بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Шом қўзғолони давлатлар позицияси ва сиёсий алдов ўртасида
Устоз Аҳмад Муоз қаламига мансуб
Онгли сиёсий кишилар манфаатлар ҳукмрон бўлган ҳозирги замонда халқаро позициялар моҳиятини, унинг сабабларини ҳамда оддий одамлар кўра олмаётган ортидаги яширин мақсадларни ҳеч қийналмасдан кўриб турадилар. Оддий одамлар эса, сиёсатга ва унинг ўйинларига қизиқмайдиган, ўтган нарсаларни тезда унутадиган бўладилар. Шунинг учун ҳам, айни ҳозирги аҳволга олиб келган аввалги позицияларни ҳам тезда унутиб, «катта даъволар»га осонгина ишонадиган бўлиб қоладилар. Ваҳоланки, бу даъволар ҳар бир халқаро позициянинг асл мақсадини қоплаб-тўсиб турувчи қора булутдан ўзга нарса эмас. Бунга мисоллар кўп бўлиб, айниқса, бугун капиталистик демократик тузум ҳукмронлиги остида буни сиёсий алдов, дейилади. Чунки бу тузум очкўз капиталистлар манфаатини рўёбга чиқариш йўлида халқларни хом хаёлларга гирифтор этади, ҳаммани алдайди.
Мавзуга бундай киришаётганимиз боиси шундаки, бугунги кунда Шомда нима бўлаётганини тушуниб олмоғимиз даркор. Шом аҳли, айниқса, бир оёғини гўр тортиб қолган ва номи тарих саҳифасига энг ёвуз жиноятчи сифатида қайд этилаётган режимга қарши қўзғолон кўтарганлар ҳамда Сурия аҳли ва барчамиз шуни англаб олайликки, давлатлар ўртасидаги бу сиёсий ўйинни ҳис-туйғулар ва одоб-ахлоқ ҳал қилмаяпти. Йўқ, бу ўйинда манфаат ва фойда роль ўйнаяпти… Қўзғолон бошланганига тўққиз йил тўлиши арафасида турган эканмиз, бу қонхўр режимнинг Сурия халқига қарши содир этаётган шунча жиноятлари ҳам, узоғу яқиндаги душмандан кўрилаётган шунча дард-аламлар ҳам, каттаю кичик душманларнинг тил бириктирувлари ҳам, ҳамма-ҳаммаси бу манфаат ўйинчиларини сариқ чақалик қизиқтирмаяпти.
Дарҳақиқат, Сурия қўзғолони аниқ мақсадни олдига қўйиб бошланди. Бу мақсадни қўзғолончилар «халқ режимни ағдаришни истайди», деган шиор орқали ифодаладилар. Бу билан Сурия ва минтақадаги қора давр тубдан ўзгариб, янги давр бошланишига умид бахш этдилар. Мусулмонлар бу ўзгариш талабини Тунисдан бошлаб, Миср, Ливия, Яман бўйлаб бир неча давлатлардан бошладилар. Кейин Судан, Жазоирда ҳам бошлаб, унинг бошқа мусулмон юртларида ҳам – Аллоҳ изни ила – албатта давом этажагини кўрсатдилар.
Шунинг учун ҳам биз бутун давлатлар тизимининг бошқа қўзғолонларни эмас, Суриядаги Уммат қўзғолонини йўқ қилишга жон-жаҳди билан ёпирилишганини кўрдик. Нега, чунки Шом ақидавий ўлчовга эга бўлиб, тож дуридир, қарор ва уйғониш марказидир. У ердаги қўзғолоннинг белини синдиришга бутун куфр тил бириктирганини, давлатлар бирин-кетин аралашиб, бир томондан қўзғолонга қарши курашишганини, иккинчи томондан қўзғолончиларни ёлғизлатиб қўйишганини ҳамма кўрди. Шу ниятда қатор конференция ва келишувлар бўлганига ҳамма гувоҳ бўлди. Буларнинг барчаси қўзғолонни режимни бутун аркону башаралари билан қўшиб ағдариш мақсадидан чалғитишга қаратилди. Бу конференциялар Женевада тугамади, балки Остонада давом этиб, Россия билан Туркия тил бириктирган Сочида тамом бўлди. Бу машъум Сочи келишуви режимни сиртдан айрим қора башараларини ўзгартириб, ўзини ўзгаришсиз сақлаб қолишдек АҚШнинг сиёсий ечимини амалга ошириш учун дарвоза вазифасини ўтади ва ҳамон шундай бўлиб турибди. Албатта Шом аҳли бундай ечимга бошданоқ қарши чиқишди ва режимни ағдариш мақсадида қўзғолонни давом эттиришга қаттиқ туришди. Бунинг ортидан Сочи келишуви халқ норозилигига айланди ва ушбу норозиликни ифодаловчи йирик сиёсий фаолиятлар бошланди. Шунда айни давлатлар Сочи келишувини халқ талабига айлантириш мақсадида ўз стратегияларини ўзгартиришди. Бунинг учун озод қилинган минтақаларни йўқ қилиб, Асад ва Эрон жангарилари олдида ҳамда Россия бомбалари остида жангчи гуруҳларни чекинтиришди, алалоқибат, юз минглаб одамлар кўчирилди, қўзғолон қалъаси бўлган минтақалар режимга топширилди. Бунинг ортидан Туркия аралашуви бошланиб, йирик оммавий ахборот воситалари шов-шуви келтириб чиқарилди. Айниқса, рус самолётлари томонидан турк аскарларининг қирғин қилиниши ортидан Туркия расмийларининг Асад жангариларига қарши Сурияга киришлари тўғрисидаги баёнотлари янгради. Туркия кучлари режимга қақшатқич зарбалар бериб, кўп сонда офицерлар ва аскарларини ўлдиришди, техника ва колонналарини вайрон қилишди. Туркия режими ўз аскарлари учун қасос олишга ваъда берди ва шунинг баробарида, президент Эрдоган Асад режимидан қилган жиноятлари учун ҳисоб сўраш учун белгиланган феврал муҳлати яқинлашаётгани тўғрисида баёнот берди. Яъни, Эрдоган Эрон президенти Руҳоний билан ўтказган телефон суҳбати чоғида «сиёсий ечим Сурия инқирозига чек қўйишнинг ягона йўлидир», деди! Ҳис-туйғу ва баландпарвоз гаплардан узоқ бўлган ушбу қисқа баёнот Туркия позицияси қандай эканини кўрсатиб турибди. Туркия режими бошқа халқаро команда билан биргаликда қўзғолонни йўқ қилишда давом этиши ва Сочи келишуви халқ талабига айланган тақдирда, сиёсий ечимни амалга оширишни тўхтатмаслиги ҳар қандай инсонга аён бўлмоқда.
Бу ерда савол пайдо бўлади: айни дамдаги жангларнинг асл ҳақиқати аён бўлгандан сўнг энди нима бўлади, турк режимининг Шом аҳлига берган ваъдалари ростми, шундай воқеалар оқимида қўзғолон карвони қаерга олиб боради?!
Ҳақиқат жуда қимматбаҳо нарса. Шунинг учун ҳақиқатнинг аён бўлиб қолмаслиги учун уни сон-саноқсиз фириб ва ёлғонлар билан қўриқлашяпти. Ҳатто зоҳири бизга инсонпарварлик ёрдамлари бўлган, аслида қароримизни назорат остига олиш ва Эрдоган истагандан ҳам қаттиқроқ чеклашдан иборат бўлган ҳақиқатни яширишяпти. Шунинг учун ҳам қанчалар аччиқ ва оғриқли бўлмасин ҳақиқатни айтмоқ бизнинг зиммамизда. Гап шундаки, ҳозирда Сурияда Сочи келишувини унинг қурбонлари кўзига бошқача кўрсатишмоқчи. Яъни, халқ рад этган тил бириктирувни уларнинг ўзлари томонидан талаб қилинган ечимга ўзгартирмоқчи бўлишяпти. Ҳозирги жанглар Сочида келишилган чегаралар устида кетаётган бўлса, унинг татбиқи икки иттифоқчи Туркия-Россия қўлида кетяпти. Сурия халқи Туркия аралашувини қўзғолон фойдасига бўляпти, қўзғолонни Дамашқдаги қонхўр режимни ағдариш мақсадига олиб боради, дея тушуниб, шу нарсани умид қилаётган бўлса-да, бироқ орзу-умид билан ёки ғаразли даъволарга ишониш билан ҳеч нарсага эришиб бўлмайди. Шу боис, қўзғолон карвони, агар холис инсонлар ҳаракат қилмасалар, жуда хатарли йўлдан кетмоқда. Ваҳоланки, унинг етакчилик рулини бошқариш ва қарорларини қайта олиб бериш бу холис кишилар қўлидан келади. Бу эса, ўз қарорини нопок ниятли давлатлар ва уларнинг ташкилотларидан қутқариб олишга қодир Шом аҳлининг ўзларига боғлиқдир.
وَلَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ
«Албатта Аллоҳ Ўзига (яъни динига) ёрдам берадиган зотларга нусрат беради. Шубҳасиз Аллоҳ кучли, қудратлидир» [Ҳаж 40]
Роя газетасининг 2020 йил 11 март чоршанба кунги 277-сонидан
