|
- «(ЭйМуҳаммад), Парвардигорингизнингйўли-динигадонолик-ҳикматбиланчиройлипанд-насиҳатбиландаъватқилинг! Улар (сиз билан талашиб-тортишадиган кимсалар) билан энг гўзал йўлда мужодала-мунозара қилинг! Албатта, Парвардигорингизнинг ўзи Унинг йўлидан озган кимсаларни жуда яхши билур ва У зот ҳидоят топгувчи кишиларни ҳам жуда яхши билур». [16:125]
Ҳикмат – ақлий ҳужжат, чиройли мавъиза эса гўзал эслатмадир. Яъни одамларнинг ақлларига хитоб қилган вақтда уларнинг туйғуларини ва туйғуларига хитоб вақтида эса уларнинг фикрларини қўзғатиш. Токи туйғулар фикрлар билан боғланиб, комил суратдаги амал келиб чиқсин. Гўзал суратдаги мунозара эса фикратга чекланган ва шахсларга, нафсониятига ўтмайдиган мунозарадир. Даъват тариқатидаги бу уч ҳолатни мулоҳаза қилиб кўриш шарт. Чунки жамиятда даъват қаршисида турган кишиларнинг аксари уч гуруҳдир:
Биринчи гуруҳ: Исломни тушуниб, унга даъват қилишни хоҳлаётган гуруҳ. Лекин унинг ақли қониқиш ҳосил қилиб, қалби хотиржам бўлиши учун ақлий йўл билан Исломдан воқиф бўлишини хоҳлайди. Ушбу гуруҳни даъват қилиш аввало ҳужжат ва теран ўрганиш билан бўлиши зарур. Бу иш фақат ҳалқалардаги тартибли сақофат билан амалга ошади. Кейин эса унинг ўзи бошқа ҳалқаларни сақофат билан тарбиялайдиган бўлиб қолади. Ҳалқада сақофат олаётган киши ҳикмат билан даъват қилинади. Ҳалқаларга сақофат бераётган киши эса ҳикмат билан даъват қилади. Бу онгли сақофат инсонда фикрий инқилоб пайдо қилади ҳамда уни бошқа одамларда ва жамиятда фикрий инқилоб пайдо қилишга қодир қилиб қўяди.
Иккинчи гуруҳ: Одамларнинг кўпчилик қисми бўлиб доимий тарзда марказлашган сақофатни олишга уларнинг шароитлари, истеъдодлари ва вақтлари бўлмайди. Уларнинг айримлари ҳалқаларда дарс олиб кейин узилиб қолган бўлсалар, айримлари эса ҳалқаларда дарс олмайдилар. Уларни жамоий сақофат билан даъват қилинади. Жамоий сақофат оғзаки хитоб қилиш, радио, газета-журналлар ва бошқа ахборот тарқатиш воситаларини ўз ичига олади. Жамоий суратда сақофат
19-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25