|
кутиш ва ўлим эшиги бўлган охиратга иймон келтиришга мос тайёргарлик ва ҳозирлик кўришдир. Зеро, охиратда на амал, на жиҳод ва на даъватни ёйиш бор. Расулуллоҳ (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам) Абдуллоҳ ибн Умарга дедилар: «Эрта тонгда турсанг нафсингга кечқурун ҳақида сўйлама, кеч тушганда эса эртанги тонг ҳақида сўйлама. Ҳаётингда ўлиминг учун тайёргарлик кўр, амал қилишга куч-қудратинг бор соғ пайтда ожиз қоладиган кунинг учун ҳозирлик кўр. Чунки сен, эй Абдуллоҳ, эртага исминг нима бўлишини (яъни эртага ҳам исминг «Абдуллоҳ» бўладими ёки «марҳум Абдуллоҳ» бўладими) билмайсан» (Бухорий ривоят қилган).
Расулуллоҳ (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам) дедилар: «Нафсини бўйсундирган ва ўлимдан кейинги ҳаёти учун амал қилган одам – зукко одам. Ҳавои нафсига эргашиб, кейин Аллоҳга ҳар хил орзуларни қилган одам ожиздир». Яна бир саҳиҳ ҳадисда айтиладики: «Жаброил (Алайҳиссалом) Расулуллоҳ (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам)дан эҳсон ҳақида сўраганида Расулуллоҳ (Саллаллоҳу алайҳи ва олиҳи ва саллам) шундай дедилар: «Эҳсон – бу Аллоҳга гўё уни кўриб тургандек ибодат қилиш. Чунки сен уни кўрмаётганинг билан у сени кўриб турибди».
Охиратга ишонмаган одамнинг ўлимга иймон келтиришидан ҳеч қандай наф йўқ. Ўлим – бу охират ҳаётига, абадий ҳаётга, инсоннинг ё жаннатга ёки дўзахга тушиш аниқланадиган ҳаётга элтувчи йўлнинг бошланишидир. Кимки ўлимдан қўрқса ва ўлимнинг сабаби ажалнинг тугаши деб иймон келтирса-ю, лекин нафсини назорат қилмаса, нафсини тергаб турмаса ва ҳар қандай вақтда ҳам охиратга йўл олиш учун тайёргарлик кўришга ундайдиган даражада охиратни тасаввур этмаган бўлса, бу дунёда унинг иймони унга ҳеч қандай таъсир ўтказмайди. Таъсир ўтказса ҳам тезда унутадиган қуруқ пушаймон қилишдан нарига ўтолмайди. Бу пушаймон изидан нафсини тергаб туриш, назорат қилиш содир бўлмайди. Бундай одамга бу тушунчалар эслатилса, ёки эшитса, ёки ўз кўзи билан ҳам, булардан бир пасгина таъсирланиб, яна Аллоҳга осийлик қилиш учун Аллоҳга берган ваъдасини тезроқ унутишга шошилади.
Усмон ибн Аффон (Разияллоҳу анҳу) ҳаётидаги энг охирги хутбасида шундай деган: «Аллоҳ Азза ва Жалла сизларга дунёни фақатгина охиратни талаб қилишларинг учун берди. Аллоҳ сизларга дунёни унга (дунёга) ёпишиб олишингиз учун бермади. Дунё ўткинчи, охират эса боқийдир. Ўткинчи нарса сизларни ғурурлантириб, абадий ҳаётдан чалғитиб қўймасин. Абадий ҳаётни фоний ҳаётдан устун қўйманглар. Чунки дунё ўткинчидир. Ҳаёт йўли охир-оқибат Аллоҳнинг ҳузурига олиб боради».
5-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26