Хабарларга кўра, Қозоғистон ҳукумати Украина билан савдо ҳамкорлигини тўхтатишга ҳаракат қилаётгани йўқ. Қозоғистон Россия билан иттифоқдош бўлишига қарамай, рус томонини Украина билан ҳамкорлик бўйича талабини эътиборсиз қолдириб келмоқда. Расмий Кремл Қозоғистондан Украина билан алоқаларни узишни талаб қилишига қарамай қозоқ ҳукумати бу талабларни бажармасликка қарор қилган. Қозоғистон ҳукумати Украинага қарши савдо чекловларини жорий қилмаслигини эълон қилди. Ўз навбатида, Қозоғистоннинг Россия талабларидан бош тортиши Кремл томонидан салбий қабул қилиниши мумкин.
Россия билан яқин алоқада бўлиб келган Қозоғистон бундан буён Россия билан иттифоқчи бўлмаслигини очиқ маълум қилмаган бўлсада, расмий Москвага ўзи мустақил ҳаракат қилиши ва Украинадаги тажовузни қувватламаслик сиёсатини танлаши мумкинлигини тушунтириб қўйди. 16 июл куни Киевда Украина ва Қозоғистон вакиллари иккитомонлама иқтисодий ҳамкорлик бўйича келишувга эришди. Украинада ҳарбий ҳаракатлар бошланганидан сўнг икки мамлакат ўртасида товар айрибошлаш хажми камая бошлаган, экспорт деярли 30 фоизга, импорт эса 15 фоизга қисқариб кетган эди. Икки томонлама эришилган янги битим иқтисодий ҳамкорликни муваффақиятли қайта тиклашга имкон бериши айтилмоқда.
Шундай қилиб, Россия билан иттифоқчи ҳисобланган Қозоғистон у билан яқин алоқаларини узган биринчи давлат бўлди. Ҳозирча расмий Кремл бу вазиятга бирор муносабат билдирганича йўқ, аммо Қозоғистон ўзига жиддий душман пайдо қилиб олганини таҳмин қилиш мумкин. Айни пайтда Россия Украинага қарши янги санкцияларни киритмоқда. Агар Қозоғистон Украина билан алоқа қилишга ҳаракат қилгундек бўлса, Россия ҳар қандай воситалар билан экспорт ва импортни тўлиқ тақиқлашга ҳаракат қилиши аниқ. Россияда эса бундай сиёсатни тўғри деб ҳисоблашади ва Россия бунда миллиардлаб доллар йўқотишини ҳеч қандай “қўрқинчили” жойи йўқ.
Туркистон:
Қозоғистон, Россия билан алоқаларини узмоқчи эмас. Лекин Россиянинг халқаро сиёсатдаги йўл қўйган бир қатор хатолари ортидан келаётган тўловларига, Қозоғистоннинг хеч қандай дахли йўқ. Россия ўз бошига тушган кулфатларида, СНГ ёки камида Евро Осиё иттифоқига аъзо давлатларни, ўзи билан бирга туришларини истайди.
Россия, худди бошқа мустамлакачи давлатлар сингари, қўл остидаги давлатларини, хар қандай вазиятларда ўзи билан бирга ушлаб туришни ихтиёр қилади. Бунинг учун кучли мабдаъий робита керак. Россияда эса, хатто заиф мафкуравий робита хам қолган эмас. У ташқи мустамлакаси остидаги бир қатор давлатларни, фақат харбий ва сақофий хавф хатарлар билан қўрқувда ушлаб туришга харакат қилаяпти. Қозоғистонда хам худди Украинадаги каби Россиянинг сақофий таъсири ўта кучли. Қозоғистоннинг шимолий минтақасининг асосий қисмида хам деярли Русзабон халқлар истиқомат қилади. Қозоғистон, Россия учун Украинадан кам ахамият касб этмайди. Украина асосан энергетик хом ашёларни экспорт қилишда стротегик ахамият касб этган бўлса, Қозоғистон аксинча бу хом ашёларни Ўрта Осиё давлатларидан импорт қилиш ва транзит йўллари бўйича стротегик ахамиятли худуд хисобланади.
Лекин Қозоғистон хукуматининг, ўз манфаатларидан келиб чиқиб, юрт манфаатлари асосида фикрлай бошлашининг ўзи хурматга сазовор. Россия хозирги ахволида Қозоғистон билан алоқаларини мутлоқ узиб юбора олмайди. Чунки унинг бу харакатлари, Евро Осиё иттифоқи хамкорлик ташкилоти лоихаларини хаётда тўхтаб қолишига замин бўлиши мумкин.
Назарбаев, Қозоғистонни “бутун дунё савдо ташкилоти” га аъзо бўлишига эришиш учун, Россиянинг юзига оёқ қўйишга мажбур бўлган бўлиши мумкин. Лекин қачонгача йирик давлатларнинг қош қавоқларига қараб, ўз юртларимиз манфаатларига тескари харакатлар бажараверамиз. Нега уларга маъқул келиш мақсадида, ўз фуқороларимиз бўлмиш исломий қатлам вакилларига қарши ёлғон чора тадбирлар уюштириб, халқни хукуматга ва бир бирларига қарши адоватли қилиб таёрлаб бораяпмиз. Ахир бу ишларнинг барчаси бизларнинг манфаатларимизга зид эмасми.
Яна бир томондан қараганимизда, Россия халқаро сиёсатда ўз мавқеъини йўқотиб бораяпти. У қўл остидаги заиф давлатлар бошига тушиб бораётган хар хил муаммоларда, уларга ёрдам кўрсата олмайди. Шунинг учун уларни, ўз муаммоларини ўзларича хал қилиб, Россия манфаатларига тескари харакатлар олиб боришларида, Россия уларга қарши қаттиқ босим ясай оладиган холатда эмас.
