|
усулида ожизлик қилиб, бир оят ҳам келтира олмаган араблар мулзам бўлдилар. Қуръон уларни ожиз қолдириб, мўъжизалигини намоён этди. Мўъжиза - унинг янги - учунчи ифода усулини яратганлигидадир. У усул назм ҳам, наср ҳам эмас. У ҳеч ким унинг усулида ижод қила олмайдиган Қуръондир. Бу билан араб тили ифоданинг уч усулига: назм, наср ва Қуръон ифодасига эга бўлди. Араблар назм ва насрда етук бўлсалар ҳам ифоданинг учинчи усулида мутлақо ожиздирлар. Бу усул фақат араб тилига хос, бошқа тиллар бундай хусусиятга умуман эга эмасдир.
Муҳаммад ибн Адуллоҳга мўъжиза этиб юборилган Қуръон жумлалардан ташкил топади. Унинг ҳар бир жумласи уларни гапирувчи, пайғамбар ва Расулига нозил этувчи зот - Аллоҳ Таоло эканига далолат қилувчи мўъжизадир. Қуръон бу жумлаларни «оят» деб номлади. Чунки «оят» луғатда бирор нарсага далолат қилувчи белги, аломат маъносини ифодалайди. Бу жумлалар уларни гапирувчи Аллоҳ Субҳонаҳу эканига далолат қилгани учун «оят» яъни «аломат» деб номланди. Қуръоннинг ҳар бир жумласи Аллоҳнинг мавжудлигига далолат этувчи аломатдир, зеро Ундан ўзга ҳеч ким бундай жумлалар ийжод этишга қодир эмас.
تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ
– „Улар Аллоҳнинг оятлари, уни сизга ҳақ билан тиловат қиляпмиз“. [2:252]
ذَلِكَ نَتْلُوهُ عَليْكَ مِنَ الأَيَاتِ وَالذِّكْرِ الْحَكِيمِ
– „Уни сизга оятлар ва ҳикматли эслатмадан тиловат қиляпмиз“. [3:58]
هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ
– „У сизга Китоб нозил қилган Зотдир, у (китобдан) шу Китобнинг асли моҳияти бўлган муҳкам аниқ равшан оятлар ҳам ва бошқа (қиёмат, жаннат, дўзах ва ҳоказолар ҳақидаги) муташобиҳ - тушуниш қийин бўлган оятлар ҳам (ўрин олгандир)“. [3:7]
الر تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ
– „Алиф, Лом, Ро. Улар ҳикматли китоб оятлари“. [10:1]
Демак, Қуръон ўз жумлаларини Ҳақ Субҳонаҳу ва Таоло борлигига далолат этувчи аломат, белги деган маънода «оят» деб номлади.
Энди кенг борлиқ ва ундаги мавжудотларга разм солайлик!
Борлиқдаги ҳар бир жисм, ҳар бир нарса, балки ҳар бир зарра бетакрор мўъжизадир. Буларнинг барчаси буюк, қудратли халлоқи олам борлигига далолат этади. Уларни ҳам Қуръон жумлалари каби Аллоҳнинг мавжудлигига далолат қилаётгани учун «оят» деб аташ ўринлидир. Шунинг учун Қуръони карим ўзининг кўп сураларида бир-қанча маҳлуқотларга «оят» сўзини нисбат берди.
15-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100