|
– „Аллоҳ сизлардан иймонли ва илмли кишиларнинг мартабаларини баланд қилгай ва У сизларнинг қилган амалларингиздан хабардор Зотдир“. [58:11]
Расул с.а.в. айтдиларки: «Кимки илм талаб қилиб йўл юрса Аллоҳ уни жаннат йўлларидан бирига юргизади, фаришталар толиби илмга хурсандликдан ўз қанотларини ёзади. Олимга еру осмондаги ҳар бир нарса ва денгиздаги балиқлар истиғфор айтади. Олимнинг бошқа бандаларга нисбатан улуғлиги тўлин ойнинг бошқа юлдузларга нисбатан улуғлиги кабидир. Олимлар пайғамбарларнинг меросхўрларидир. Пайғамбарлар бир дирхам ёки динорни эмас, балки илмни мерос қолдиришди, ким уни олса, жуда катта насибага эга бўлибди».
Аслида даъватчи олим бўлиши керак, у ўзи аётаётган гапларида бошқаларга ўрнак бўлиши лозимки бошқалар ундан эшитиб олаётган нарсани шариат деб олсин. Ҳар қандай ҳолат ва шароитда ҳам у мана шу ишда сусткашлик ва эътиборсизлик қилмаслиги вожиб. Даъватчи ҳазиллашса ҳам, ғазабланса ҳам, ёмон кўрса ҳам ҳақиқатни маҳкам ушламоқлиги лозим. Ўшандагина у Аллоҳнинг буйруғини бажарган ва Расул с.а.в.га эргашган бўлади. Абу Ҳурайра ривоят қилади: Расул с.а.в.га айтдиларки: «Сиз биз билан ҳазиллашдингизми деганларида, у киши ҳа, лекин мен фақат ҳақиқатни айтаман дедилар». Абдуллоҳ ибн Умар ривоят қиладилар: Расул с.а.в.га «Эй Расулуллоҳ сиздан нимани эшитсам шуни ёзаманми? деган эдим у киши ҳа дедилар. Рози бўлган ва ғазабланганингизда ҳам ёзаманми? деган эдим, у киши ҳа дедилар, чунки мен фақат ҳақиқатни гапираман», дедилар.
Даъватчи қилаётган ишларида-ю юраётган йўлларида фақат шариат аҳкомларига риоя қилмоғи лозим, чунки «ишлардаги асос шаръий ҳукмни маҳкам ушлаш» деган шаръий қоида бор. Ушбу нарса даъватчи шаръий ҳукмларни билиши кераклигидан ташқари ичида-ю ташқарида Аллоҳдан қўрқадиган тақволи, Аллоҳнинг розилигига ҳаракат қиладиган, унга итоат қиладиган бўлишини тақазо этади. Шунингдек у ўзидан бошқаларга юирш-туришларида намуна бўлиши лозим токи одамлар ундан бирор ношаръий ишни кўриб, уни ҳам шаръий деб, унга эргашмасинлар, чунки у бундай ҳолда Роббисига гуноҳкор ва атрофидагиларни алдаган бўлади.
Бундан ташқари даъватчи мақтовли сифатлар, чиройли хулқлар, тўғри сўз ва ихлос, фидокорлик ва бошқаларни ўзидан устун кўриш, сабр, тавозеълик ва инсонларнинг муҳаббатини қозониш, Аллоҳдан қўрқиш ва Уни севиш ва одамлар ҳақида яхши гумонда бўлиш каби сифатларни эгаллаши ва бахил, мутакаббир, мағрур, ҳасадчи, гиначи, золим, қариндошчиликни узиб қўядиган ва одамлар ҳақида ёмон гумонда бўлмаслиги керак. Чунки Аллоҳ бундайларнинг ишларига ёрдам бермайди ва яхшиликни уларнинг қўллари билан рўёбга чиқармайди. Одамлар бундайлардан ибрат олмайди, балки улардан қочиб, уларни айблаётганлигини, охир-оқибат барча даъватчиларни қоралаётганини кўрасиз, муваффақиятсизлик ва натижасизлик сабаби ҳам мана шунда. Алий ибн Абу Толиб айни шу жиҳатни сезган эдилар. Зайд ибн Ваҳбдан ривоят қилинади: «Алий басралик хавориж ҳузурига келди, улар орасида Жаъд ибн Баъжа деган киши бор эди. Ўша киши Алийга қарата: «Эй
59-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100