Америка Қўшма Штатлари 13 йилдан ошиқ Афғонистонда олиб борган босқинчилик уришларидан сўнг ҳеч қандай натижага эришмаган бўлишига қарамай у ердан асосий қўшинларини олиб чиқиб кетишга мажбур бўлди. Бироқ, Афғонистондан қисман чиқиб кетаётган бўлсада Марказий Осиё устидан ўрнатган нифузидан воз кечиш нияти йўқлиги аниқ. Шу мақсадда АҚШ аввало Тошкентда НАТОнинг расмий ваколатхонасини очди. 2014 йилнинг 16 май куни бўлиб ўтган очилиш маросимида Шимолий Атлантика иттифоқининг Марказий Осиё ва Кавказ бўйича махсус вакили Жеймс Аппатурай иштирок этган эди.
Очилиш маросимидан сўнг оммавий ахборот воситаларининг вакиллари билан учрашган Аппатурай Ўзбекистон билан бўладиган алоқаларга тўхталиб, “Биз Ўзбекистон билан ҳамкорликнинг асосий йўналишларини келишиб олдик. Устивор йўналишлардан бири ҳарбий соҳадаги ислоҳатлардир. Ҳамкорликнинг яна бир йўналиши терроризмга қарши кураш бўлиб, биз бу масала бўйича ўзбекистонлик ҳамкорларимиз билан бир қатор тадбирларни амалга оширишни режалаштирдик. Яқинда бир гурух ўзбекистонлик ҳарбийлар НАТО дастури бўйича малака ошириб қайтишди”, – деган эди. Аслида эса расмий ваколатхонини очилиши Афғонистондаги НАТОнинг ҳарбий техникаларини Ўзбекистонга жойлаш учун жиддий қадам бўлди.
АҚШ Марказий Осиёда ўз ўрнини янада мустахкамлаш мақсадида 5 январ куни Қозоғистон пойтахти Остона шаҳрида мамлакатнинг НАТО билан алоқалари марказини очди. Аввалроқ, Қозоғистон Ташқи ишлар вазирлиги Эстониянинг Остонадаги элчилиги 2015 йил январ ойидан Қозоғистон ва НАТО алоқалари маркази сифатида фаолият қилишини эълон қилган эди.
Қозоғистон Ташқи ишлар вазирлиги эълон қилишича, мазкур марказининг асосий мақсади Қозоғистонни НАТО вазифалари ва фаолияти билан таништириш ҳамда бу ўлканинг НАТО билан алоқаларини кучайтириш ва кенгайтиришдан иборатдир.
Бундан қарйиб бир ярим йил аввал, 2013 йилнинг май ойида Қозоғистон президенти Нурсултан Назарбаев НАТО қўшинларини Афғонистондан олиб чиқиб кетилиши учун Актаудаги НАТО транзит марказини ҳарбий база сифатида бўшатиб беришга тайёр эканлигини маълум қилган эди.
Бундан ташқари АҚШ Каспий денгизига суқулиб киришга ҳаракат қилмоқда. Чунки, расмий хабарларга кўра, Каспий нефтининг 55% Қозоғистонга тегишли. Нефтга бой бу ҳудудни қўлдан чиқариб юбормаслик учун АҚШ Қозоғистонга ҳарбий денги флотини ташкил этишга яқиндан кўмак кўрсатиб келмоқда.
2009 йилгача АҚШ Қозоғистонга кичик турдаги 15та “Аэробот”, 3та “САФЕ Боац Интернационал” ва 4та десант қўшинларига мўлжалланган ўртача ҳажмдаги катерларни тақдим қилди. Бундан ташқари Қозоғистон НАТОнинг тинчлик ва ҳамкорлик дастури орқали Туркия ва Германиядан патрул ҳизматлари учун катерлар, Испаниядан эса Каспий денгизини ҳаводан кузатиш учун қўриқлаш самолётларини қўлга киритди. Иқтисодий ҳамкорликни яхшилаш мақсадида Жанубий Корея Қозоғистонга ўзининг ўрта ҳажмдаги 3та қўриқлаш кемаларини тақдим қилди.
Марказий Осиёда ўз нуфузи ва ўрнига эга бўлган икки республика, Ўзбекистон ва Қозоғистон билан ҳамкорликни йўлга қўйиш орқали АҚШ Марказий Осиёда ўз нуфузини кенгайтириб олмоқчи.
