|
дейилди. «Муғомара» сўзи «ўйлаб ўтирмасдан бир ишни қилиш», «ўзни хавфга солиш» маъносини англатади. Лекин улар муғомарани ҳам механик фалсафага солиб: «Биз арзимас, кераксиз муғомара билан эмас, пухта ўйланган, яхшилаб ўрганилган муғомара билан шуғулланамиз», дейишди. Бу гаплари муғомара фалсафаси бўлиб, у ҳам механик фалсафа қабилидандир. Агар сиз муғомара хусусида фикр юритиб, уни яхшилаб ўрганадиган бўлсангиз, у муғомара бўлмай қолади. Муғомара фалсафаси у тўғрисидаги тасаввурни бегоналаштириб, уни ўз моҳиятидан чиқариб юборади. Механик фалсафа ҳам шундай. Агар одамлар ўзларидан ўзлари механик фалсафа йўлидан юрадиган бўлиб қолсалар, улар учун топқирлик бегонадир.
Тўғри, фикр юритиш, пухта ўйлаш зарур. Қадимда «Шошқалоқлик шайтондандир», дейилган. Лекин у ўрганишга, тадқиқ қилишга эҳтиёжли ишлардагина бўлади. Эҳтиёжсиз ишларда эса бўлмайди. Шунингдек, ўрганиш ва тадқиқ қилишга эҳтиёжли ишлар ҳам вақти ўтиб кетмаган бўлса, фикрлашга шароит қулай бўлса ўрганилади, тадқиқ қилинади. Аммо шароит фикрлашга тўғри келмаса, фурсатнинг бой берилгани қолади ёки у ҳалокатга олиб боради. Чунки у топқирликни йўқотади, холос. Шунинг учун ҳам ҳаёт жангида халқлар, миллатлар, жамоалар ва гуруҳларнинг зафар қучиши учун топқирлик лозим. Ҳаёт жангида ғалаба қозониш учун топқирлик мавжуд бўлиши лозим. У мана шу ғалаба шартларидан биридир.
Ҳаётдаги ҳолатлар, ишлар хилма-хилдир. Уларнинг йўллари хилма-хил. Қулай ва ноқулай, енгил ва оғир. Вақт эса олтин. Олтиндан ҳам қиммат. Шундай экан, ҳолат, шароит ва иш билан ҳисоблашмай иложимиз йўқ. Фикрлаш керак бўлган жойда фикрлаб, топқирлик керак бўлган жойда топқирлик билан иш тутиш лозим. Биз ҳамма нарсани топқирлик ҳал қилади, демоқчимасмиз. Бир қанча ишлар борки, уларни топқирлик ҳал қилолмайди. Фикрлаш зарур бўлади. Яна бир қанча ишлар борки, уларга фикрлаш зарар қилади, топқирлик керак бўлади. Масалан, таърифлар, шаръий ҳукмлар ва илмий ишлар тафаккурсиз ҳал бўлмайди. Уларга топқирлик аралаша олмайди. Лекин тўсатдан содир бўладиган ҳодисалар, ғаразли, ифлос саволлар ва шошилинч ишларнинг ҳаммасида топқирлик зарур. Чуқур фикр юритиш эса тўғри бўлмайди. Агар уларга тафаккур аралашса баттар чигаллаштириб юбориши ёки фурсатни зое қилиши ёки муфаккирнинг моҳиятини ҳайф қилиши ёки бирор зарар етказиши хавфи бор. Ҳаётда фикрлаш керак бўладиган ишлар ҳам, топқирлик керак бўладиган ишлар ҳам
5-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61