Россиянинг нефт ва газдан даромади камайди
Хабар: Январ ойида Россиянинг нефт ва газ сотишдан тушган даромади ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 46 фоизга камайди.
Бу ҳақда Россия Молия вазирлиги хабар бериб, буни Urals маркасидаги нефт нархи ва газ экспортининг қисқариши билан изоҳлади.
Расмий маълумотларга кўра, январ ойида даромад 426 миллиард рублни ташкил этди.
Аввалроқ Bloomberg нашри расмий муассасага таяниб, Urals нефтининг баррели 38 доллардан сотилаётгани ҳақида хабар берган эди. Бу Ғарб давлатлари Россиянинг Украинага бостириб киришига жавобан ўрнатган 60 долларлик чегарадан анча паст.
“Reuters” агентлиги маълумотларига кўра, ўтган йили Россиянинг Европага газ сотиши бир йил аввалгига нисбатан қарйиб 46 фоизга камайган ва 2000 йилдан бери энг паст кўрсаткичга етган. Украинага бостириб кирганидан кейин Россия Европа иттифоқининг қатор давлатларига газ етказиб беришни тўхтатди, бошқалари эса Россия газидан бош тортди. Экспортнинг пасайишига “Шимолий оқим”даги авария ҳам таъсир кўрсатди.
Изоҳ: АҚШ бошчилигидаги Ғарб давлатларининг Россияга қарши қўллаётган сиёсий ва иқтисодий санкциялари секин-аста ўз таъсирини кўрсата бошлаяпти. Жорий йилнинг биринчи ойида Россия бюджети тақчиллиги 1,76 триллион рублни ташкил этди, уни молиялаштириш учун Молия вазирлиги юан ва биринчи марта – олтин сотди. Январ ойида Молия вазирлиги кескин ошган бюджет тақчиллигини қоплаш учун биринчи марта Миллий фаровонлик жамғармасидан (МФЖ) олтин сотди. Бу ҳақда 6 феврал куни Молия вазирлиги маълум қилди.
Хабарга кўра, жами 3,6 тонна олтин сотилган. Бундан ташқари, Молия вазирлиги худди шу мақсадлар учун 2,3 миллиард юан (309 миллион евро) сотган. Савдодан жами 38,5 миллиард рубл тушди, деб хабар берди вазирлик. Февраль ойида Молия вазирлиги МФЖдан уч баравар кўп Хитой юанини 160 миллиард рублга сотишни режалаштирмоқда, деб хабар қилди вазирлик.
Хабарда айтилишича, бюджет харажатлари 59 фоизга (3,117 триллион рубл)гача ошган. Даромадлар 1,356 триллион рублни ташкил этган, бу 2022 йил январ ойига нисбатан 35 фоизга кам. Молия вазирлигида бюджет тақчиллигининг кескин ўсиши давлат харидлари харажатларининг беш баравар ошиши, шунингдек, нефт ва газ даромадларининг 426 миллиард рублгача камайиши билан изоҳлади.
Россия Европада йўқатаётгн нефт ва газ бозори ўрнини Марказий Осиё республикалари, хусусан, Қозоғистон ва Ўзбекистон ҳисобига тўлдириш йўлида ҳаракат бошлади. Ўтган йил охирида Путин Қозоғистон ва Ўзбекистон билан “уч томонлама газ иттифоқи” ташкил этиш таклифини илгари сурди. Ушбу “таклиф” доирасида қозоқ ва ўзбек газини Хитойга экспорт қилиш ҳуқуқини тўлиғича Россияга ўтказиб берилиши керак эди. Гарчи, қозоқ ва ўзбек ҳукумати бу таклифни совуқ қабул қилган бўлишса-да кейинчалик, Қозоғистон ҳам, Ўзбекистон ҳам газ иттифоқи ўрнига Россия билан газ бўйича “йўл харитаси”ни имзолашди. Агар Россия Украинада олиб бораётган босқинчилик урушида бирор сезиларли натижага эришса, ушбу “йўл харитаси” “учтомонлама газ иттифоқи”га айланиб кетиш эҳтимоли ҳам йўқ эмас. Агар Путин бу ишни уддасидан чиқса, бир ўқ билан икки куённи овлаган бўлади. Биринчидан, минтақа энернетика ресурслари ва таъминотини тўлиқ ўз назоратига олади, иккинчидан, АҚШ бошчилигидаги ғарб давлатлари сакцияларини четлаб ўтган ҳолда қозоқ ва ўзбек газига қўшиб ўз газини Хитойга улкан ҳажмда экспорт қилиш имконига эга бўлади ва бўшаб бораётган бюджетни Хитой ҳисобига тўлдиришга эришади.
Абдураҳмон Одилов
