|
ва гуноҳлар ботқоғига ботириб қўйишга кафилдир. Буларнинг барчаси охират неъматларига ва Аллоҳнинг розилигига олиб борадиган нарсаларни тарк этиб, дунёвий лаззатлар, дунёвий манфаатлар ортидан югуриш сабабли вужудга келади. Демак ҳавои-нафс ва дунё муҳаббати битта нарса бўлиб, бири бошқасидан ажралмайди. Уларнинг қаршисида Аллоҳдан қўрқиш ва охират учун амал қилиш туради.
Аллоҳ «ан-Назият» сурасида айтади:
فَأَمَّا مَنْ طَغَى -37, وَآثَرَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا -38, فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوَى -39, وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَى -40, فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَى -41,
– „Бас, ким (ҳаёти дунёда куфру исён билан) туғёнга тушган ва ҳаёти дунёни охиратдан устун қўйган бўлса, у ҳолда фақат жаҳаннамгина (унинг учун) жой бўлур. Аммо ким (ҳаёти дунёдалик пайтида қиёмат куни маҳшаргоҳда) Парвардигорининг (ҳузурида) туриши (ва У Зотга ҳисоб-китоб бериш)дан қўрққан ва нафсини ҳавои-хоҳишларидан қайтарган бўлса, у ҳолда фақат жаннатгина (унинг учун) жой бўлур“. [79:37-41]
Кимки дунёни севса, нафс-хоҳишига берилган ва унга бўйсунган бўлади. Нафс-хоҳишга берилган инсон эса, дунёни ва унинг зеб-зийнатларини яхши кўради. Нафс-хоҳишнинг табиати шундайки, у инсон ақлини тўғрилик ва ҳақиқатдан буради, унга ботил ва мункарни зийнатлаб кўрсатади. Кимки зино қилса ёки ароқ ичса ёки ўғрилик қилса, судхўрлик қилса, бирор мусулмонни ноҳақ ўлдирса ёки намозни тарк этса ёки закот беришдан бўйин товласа ёки даъватни етказишдан ва унинг йўлида азоб-уқуботларни кўтаришдан чекинса, у бу ишларнинг барчасини нафс-хоҳиш ва дунё муҳаббати ундови билан қилади. Акс ҳолса, ақл охиратнинг яхшилиги билан дунёнинг ёмонлиги ва фитналиги орасини ажратиб олишга қодирдир. Ақл Аллоҳнинг розилиги учун шариат аҳкомларига амал қилишнинг улуғлиги билан Аллоҳнинг ғазабига олиб келувчи маъсият амалларини қилиш ва шариат аҳкомларига қарши чиқишнинг тубанлиги орасини ажратиб олишга ҳам қодирдир. Агар ақлни пардалайдиган ҳавои нафс бўлмаганда эди, мусулмон - таклиф юклатилмаган жинни ёки тентак бўлмаса - дунёга муккасидан кетмаган ва охират учун амал қилишни тарк этмаган бўларди.
Аллоҳ Таоло «Каҳф» сурасида марҳамат қилади:
وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ وَلاَ تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَلاَ تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطًا
– „Сиз ўзингизни эртаю-кеч Парвардигорларининг юзини-розилигини истаб унга илтижо қиладиган зотлар билан бирга тутинг. Кўзларингиз ҳаёти-дунёнинг зийнатларини кўзлаб (улардан ўтиб) ўзга аҳли дунёларга боқмасин. Ва Биз қалбини Бизни зикр этишдан ғофил қилиб қўйган, ҳавои-нафсга эргашган ва қилар иши исрофгарчлик бўлган кимсаларга итоат этманг“. [18:28]
72-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100