بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Форс Кўрфазидаги китлар жангида мусулмонларнинг қони оқизилиб, бойликлари совурилмоқда!!
2019 йил 22 июлда Рейтер ахборот агентлиги бундай хабар тарқатди: «Британия Хормуз бўғозида ҳарбий-денгиз флоти ҳаракати хавфсизлигини таъминлаш учун Европа бошчилигида денгиз хавфсизлик кучлари ташкилотини тузишга чақирди. Бундан бир неча кун олдин Эрон томонидан Британия байроғи илинган танкер ҳибсга олинган эди. Лондон уни «давлат қароқчилиги», деб атади. Британия ташқи ишлар вазири Жереми Хант парламент олдида «бундай ғоят муҳим ҳудудда экипаж ва юкларнинг қатновини қўллаб-қувватлаш учун Европа бошчилигида денгиз хавфсизлик кучлари ташкилоти тузишга ҳаракат қиламиз», деди. Бу янги кучлар Эронга кўпроқ босим қилишга қаратилган «Қўшма Штатлар сиёсатининг бир қисми бўлмайди. Чунки биз Эрон ядровий шартномасига доим амал қилиб қоламиз», дея қўшимча қилди.
Хўш, курашнинг бундай авж олиши нимани англатади? Бундай таҳдид ва қарши таҳдидлардан нимани тушуниш мумкин? Форс Кўрфази ва Хормуз бўғозида вазиятни таранглаштириш Эронга нима учун керак? АҚШ ва унинг Кўрфаздаги иттифоқчиларидан алоҳида денгиз хавфсизлик кучлари ташкилоти тузишдан Британия нимани кўзлаяпти? Эрон АҚШнинг ўзига қўйилган тақиқ ва санкцияларни олиб ташлашини ҳамда илгари имзоланган ядровий шартномани қайта тиклашни чиндан ҳам истаяптими? Бундай сиёсий ва жанговар нозик манёврдан ким зиён кўрадию ким катта фойда олади?
Бу саволларга жавоб беришдан олдин, Эронга санкция қўйишдан аслида нима кўзланганини, Америка илгари ва кейин нима қилганини айтиб ўтамиз. Шунингдек, бу воқеа-ҳодисалардан мақсад нима экани ва унга нималар туртки бўлганини баён қиламиз.
- Дунёнинг бундай нозик бир минтақасида сиёсий ва ҳарбий курашлар ўтган йиллар мобайнида тингани йўқ. Бунинг бир неча сабаблари бор: Бу минтақа Саудия ва Кўрфазга ҳамда муҳим ва йирик нефт конларига яқин бўлиб, истеъмолчи минтақа ҳамда Ғарбнинг товар ва саноатига улкан рақобатбардош истеъмол бозори ҳисобланади. Шунингдек, у Хормуз бўғозида жойлашган. Бу бўғоз эса жуда муҳим денгиз йўлаги бўлиб, Ироқ, Туркия ва Саудия каби, Яқин Шарқдаги катта давлатлар учун можаро зонаси ҳисобланади. Шунингдек, яҳудийлар билан мусулмонлар ўртасидаги курашда, яҳудийлар билан «тинчлик» амалиёти истиқболида ҳамда Сурия ва Ливандаги кураш истиқболи каби ҳассос масалаларда Эроннинг таъсири кучли.
- АҚШнинг иқтисодий ҳукмронлигидан қутулиш учун Европа Иттифоқи билан Хитой томонидан кўп уринишлар бўлмоқда. Ўз навбатида, Америка томонидан ҳам айни давлатлар устидан назоратни кучайтириш ва зўравонликни орттириш ҳаракати бўляпти. Эрон масаласи Американинг мана шу сиёсатлари доирасига кириб, унинг иқтисодий ва сиёсий жиҳатдан дунёга ҳукмрон бўлиш мақсадига қаратилган.
- Эронга санкция белгилашга АҚШ инқилоб бошлангандан бери чақириб келди. Бу санкцияларнинг асосийси 2002 йилдан 2012 йилга қадар жорий қилингани бўлди, ундан сўнг 2015 йил Швейцариядаги Лозанна келишуви имзоланди. Унда Европа давлатлари, асосан, Британия, Германия ва Франция иштирок этишди. Улар билан бирга, Россия билан Хитой ҳам қатнашди. Бу келишув матнида асосан қуйидагилар келган:
- Эрон тинч атом энергияси соҳасидаги халқаро ҳамкорликда иштирок этади. Бу ҳамкорлик тинчлик ва ядровий хавфсизлик соҳаларида ҳамкорлик қилиш йўлида тадқиқот олиб бориш учун атом станциялари ва реакторлар қуриш ва бошқаларни ўз ичига олиши мумкин.
- Европа Иттифоқи ядро дастури билан боғлиқ барча иқтисодий ва молиявий эмбарголарни тугатади. Қўшма Штатлар ҳам ядро дастури билан боғлиқ барча иккиламчи иқтисодий ва молиявий эмбарголар ижросини тўхтатади. Бир вақтнинг ўзида, Эрон асосий ядро билан боғлиқ мажбуриятларини атом энергияси бўйича халқаро агентлик кузатуви орқали бажаришга киришади.
- Халқаро Хавфсизлик кенгаши томонидан янги қарор қабул қилинади. Қарорда ушбу ҳамкорлик ҳаракати комплекс дастури қўллаб-қувватланиб, ядро мавзуси билан боғлиқ собиқ қарорларнинг барчаси бекор қилинади ҳамда келишиб олинган вақтинчалик муайян чора-тадбирлар ишлаб чиқилади.
Ушбу келишув ортидан Европа давлатлари, хусусан, Германия билан савдо битимлари ва шартномалари имзоланди. Зеро, Германия кейинги ўн йил ичида бир миллиард долларга яқин йирик савдо ва нефт шартномалари имзолади.
Биз мана шу уч фактдан Американинг Эрон муаммосини атайин келтириб чиқарганини гувоҳи бўляпмиз. Бунинг ортида ҳам регионал, ҳам халқаро даражадаги сиёсий ва иқтисодий мақсадлар ётибди. Эрон биринчи даражадаги мақсад эмас, ядровий масала ҳам йўқ. Балки бу нарсалар сиёсий ва иқтисодий мақсадларни амалга ошириш учун бир дастак ва баҳона, холос. Масалан Эронни оладиган бўлсак, унинг ядровий лойиҳаси халқаро ва регионал тинчликка мутлақо хавф солмайди. Чунки бу лойиҳа қаттиқ халқаро назорат остида. Эрон амалий жиҳатдан, АҚШнинг минтақадаги сиёсати доирасидан бир кун ҳам четга чиққан эмас. Айниқса, Американинг Исломга қаши кураши, Шомдаги уруши, илгарги Ироқ ва Афғонистондаги урушларида, АҚШ сиёсатидан, унинг катта-катта ишларидан заррача оғишмайди, ортда қолмай хизмат қилиб келяпти. Ҳатто Эрон Американинг минтақадаги сиёсий ва ҳарбий ҳукмронлигига ёрдам бериб келган. Буни америкалик йирик сиёсатчиларнинг ўзлари эътироф этишмоқда. Энди, оммавий ахборот воситаларида ёки айрим эронлик сиёсатчиларнинг Форс Кўрфазида АҚШ томонидан олиб борилаётган сиёсатларга қарши берган баёнотларига келсак, бу биз айтган ҳақиқатни мутлақо ўзгартирмайди. Чунки Қуддусда намоз ўқиш, яҳудийларни ҳаётдан супуриб ташлаш, Американи вайрон қилиш каби гаплар ёлғон гаплар. Чунки Америка Эроннинг мана шундай таҳдидларидан минтақада Европага қарши фойдаланади ва ўзини дунёнинг айни нозик минтақасидаги қўриқчи, полиция қилиб кўрсатади. У шунингдек, бундан бир неча мақсадларни кўзлаган, жумладан:
- Европа давлатларини АҚШнинг Яқин Шарқдаги сиёсий ва иқтисодий кўрсатма-буйруқларига бўйсунишга мажбурлаш, хусусан, доллар ҳукмронлигига қарши чиқмасликка, Хитой ва Россия билан ҳамкорликда доллардан қутулишга уринмасликка мажбурлаш. Айниқса, Германияга санкция жорий қилиш билан таҳдид этиш. Чунки у доим Америка сиёсатига қарши сиёсат олиб боради. Германиянинг бундай сиёсатига мисоллар, Украинани Европа Иттифоқига қўшилишини қўллаб-қувватлаш, алоқа (коммуникация) соҳасида Хитой билан ҳамкорлик қилиш, Теҳрон билан муомала қилаётган немис компанияларига кредит кафолатларини бериш, АҚШнинг ҳарбий денгиз флоти ҳамкорлигига қўшмаслик кабилардир.
- Европа давлатларини ҳарбий жиҳатдан Кўрфаз ботқоғига тортиш ва уларга йўл ҳаракати полицияси вазифасини фақат АҚШ қила олади, деган нарсани тиқиштириш. Хусусан, қасддан Европанинг ҳарбий ва савдо кемаларига кўплаб муаммолар келтириб чиқараётган Америка бўлади. У алал оқибат, Европани мудофаа ва Эрон хавфига қарши кураш коалициясига қўшилишга мажбур қилади.
- Европани иқтисодий жиҳатдан боши билан охирини билиб бўлмайдиган ва Европа давлатлари ҳал эта олмайдиган очиқ мавзуда тугатиб битириш. Бунга Эрон позициясини таранглиги ва курашга чақириб, унга муқобил жавоб қайтариш услуби сабаб бўлади. Бинобарин, Европа ўзининг иқтисодий ҳажми қанчалик эканини ва мазкур лойиҳаларни бажариш учун Америка ва минтақа давлатларига муҳтожлигини ҳис қилади.
Американинг бундан бошқа режалаштираётган мақсадлари ҳам бор, булар Америка лойиҳаларига хизмат қилиши учун араб давлатлари коалициясини тузиш ҳамда ушбу сунъий таҳдид орқали Кўрфаз давлатларини молиявий шантаж қилиш каби. Шунингдек, Америка яҳудийларни Фаластин масаласини ҳал этишда ўз режаси доирасида ҳаракат қилишга мажбур қилиш ҳамда уларда бизни фақат Америкагина мудофаа қила олади, деган тушунчани пайдо қилишни ҳам мақсад қилган.
Европа давлатларининг, асосан, Британия, Германия ва Франциянинг реакциясига келсак, бу давлатлар Америка нима қилмоқчилигини яхши билишади. Эрон билан бўлган савдо ва нефт шартномалари бекор қилинса, бу Европа иқтисодиётига нақадар катта зиён келтиришини яхши тушунишади. Янги шартнома имзоланилса, Америка ундан ўзи истаган йўлда фойдаланишини ва ўзи истаган нарсасини халқаро ҳамжамиятга зўрлаб тиқиштиришини, Эрон тарафида турган давлат бўлса, уни санкциялардан истисно қилишини яхши билишади. Шунингдек, Кўрфаздаги вазиятнинг таранглашиши нимани англатишини ҳам, буни ким қилаётганини ҳам билишади. АҚШнинг ўз флотини Эрон билан тўла келишиб олган ҳолда Кўрфазга олиб келганини ҳам, Эроннинг вазиятни мураккаблаштираётгани АҚШга қаратилган эмаслигини ҳам яхши англашади. Эроннинг Кўрфаз денгизида кўп реакция билдиришини, асосий нишон шу Европа давлатлари бўлишини ҳам билишади. Бир вақтнинг ўзида, бу давлатлар ортида АҚШ турган ҳар қандай муаммоларга қарши курашишга чиндан ҳам қодир эмасликларини, ўз коалициялари узоқ вақт муваффақият қозонолмаслигини ҳам жуда яхши билишади.
Минг афсуски, бу китларнинг ўзаро курашлари ва жангларининг ёқилғиси мусулмонларнинг бойликлари ва моллари бўлмоқда… Американинг манфаати йўлида жорий қилинган иқтисодий эмбарголар зиёни мусулмон халқларга етмоқда.
Мусулмон юртларидаги бу ва бошқа кўплаб воқеалар мусулмон юртлари халқларини АҚШга қуллик қилиш кишанидан озод бўлиш сари ундамоғи лозим. Бунинг учун аввало, Америка қурол сифатида ишлатаётган анави ҳукмдорлардан қутулмоқлари керак бўлади. Шунинг учун бу халқлар, агар фаровон яшашни истасалар, у ҳолда, мусулмон юртларидаги рувайбизалардан қўлларини ювмоқлари ва худди покиза мусаффо танадан бадбўй либосни ечиб ташлангани каби, улардан бутунлай воз кечмоқлари зарур. Чунки Ислом Уммати тоза покдир. Пок бўлгани учун ҳам Аллоҳнинг Китоби ва Росули суннати билан ҳукм юритилишга ҳамда худди ўтмишда бўлгани каби, покдомон ҳукмдорлар томонидан бошқарилишга лойиқдир.
Роя газетасининг 2019 йил 14 август чоршанба кунги 247-сонидан
