|
Бу амаллар воситалар эмас, чунки восита амални бажариш асносида қўлланадиган қурол бўлиб, амалларнинг турига қараб турлича бўлади, шароитларга мувофиқ ўзгаради ва уни амалнинг тури белгилайди. Шунинг учун воситада муайян ҳолатга чекланилмайди. Аммо тариқат далолат қилаётган амаллар ўзгармайди, балки улар нусуснинг далолатига мувофиқ бажарилади. Шариат баён қилган амалдан бошқа амални бажариш жоиз эмас. Шунингдек, амал шаръий ҳукм баён қилган ўриндан бошқа ўринда бажарилмайди.
Тариқатга тааллуқли шаръий аҳкомлар далолат қилган бу амалларга диққат билан қараган одам улар ҳис қилинмайдиган натижани юзага чиқарадиган амаллар эмас, балки ҳис қилинадиган натижаларни юзага чиқарадиган моддий амаллар эканини кўради, гарчи амалларнинг бу икки нави битта қийматни юзага чиқарса ҳам. Масалан, дуо руҳий қийматни рўёбга чиқарадиган амалдир. Жиҳод ҳам руҳий қийматни рўёбга чиқарадиган моддий амалдир. Лекин дуо моддий амал бўлса-да, ҳис қилинмайдиган натижа, яъни савобни юзага чиқаради, гарчи дуо қилувчининг мақсади руҳий қийматни рўёбга чиқариш бўлса ҳам. Жиҳод бундан ўзгачадир. Чунки у душманлар билан урушиш бўлиб, бу ҳис қилинадиган натижа, яъни қалъа ёки шаҳарни фатҳ қилиш ёки душманни ўлдириш ва шу кабиларни юзага чиқарадиган моддий амалдир, гарчи мужоҳиднинг мақсади руҳий қийматни рўёбга чиқариш бўлса ҳам. Демак, тариқат амаллари моддий амаллар бўлиб, ҳис қилинадиган натижаларни юзага чиқаради ва бошқа амаллардан фарқ қилади. Шунинг учун мужоҳид Аллоҳга дуо қилса-да, дуонинг ўзини жиҳод учун тариқат қилиб олмайди. Худди шу сингари, ўғрига ваъз-насиҳат қилинса-да, ваъзнинг ўзи ўғрини қайтариш учун тариқат қилиб олинмайди.
Аллоҳ Таоло айтади:
وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ
– „То бирор фитна (ширк, диндан чалғитиш) қолмай, бутун дин Аллоҳ учун бўлгунига қадар улар билан жанг қилинглар“. [8:39]
Аллоҳ Таоло айтади:
وَالسَّارِقُ وَالسَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُمَا
– „Ўғри эркакнинг ҳам, ўғри аёлнинг ҳам қўлларини кесинглар“. [5:38]
Шунинг учун Ислом фикратини ижро қилиш кўзланадиган барча амаллар ҳис қилинмайдиган натижани юзага чиқарадиган амаллардан иборат бўлиши бутунлай инкор қилинади ва бу Ислом тариқатига зид деб ҳисобланади. Бу ўринда муаммоларни ҳал қилишга тааллуқли аҳкомларнинг ижроси учун ишлатиладиган амаллар билан исломий даъватни ёйиш учун ишлатиладиган амаллар ўртасида фарқ йўқ. Масалан, намоз фикратдан ҳисобланади ва уни ижро қилиш тариқати давлатдир. Бинобарин, давлат одамлар намозни адо қилишлари учун тариқат сифатида фақат таълим ва тавжиҳни қўллаши жоиз эмас.
34-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49