بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Капитализм бизни икки танловдан бири, ё коронавирусга чалиниш ёки карантинда оч қолишни танлашга мажбурламоқда
Мусулмонлар ҳукмдорлари эса, Ислом билан ҳукм юритиш ўрнига ҳамон адашишда давом этишмоқда
Покистон ҳукуматининг коронавирусга қарши курашда айрим корхоналарда кенг бўшлиқ бўлишига қарамай, тўла карантин ҳолатини сақлаб туриши одамларга оғир юк бўлди. Одамлар ё карантин туфайли оч қолиши керак ёки коронавирусга чалиниши керак. Мусулмонлар бир томондан касалликнинг тез тарқалаётганига гувоҳ бўлаётган бўлса, бошқа томондан қашшоқлик, азият, тижоратдан келадиган фойдаларнинг тушиб кетиши, корхоналарнинг беркилиши ва ишсизлик кабиларни бошдан кечиришмоқда.
Бугун ё очлик ёки коронавирусни танлаш оламшумул муаммога айланди. Зеро, Ғарб давлатлари одамларга тушаётган иқтисодий азиятларни енгиллатиш учун маҳаллий чекловларни қисқартириш ёки бутунлай олиб ташлаш тўғрисида босимга учрамоқда. Олам миқёсида олиб қарасак, карантин ҳолатлари миллионлаган ишсизларни пайдо қилди, иқтисод триллионлаб доллар зарар кўрди. Капиталистик давлатлар иқтисодий инқирозни тўхтатиш учун улкан қутқарув пакетини тақдим қилишга мажбур бўлишди. Бошқа жиҳатдан эса, коронавирусга чалинганлар сони миллионга яқинлашиб, касалликдан вафот этганлар сони 100000дан ортиб кетди. Бу эса, олам бўйлаб хавф ва саросима туғдирди.
Капитализм инсоният ишларини назорат қиладиган идеология деган фикр дунё бўйлаб, шу жумладан капиталистик Ғарб давлатларида ўз ишончини йўқотмоқда. Дарҳақиқат капиталистик давлатларнинг касалликлар ва очарчиликдан одамларни қутқара олмагани сабабли одамларнинг ишончи қалқий бошлади.
Коронавирус эпидемиясига келсак, Ислом одамлар соғлигига етадиган зарар ва иқтисодий қийинчиликларни камайтириш тўғрисида аниқ кўрсатмалар берган. Бундан ташқари, Ислом ҳукмларини маҳкам тутиш эпидемияни тўхтатиб қолишга кифоя қилади. Мамлакатда оммавий карантин эълон қилиш каби бефаросат чоралар қўллашга ҳожат йўқ.
Ислом касаллик тарқалган минтақагагина карантин қўллашни буюради. Росулуллоҳ ﷺ бу ҳақда шундай дейдилар:
«إِذَا سَمِعْتُمْ بِالطَّاعُونِ بِأَرْضٍ فَلَا تَدْخُلُوهَا وَإِذَا وَقَعَ بِأَرْضٍ وَأَنْتُمْ بِهَا فَلَا تَخْرُجُوا مِنْهَا»
«Агар бирор жойда ўлат тарқалгани ҳақида эшитсангиз, у ерга кирманг. Агар сиз яшаб турган жойда ўлат тарқалса, у ердан чиқманг». Бухорий ривоят қилган. Шунинг учун карантин одамларнинг қаттиқ азият чекишига сабаб бўлди. Хитой давлати бошида эпидемияни яшириш мақсадида касаллик тарқалган Ухан шаҳрида карантин жорий қилмади. Натижада, Хитой ичкарисида вирус тарқалиб кетди. Шунингдек, одамларнинг турли давлатларга чиқиши натижасида бошқа жойлар шу жумладан Эрон ва Покистонга ҳам вирус тарқалди. Покистонга нисбатан айтадиган бўлсак, вирус биринчи тарқалган жой чегарага яқин «Тафтан» минтақаси бўлиб, Эроннинг Қум шаҳрига борганлар ўша ерга жойлаштирилди. Қум шаҳрида эса, хитойлик ишчилар темир йўл қуришаётган эди. Покистон режими «Тафтан» минтақасини кескин чоралар билан карантин қилмади ва касалликка чалинганларни эркин қўйиб юборди. Натижада, юрт бўйлаб вирус тарқалди. Шунингдек, авиа қатновларнинг узоқ вақт очиқ қолдирилиши оқибатида вируснинг мамлакат бўйлаб тарқалиши янада кучайди.
Бундан ташқари, кескин ва автоматик турда карантин жорий қилмаган бутун дунёдаги капиталистик давлатлар касалликка чалинган ва вафот этганлар сони кўплигидан азият чекмоқда. Хитой давлати инқироз тўғрисида хабар берганидан кейин 430000 шахс, шу жумладан уханликлар Хитойдан АҚШга сафар қилган. Дарҳақиқат, АҚШ давлати касалликдан вафот этаётганлар сони бўйича дунёда биринчи ўринга кўтарилган. 2020 йил, 14 апрелдаги маълумотга кўра, вафот этганлар сони 25000га, касалланганлар сони 603694га етган. Бу кўрсатгич дунё бўйлаб касалланганларнинг учдан бирига тенгдир.
Исломнинг юқумли касалликларга алоқадор кўрсатмаси касалларни соғлом кишиларга аралаштирмасликдир. Росулуллоҳ ﷺ айтадилар:
«لاَ تُورِدُوا المُمْرِضَ عَلَى المُصِحِّ»
«Касал одамни соғлом кишига яқинлаштирманглар». Бухорий ривояти. Шунинг учун касаллар соғлом кишилардан узоқ бўлиши ва ўртасига моддий тўсиқ қўйилиши лозим. Давлат шифохоналардаги алоҳида жойларда одамларга кўмак кўрсатиши ва касаллар билан алоқада бўлаётганларни – улар қаерда бўлишидан қатъий назар – шахсий ҳимоя воситалари билан таъминлаши керак. Аммо Покистон ҳокимларининг сусткашлиги туфайли одамлар ва тиббий ходимлар орасида вирус тарқалиб кетди.
Бундан ташқари, бутун дунёдаги капиталистик давлатлар касалларни алоҳида марказларга жойлаштиришда фаол ҳаракат қилишмагани туфайли шаҳарлар ва шифохоналарда вирус тарқалиб кетди. Натижада, соғлиқни сақлаш соҳасида ишлайдиган бир қанча ходимлар вафот этди.
Дарҳақиқат, Ислом касаллик аломатлари кўринмаган, лекин уни ташувчисига айланган ва натижада вируснинг тез ва кенг тарқалишига олиб борадиган катта сондаги касаллик ташувчилар ҳақида ҳам ҳукмлар берган. Зеро, Ислом давлатга одамларнинг ишларини ғамхўрлик билан бошқарувчи васий бўлишни юклаган. Бу ҳақда Росулуллоҳ ﷺ шундай дейдилар:
«كُلُّكُمْ رَاعٍ، وَكُلُّكُمْ مَسْؤولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ، فَالأَمِيرُ الَّذِي عَلَى النَّاسِ رَاعٍ وَهُوَ مَسْئُولٌ عَنْ رَعِيَّتِهِ»
«Ҳар бирингиз бошлиқсиз, ҳар бирингиз қўл остингиздагилардан жавобгарсиз. Одамлар устидаги амир бошлиқдир ва у қўл остидагилардан жавобгардир». (Муслим ривояти). Шунинг учун давлат Покистон ҳажмидаги мамлакатда касаллик ташувчиларни аниқлаш учун миллионлаган кишиларни тестдан ўтказиши керак. Шундан сўнг касалларни ажратиши ва уларнинг алоқаларини фаол шаклда кузатиши мумкин. Давлат бу ишларни кекса ёшдаги ҳамда асма ва қандли диабет касаллигидан азият чекаётган ва иммунитети паст бўлган шахсларга алоҳида эътибор бериш орқали олиб боради. Шунингдек, давлат касаллик тарқалиши олдини олиш учун вирусга қарши тозалик воситалари ва ниқоблар билан таъминлайди. Бундан ташқари, касаллик тарқалиши олдини олиш учун ваҳима тарқатиш ва куч ишлатиш ўрнига одамларга юқумли касалликлардан сақланиш ҳақида маълумот беради.
Ислом ишнинг бошидаёқ мана шу йўл билан касаллик тарқалишига чек қўяди. Шунингдек, капиталистик давлатлар, шу жумладан АҚШ давлатида бўлганидек оммавий карантин жорий қилмасдан касалликни тўхтатиб, бутун мамлакатни эпидемияга йўлиқишдан сақлаб қолади. Воқе шуки, барча жойларни тўла ёпиб қўйиш вирус муаммосига очлик ва қашшоқлик каби катта муаммоларни қўшади. Шунинг учун Исломни маҳкам тутишгина хавфсиз ва яхши ҳаётнинг давомийлигига кафилдир. Шунингдек, у мусулмонларга ризқ топиш, оила боқиш, таълим олиш ва масжидларда жамоат намозини ўқиш каби шаръий бурчларни адо этиш учун енгиллик яратиб беради.
Бундай эпидемияни идора қилишга пул сарфлаш масаласига келсак, Ислом бу борада инсонлар томонидан чиқарилган ва бугун оламга ҳукмронлик қилаётган капиталистик низомдан устундир. Дарҳақиқат, коронавирус капиталистик иқтисоднинг очкўз ва мўрт табиатини фош қилди. Капитализм эса, юртнинг улкан бойликлари бир гуруҳ одамлар қўлида тўпланишига олиб келди. Капиталистик давлатлардаги ушбу воқелик ўз фуқароларига бўлган мажбуриятларини бажара олмайдиган қилиб қўйди. Табиийки, Покистондаги вазият бундан бир неча баробар ёмонроқдир. Аслида воқе шундан иборатки, капитализм инсоният устидаги оғир юкдир. Чунки у инсониятни очлик ёки касалликдан бирини танлашга мажбур қилди.
Аллоҳ Таоло айтади:
كَيْ لَا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاء مِنكُمْ
«Токи сизлардан бой-бадавлат кишилар ўртасидагина айланиб юраверадиган нарса бўлиб қолмасин учун» [Ҳашр 7]
Ислом бор эътиборини ишлаб чиқаришга қаратадиган капиталистик тараққиётга асосланган иқтисодий андозани инкор қилади. Чунки Ислом бойликни одамлар ўртасида тақсимлашга эътибор қаратадиган иқтисодий андозага эгадир.
Ислом катта маблағни талаб қиладиган оғир саноатни давлат томонидан бошқарилишини жорий қилиш орқали улкан киримларни таъминлайди ва бу билан соғлиқни сақлаш харажатлари борасида савдолашишни олдини олади. Дарҳақиқат, Росулуллоҳ ﷺнинг суннатида инон ва музораба каби шаръан жоиз бўлган ширкатлар кўрсатилган. Бундай ширкатларнинг бўлиши хусусий сектордаги сармоя ҳажмини табиий шаклда чеклаб қўяди. Бу билан хусусий секторнинг инқироз пайтларида улкан қутқарув ишларига муҳтож бўладиган оғир саноатга эгалик қилиши чекланади. Энергия ва қазилма бойликларидан тушадиган киримларни барча одамларга сарфлайди. Натижада, уларнинг бир сиқим бойлар томонидан хусусийлаштириш орқали эгаллаб олинишига йўл қўйилмайди. Росулуллоҳ ﷺ суннатида энергия ва қазилма бойликлари барча фойдаланадиган умумий мулк экани белгиланган. Шунингдек, Ислом чет эллардан олинадиган қарзлар бўладими ёки маҳаллий пул облигацияларими фарқсиз риболи қарзларни инкор қилади. Бутун дунё, шу жумладан Покистоннинг асосий қарзи риболи қарзлардир, бюджетнинг катта қисми рибога асосланган қарзга сарфланади.
Шунинг учун давлат киримларни риболи қарзларни тўлаш учун сарфлаш ўрнига инқироз вақтида бўладими ёки оддий ҳолатдами фарқсиз одамлар олдидаги мажбуриятларини бажаради. Ислом одамларни очлик ёки касалликдан бирини танлашга мажбур қилмайди. Чунки касаллик ва очарчиликни муолажа қилиш давлат вазифасидир. Росулуллоҳ ﷺнинг суннати соғликни сақлаш ва одамларнинг асосий эҳтиёжларини қондириш нормаларини давлатнинг вожиб вазифаси қилиб белгилаган. Росулуллоҳ ﷺ шундай дейдилар:
«مَنْ أَصْبَحَ مِنْكُمْ آمِناً فِي سِرْبِهِ، مُعَافًى فِي جَسَدِهِ، عِنْدَهُ قُوتُ يَوْمِهِ، فَكَأَنَّمَا حِيزَتْ لَهُ الدُّنْيَا»
«Ким ўз уйида хотиржам, тани саломат ҳолда тонг оттирса ва унинг бир кунлик емиши бўлса, гўё бутун дунё унга тўплаб берилибди». (Термизий ривояти).
Фавқулодда ҳолатларда шошилинч эҳтиёт чораларини кўриш қобилиятига эга бўлган ишончли тиббий хизмат кўрсатиш тизимига келсак, коронавирус касаллиги капиталистик тиббий хизмат кўрсатиш тизимининг мўртлигини фош қилди. Чунки капитализм хусусий бўладими ёки ҳукумат даражасидами бундан қатъий назар соғлиқни сақлаш секторидан катта фойда олиш учун соғлиқни сақлаш соҳаси қобилиятларига чекловлар жорий қилган. Аммо Ислом фуқароларнинг соғлигига давлатни жавобгар қилиб қўйган. Давлат фуқароларнинг соғлигини сақлаши вожиб. Дарҳақиқат, «Росулуллоҳ ﷺ Убай ибн Каъбга бир табибни юборди. Табиб унинг томирини кесиб қон олди, сўнг кесилган жойни куйдирди». Росулуллоҳ ﷺ ҳоким сифатида табибни Убай ибн Каъбга юборди. Бу эса, соғлиқни сақлаш ва шифокорлик одамларнинг асосий эҳтиёжларидан бири экани ва давлат касалларни бекорга даволаши шартлигига далилдир.
Шунинг учун исломий бошқарув соясида давлат маҳаллий ишлаб чиқарилган медицина воситаларини, шу жумладан сунъий нафас олиш аппарати ва ҳимоя воситаларини керакли миқдорда таъминлаши вожиб. Шунингдек, давлат одамларнинг касалликка қарши иммунитетини кучайтириш учун илмий текшириш институтларини пайдо қилиши вожиб. Иммунитетни озиқ-овқат биланми, ёки спорт, ёки турли кўкатлар ва витаминлар билан даволаш орқалими фарқсиз кучайтиришга ҳаракат қилади. Бундан ташқари, давлат муайян инфекция тарқалишига қарши табиий иммунитетни кучайтириш ҳамда вакцина ва дориларнинг таъсири ва яроқлилигини кучайтиришни ўрганиши керак.
Ислом нафақат юқумли касалликлар тарқалиши туфайли саломатликка етадиган зиён ва молиявий зарарларни камайтириш учун йўл-йўриқлар берган. Балки у мана шундай эпидемия пайтидаги ўлим ҳолатларига қандай қарашлари ҳақида ҳам кўрсатмалар беради. Мўминлар онаси Оиша розияллоҳу анҳо айтади: Росулуллоҳ ﷺдан ўлат ҳақида сўраган эдим, У киши айтдилар:
«أَنَّهُ عَذَابٌ يَبْعَثُهُ اللَّهُ عَلَى مَنْ يَشَاءُ وَأَنَّ اللَّهَ جَعَلَهُ رَحْمَةً لِلْمُؤْمِنِينَ لَيْسَ مِنْ أَحَدٍ يَقَعُ الطَّاعُونُ فَيَمْكُثُ فِي بَلَدِهِ صَابِراً مُحْتَسِباً يَعْلَمُ أَنَّهُ لَا يُصِيبُهُ إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ إِلَّا كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ شَهِيدٍ»
«Ўлат Аллоҳнинг азоби бўлиб, уни ўзи хоҳлаган кишига юборади. Аллоҳ уни мўминларга раҳмат қилган. Ким ўлатга чалинса, сўнг ўз юртида сабр қилган ва Аллоҳ ёзган мусибатгина етади деб ҳисоблаган ҳолда қолса, унга шаҳиднинг савоби берилади». Мусулмонлар бугун, яъни оламда саросима ва хавф тарқалган пайтда ҳам сабр қилиб ҳамда оламлар Роббиси Аллоҳдан савоб ва мағфират сўраб ўз ишлари билан шуғулланмоқдалар.
Эй Покистон мусулмонлари ва хусусан қуролли кучлардаги азиз фарзандларимиз!
Аллоҳ ўзининг майда аскарлари орқали бутун инсониятга ўз қудратини кўрсатиб қўйди. Шунингдек, Шарқда Хитой томонидан бўладими ёки Ғарбда АҚШ томониданми фарқсиз, инсонлар ўйлаб топган капитализмнинг ботиллиги ва муваффақиятсизлигини намоён қилди. Бугун инсонлар учун чиқарилган энг яхши Уммат бўлмиш Ислом Уммати инсониятни Аллоҳ Таоло нозил қилган шариатни татбиқ қилиш орқали етаклаш вақти келди.
Росулуллоҳ ﷺ айтадилар:
«الْإِسْلَامِ يَعْلُو وَلَا يُعْلَى عَلَيْهِ»
«Ислом юксалади ва ҳеч ким унинг юксалишини тўхтата олмайди». (Доруқутний ривояти). Албатта ҳақ дин бўлган буюк Ислом дини инсонлар томонидан белгиланган барча ҳаёт тарзларидан, шу жумладан капитализмдан устундир. Аллоҳ Таоло нозил қилган Ислом барча инсоний муаммоларга ҳукмлар ва изоҳлар тақдим этади. Дарҳақиқат олам капитализмнинг ҳатто Ғарб давлатларида, шу жумладан АҚШда ҳам муваффақиятсизликка учраганини кўрди. Олам бугун Исломни Пайғамбарлик минҳожи асосидаги Халифалик давлатида татбиқ этилишини интизорлик билан кутмоқда.
Покистон ҳукмдорлари эса, Исломни татбиқ қилиш ўрнига ғарблик иттифоқчилари айтган нарсага тақлид қилишмоқда. Ҳукмдорлар инсонлар ўйлаб топган низомларни илоҳий қонунларнинг кучи ва тўлалигига таққослаганда мўрт ва нуқсонли эканини кўра олмаяптилар. Аллоҳ Таоло айтади:
مَثَلُ الَّذِينَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْلِيَاءَ كَمَثَلِ الْعَنكَبُوتِ اتَّخَذَتْ بَيْتاً وَإِنَّ أَوْهَنَ الْبُيُوتِ لَبَيْتُ الْعَنْكَبُوتِ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ
«Аллоҳдан ўзга «дўстлар»ни ушлаган кимсаларнинг мисоли худди (ўзи учун) уй қуриб олиб, (ўша уйидан паноҳ истаган) ўргимчакка ўхшайди. Албатта уйларнинг энг нимжони ўргимчак уясидир. Агар улар билсалар эди, (ўргимчак уяси каби ожиз бутлардан паноҳ истамаган бўлур эдилар)» [Анкабут 41]
Шунингдек, мусулмонлар ҳукмдорлари капиталистик куфр низоми ҳукмлари, қадриятлари ва сиёсатларига кўр-кўрона эргашмоқдалар. Ҳолбуки, Росулуллоҳ ﷺ уларни шундай дея огоҳлантирган эдилар:
«لَتَتَّبِعُنَّ سُنَّةَ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ بَاعاً بِبَاعٍ وَذِرَاعاً بِذِرَاعٍ وَشِبْراً بِشِبْرٍ حَتَّى لَوْ دَخَلُوا فِي جُحْرِ ضَبٍّ لَدَخَلْتُمْ فِيهِ. فقالوا يا رسول الله اليهود والنصارى؟ قال: فَمَنْ؟»
«Аллбата сизлар олдингиларнинг йўлига қулочма-қулоч, изма-из, қаричма-қарич эргашасизлар. Ҳатто улар калтакесак инига кирса, сизлар ҳам кирасизлар. Шунда саҳобалар: Эй Аллоҳнинг Росули олдингилар деганда, яҳудий ва насронийларни айтяпсизми? – деб сўрашган эди. У киши: Бўлмаса кимлар? – дея жавоб бердилар». Ибн Можжа.
Шунинг учун Покистон ҳукмдорларидан умид йўқ. Чунки улар бизни етаклашга лойиқ кишилар эмас. Улар инсоният Исломга муҳтож бўлиб турган пайтда ёрқин намуна бўлишга лойиқ кишилар эмас. Сон-саноқсиз фазилатларга тўла муборак рамазон ойи барча мусулмонларга Пайғамбарлик минҳожи асосидаги Халифаликни қайта тиклаш учун ҳаракат қилишга муносиб вақтдир. Шунингдек, қуролли кучлардаги мусулмонлар Ҳизб ут-Таҳрирга Ислом ҳукмларини татбиқ қилишга ёрдам бериши учун муносиб вақтдир. Келинглар, Аллоҳнинг розилигига етиш учун ҳаракат қилайлик ва Аллоҳ Таолодан ёрдам сўрайлик. Токи, Аллоҳнинг дини азиз бўлсин ҳамда Росулуллоҳ ﷺ Мадинаи Мунавварада барпо қилган Исломий давлат томонидан Макка фатҳ қилинганидан кейин бўлгани каби одамларнинг Исломни қабул қилиб, Аллоҳнинг динига тўп-тўп бўлиб киришига йўл очилсин. Аллоҳ Таоло айтади:
إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ * وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجاً * فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ وَاسْتَغْفِرْهُ إِنَّهُ كَانَ تَوَّاباً
«(Эй Муҳаммад), қачон Аллоҳнинг ёрдами ва ғалаба келса ва одамлар тўп-тўп бўлишиб, Аллоҳнинг дини (Ислом)га кираётганларини кўрсангиз, дарҳол Парвардигорингизга ҳамд айтиш билан (У зотни ҳар қандай «шерик»лардан) покланг ва У зотдан мағфират сўранг! Зеро, У тавбаларни қабул қилгувчи бўлган зотдир» [Наср 1-3]
Ҳизб ут-Таҳрир Покистон вилояти
22 шаъбон 1441ҳ
15 апрел 2020м
