|
билан бўлсин, назар ташламоқ лозим. Шунинг учун ҳам тез фикрлашдаги ҳаракатда тез фикрлашнинг ўзигина эмас, топқирликни вужудга келтириш ирода қилинадиган бўлса, унга бошқа нарсалар ҳам қўшилиши шарт. Масалан, одамларга уларнинг келажаги масаласи ташлансин. Шахснинг келажаги бўладими, умматнинг келажаги бўладими, мамлакатнинг келажаги бўладими, фарқи йўқ. Дейлик, Мисрнинг келажаги. Бунда одамлардаги яшаш даражасига ёки бўлаётган ижтимоий зулмга назар ташлашнинг ўзи кифоя қилмайди. Бундай пайтда улар дарров социализмни танлайдилар. Чунки уни ишлаб чиқаришда илғор, яшаш даражаси юксак ва шу юксалишида ижтимоий зулмга барҳам беради, деб биладилар. Демак, тез фикрлаш гоҳида ирода қилинган нарсанинг аксига ҳам олиб бориб қўяди. Лекин агар бунга одамларнинг мусулмон экани, Ислом фаровон ҳаёт деганда, тўқликка шўхликни назарда тутмаслигини, ижтимоий зулмга барҳам бериш деганда, бор қадриятларни, айрим одамлардаги фавқулодда заковат ва қобилиятни ерга уришни назарда тутилмаслиги ҳам қўшилса, натижа кўнгилдагидек бўлади. Бундай қилмаслик нотўғри танлашга ва топқирлик ёки тез фикрлашдан ҳақиқатга етиб боролмасликка олиб бориб қўйиши мумкин. Шунинг учун ҳам Мисрдаги одамлар мусулмон экани, келажакнинг давоси Ислом экани изофа қилиниши лозим. Демак, топқирлик пайдо бўлиши учун қўйилаётган масалага қўшимча қилиб, ҳақиқий нарсаларни киритиш керак. Уларнинг мисоли Мисрдагидек мавжуд бўлиши ҳам ёки Франциядагидек мавжуд бўлмаслиги ҳам мумкин. Демак, топқирликнинг вужудга келиши ва тез фикрлашнинг ўзи бўлиб қолмасдан таъсир кўрсатиши, натижа бериши учун қўшимча бўлиши зарур. Шунга кўра, ҳаракат топқирликни, айниқса натижа берадиган топқирликни ҳар доим ҳам вужудга келтиравермайди. Шунинг учун ҳам тез фикрлашни вужудга келтиришда ҳаракатнинг ўзи тўғри бўлар, аммо топқирликни вужудга келтиришда, уни натижа, самара берадиган қилишда бошқа бир қўшимчанинг ҳам бўлиши зарур. У ташланаётган масалага назар қаратишдир. Аммо ноқислигини ёки ундаги нарсани баён қилиш Умар ибн Хаттобга эридан шикоят қилган аёл мисолидек, махфий ишлардандир.
39-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61