|
топқирликни пайдо қиладигандек кўринади. Ҳақиқатда эса бу икки иш топқирликнинг ҳосил бўлишига ёрдам беради, лекин уларнинг ҳеч бири табиб, муҳандис ва ўқитувчилар каби фикр билан ишлайдиганларда ҳам, дурадгор, темирчи ва ишчи каби моддий ишларни қиладиганларда ҳам уни вужудга келтирмайди. Зеро, инсоннинг хатарлар орасида яшаши топқирликка ёрдам беради. У билан шуғулланиш, унга одатланиш уни табиийга айлантиради, ривожлантиради, ҳосил бўлишига ёрдам беради. Лекин улардан бирортаси ҳам топқирликни қандай бўлса ўшандайлиги жиҳатидан ҳам, тез фикр юритиш жиҳатидан ҳам пайдо қилмайди.
Уммат ёки халқнинг кўпчилигини ташкил қиладиган моддий ишлар билан шуғулланувчиларда топқирликни вужудга келтириш – айтиб ўтганимиздек – жамоий тарбия билан, яъни «нима қиляпсан?», «бундай тасодифга қандай дуч келиб қолдинг?» каби саволлар бериб, топқирликни пайдо қиладиган фикрларни юзага келтириш билан бўлади. Уни ўқитувчилар, маълум ақидага эътиқод қилган сиёсатчилар сингари фикр билан шуғулланувчиларда ҳосил қилиш эса жуда ҳам оддий. Уларни топқирликка ундайсиз, вассалом. Чунки топқирлик фалсафа ва тафаккурларга алоқадор бўлган чуқур ишлардан бўлса-да, у айни пайтда техник ишлардандир, яъни техник фалсафага киради. Шунинг учун ҳам улардан уни қандай бўлса шундайлигича талаб қилиш кифоя. Яъни фикр билан шуғулланувчиларга, сизларда топқирлик бўлиши шарт, дейишнинг ўзи етарли. Шунинг ўзиданоқ топқирлик нималигини, қаердан келиб чиқишини билиб оладилар. Уларга тафсилотига киришиш, саволларга жавоблар олиш, ҳатто топқирлик маъносини шарҳлаб бериш ҳам шарт эмас. Негаки улар фикр билан ва фикрнинг ичида ишлайдилар. Фикр, илм, маърифат борасида кўп ишлаганлари боис шунга одатланиб қолганлар. Ана шу одатдан ҳар бир муаммода тафаккурга мурожаат қилиш келиб чиққан. Шу сабабли ҳам уларда яхшилаб ўрганиш, текшириб кўриш ва пухта ўйлашга муҳтож бўлинадиган аста-секин фикрлаш пайдо бўлиб қолган. Агар уларга сизларда топқирлик бўлиши зарур, дейилса, дарҳол фикрлашга киришадилар. Мана шу тез фикрлашнинг ўзидан уларда топқирлик ҳосил бўлади. Демак, фикр билан ва фикр борасида ишлайдиганларни тез фикрлашга ундашнинг ўзи кифоя. Бу нарса уларга, сизларда топқирлик бўлиши шарт, дейиш билан амалга ошади. Топқирлик уларда, яъни ўқитувчиларда ва маълум ақидага эътиқод қилувчи сиёсатчилар каби фикр билан ва фикр борасида ишлайдиганларда уларни топқирликка ундашнинг ўзи билан пайдо бўлади. Яъни уларга, «сизларда топқирлик бўлиши
9-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61