|
ўзидан табиий тарзда жорий бўлиши керак. Ана шундагина у иш беради. Чунки интилиш топқирликни яқинлаштирмайди, аксинча, узоқлаштиради ва заковатни ишлатишни топқирликни вужудга келтириш эмас, уни йўқ қилишга сабаб қилиб қўяди. Ҳолбуки, уни вужудга келтирадиган нарса мана шу иш. Шунга кўра, биз топқирлик заковатни бевосита ишлатишдан эмас, турткилардан ёки топқирлик сўзини умумий қилиб айтишдан ҳосил бўлади, гарчи уни ишлатиш топқирлик бўлса ҳам, деймиз. Биз топқирлик фақат заковатлилардагина вужудга келтирилади, деган эдик. Заковатлилардан мақсад оддий заковатлилардир, фавқулодда заковатлилар ҳам эмас, довдир, тентаклар ҳам эмас. Заковатлилар умматнинг аксар қисмини – 90%дан кўпроғини ташкил қилади. Мана бу заковатлиларнинг ишлари ҳар қанча хилма-хил бўлмасин, уларда топқирликнинг вужудга келиши шарт. Чунки ҳаёт жангига шўнғиш учун бу иш зарур. Негаки ҳаёт тасодифларга тўла. Масалан, талабаларда муайян маълумотни пайдо қилмоқчи бўлаётган ўқитувчини олайлик. Унинг иши соф фикрий иш, яъни у фикр билан ва фикр борасида ишлайди. У дуч келиши мумкин бўлган тасодифлар дарснинг ўзида бўлиши мумкин. Масалан, тасодифан ўзи билмаган маълумотларни келтириб қўйиши мумкин. Хўш, унинг қаршисида қандай иш тутади? Агар ўзини фикрлаш, ўрганиш, тадқиқ қилишга ташлаб қўйса, баттар чигаллаштиради. Ўзидаги аниқ маълумотларнинг чигаллашишига сабаб бўлиши ҳам мумкин. Тасодифлар гоҳида талабалар тарафидан ҳам ҳосил бўлиб қолади. Баъзан заковатли деб билган талабаси довдир, тентак бўлиб чиқса, баъзан унинг акси бўлади. Гоҳида талабадан ўзи ўргатиб, талқин қилиб берган саволлар ҳосил бўлади-да, ўқитувчи уларни унинг ўзидан чиқди деб ўйлайди. Шунингдек, талабаларда моддий тасодифлар ҳам ҳосил бўлади. Қайсидир талаба ҳушини йўқотиб қўяди, қайсинисидир чиқиб кетиб, қайтиб келмай қўяди. Бундай тасодифлар чоғида, агар унда топқирлик бўлса, яхши, маъқул натижага олиб борадиган иш тутади. Агар унда топқирлик бўлмаса, каловланиб, акс натижага олиб борадиган иш тутади. Шунинг учун ўқитувчиларда топқирлик бўлиши шарт. Чунки улар тарафидан ё уларга қарши ёки улар олдида бўлаётган тасодифларга нисбатан нажотга олиб борувчи иш тутишлари лозим. Агар уларда топқирлик бўлмаса, саросимага тушиб, зарар қиладиган иш тутиб қўядилар. Бу нарса уларни ҳам, умматни ҳам ҳалокатга ва зарарга олиб боради. Муҳандис, табиб, муайян эътиқоддаги сиёсатчи фикр билан ва фикр борасида ишловчи ўқитувчи кабидир. Улардаги тасодифлар фикрнинг ўзида ёки унга алоқадор бўлган моддий ишларда ёки
15-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61