекин кимки рози бўлиб, эргашса.... Саҳобалар сўрашди: “Улар (амирлар) билан уришмаймизми?”. “Йўқ, модомики намозни адо этишар экан”, - деб жавоб бердилар Росулуллоҳ с.а.в.. “Кимки Аллоҳдан ўзгани ғамида тонг оттирса, у Аллоҳдан йироқда. Кимки мусулмонлар ҳақида қайғурмасдан тонг оттирса, мусулмонлардан эмас”. Жарир ибн Абдуллоҳдан ривоят қилинади: “Мен Росулуллоҳ с.а.в.га намозни адо этиш, закот бериш ҳамда ҳар бир мусулмон кишига сидқи дил(яъни ичи бошқа таши бошқа бўлмас)дан муомала қилишга байъат қилдим”. Яна шу кишидан ривоят қилинади: “Мен Росул с.а.в.га бориб, мен сизга Исломга байъат қиламан, дедим. Росул с.а.в. менга бир неча шартларни ва шунингдек, ҳар бир мусулмонга сидқи дилдан муомала қилишни шарт қилдилар”. Ҳокимнинг бошқарув ишларига, Умматнинг ҳокимни муҳосаба қилишига, мусулмонлар бир-бирларининг манфаатлари борасида қайғуришларига ва бир-бирларига сидқи дилдан муомила қилишларига таалуқли ҳадислардан “сиёсат - умматнинг алоқа ва муносабатларини бошқармоқ” таърифи хулоса қилиняпди. Бу билан сиёсат таърифи шаръий далиллардан олинган шаръий таъриф бўлади.
8-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95