|
شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَى وَعِيسَى أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلاَ تَتَفَرَّقُوا فِيهِ
– „(Эй мўминлар) Аллоҳ сизлар учун ҳам диндан Нуҳга буюрган нарсани ва биз сизга (яъни Муҳаммадга) ваҳй қилган нарсани, (шунингдек биз) Иброҳим, Мусо ва Исога буюрган нарсани - шариат (қонун) қилди; „Динни барпо қилинглар ва унда фирқа-фирқа бўлиб бўлинманглар!“. [42:13]
«Оли Имрон» сурасидаги мана бу оятдан ҳам шу маъно кўзланган:
قُلْ صَدَقَ اللَّهُ فَاتَّبِعُوا مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ
– „(Эй Муҳаммад) „Аллоҳнинг сўзи ростдир. Бас, ҳақ йўлдан тоймаган ва мушриклардан бўлмаган Иброҳимнинг динига эргашинглар!“ деб айтинг!“ [3:95]
Нахл сурасидаги оятда ҳам шундай маъно бор:
ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنْ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا
– „Сўнгра, (Биз, эй Муҳаммад) сизга ҳақ йўлдан тойилмаган Иброҳимнинг динига эргашинг, у мушриклардан эмас эди, деб ваҳй юбордик“. [16:123]
Нуҳ, Иброҳим, Мусо ва Исо А.ларга буюрилган нарса биз учун ҳам қонун қилингани, бизлар Иброҳим миллатига эргашишга амр этилганмиз - уларнинг динларидаги муфассал аҳкомларга ҳам эргашишни англатмайди. Балки, дин асослари, тавҳид, умумий тоат Аллоҳнинг наздида ягона бўлиб, ўтган пайғамбарларга шу соҳаларда эргашмоғимиз лозим. Расулуллоҳ с.а.в. шунга ишора қилиб марҳамат қиладилар: «Пайғамбарлар - ота бир, она бошқа, динлари бир ака-укадирлар». Ушбу ҳадиси шарифни Аҳмад ва Муслим Абу Ҳурайра томонидан ривоят қилганлар.
Шунинг учун даъватни етказувчи шахс ушбу қиссаларни ўрганмоғи, улардан ибратланмоғи ва даъватни етказиш мобайнида фойдаланиши учун керакли хулосалар чиқариб олмоғи лозим. Табиийки, даставвал, бу борада энг асосий қисса - Пайғамбар с.а.в.нинг сийратлари - юриш-туришларидан ибрат олмоқ зарур. Бундай қилмаган шахс фойдадан бенасиб қолади, қиссаларни тиловат қилганлиги учун эса савобга эришади, холос.
Ушбу қиссалардаги барча ибрат, намуналарни ўрганмоқ учун кўплаб китоб ва дафтарлар лозим бўлади. Мўъжазгина китобчамизда барча қиссаларни келтириш имконияти йўқ, албатта. Шу сабаб, асосий ғоя ва умумий маънога ишора билан чекландик. Даъватчи эса, қиссаларни ўрганиб, тегишли хулосаларни ўзи чиқариши лозим.
Шундай бўлсада, даъватчилар ўрганишлари ва уларнинг йўлларидан юришлари учун бир неча ибрат ва намуналарга ишора қилиб ўтамиз;
1- Даъватчига зарур бўлган муҳим ибратлардан бири - саботдир. Даъват етказилаётган вақтда машаққату қийинчиликлар, азобу уқубатлар ва ҳар хил ҳийла найранглар кўп дуч келади. Шунинг учун даъватчи саботга жуда ҳам муҳтож.
Ҳақ Таоло «Худ» сурасида шундай марҳамат қилади:
29-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100