|
ундаги фикр юритиш йўлини чуқур қилиш керак. Масалан, мустамлакага қарши намойишлар ва норозиликлар билан кураш олиб бориш ўрнига исломий мафкурани ёйиш ва исломий давлатни барпо қилиш орқали мустамлакани таг-томиридан суғуриб ташлаш учун фаолият олиб борилади. Ёки фақат бойликларни ишлаб чиқариш ҳақида фикрлаш ўрнига уларни тақсимлаш кайфияти хусусида фикр юритилади. Чунки дунёдаги иқтисодий муаммо ишлаб чиқаришнинг камлигидан эмас, балки тақсимотнинг ёмонлигидан келиб чиққан. Булар фикрий жиҳатдан тараққий этмаган қолоқ оламга тегишли хулосадир. Энди фикрий жиҳатдан ривожланган юксак оламга келсак, ундаги фикрлаш бузуқ ва тўғри йўлдан адашган фикрлашдир. Чунки унинг фикрлашдаги йўли илмий бўлиб, бу йўлни фикрлаш асоси қилиб олган ва уни барча нарсаларда ҳакам қилади. Шунга кўра, илмий йўлни ҳам илмийлик каби натижалари бўлган ақлий йўлнинг бир натижаси қилиб қўйиш лозим бўлганидек, ақлий фикрлаш йўлини ҳам мазкур оламдаги фикрнинг асоси қилиб қўйиш зарур. Чунки илмий йўл баҳс юритилаётган нарса ҳақидаги собиқ маълумотларнинг барчасидан воз кечишни ва уларнинг мавжуд бўлмаслигини тақозо қилади. Кейин эса моддани кузатиш ва уни тажрибада синашни, яъни моддани табиий омил ва ҳолатларидан, шароитларидан бошқа омилларга ва ҳолатларга бўйсундиришни, бу жараёнларни кузатишни бошлайди. Кейин эса лабораторияларда бўлгани каби модда устида ўтказилган бу амалиётдан моддий ҳис қилинадиган ҳақиқатни хулоса қилиб чиқаради. Бунга кўра, илмий йўл назарида моддий жиҳатдан ҳис қилинмайдиган нарсалар мавжуд эмас. Бу хулосага кўра мантиқ, тарих каби билимлар ҳам мавжуд бўлмайди. чунки бу билимлар илмий жиҳатдан юзага келмаган. Яъни моддани кузатиш, уни тажрибада синаш ва ҳис қилинадиган нарсаларга моддий хулоса қилиш йўли орқали пайдо бўлмаган. Бу эса қўпол хатодир. Чунки тиббий (яъни аниқ) илмлар билимнинг бир соҳаси ва фикрларнинг биридир. Ҳаётнинг кўплаб билимлари ҳам илмий йўл орқали юзага келмаган. Балки ақлий йўл орқали юзага келган. Шу туфайли илмий йўлни фикр
15-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25