Эрдоган: Халқаро савдода доллар ҳукмронлигига чек қўйиш зарур
Туркия президенти Ражаб Эрдогон Бишкекка расмий ташрифи чоғида ташкил этилган қирғиз-турк бизнес-форумида сўзлаган нутқида халқаро савдода доллар ҳукмронлигига чек қўйиш зарур, дея таъкидлади.
Эрдогоннинг қайд этишича, Туркия ўз валютасидан фойдаланиб, Хитой ҳамда Россия билан иқтисодий ҳамкорликни янада фаоллаштирмоқда. Шунингдек у Қирғизистонни ҳам ўзаро ҳамкорликда шундай имкониятларни кўриб чиқишга чақирди.
Туркистон:
Эрдогон, давлатлараро долларсиз муомала қилишга чақирди, лекин уни ўрнига қайдай валюта ёки молиявий ўлчам киритиш ҳақида айтмади. Яъни, ҳар бир мамлакат ўзининг валютасига эга ва ҳар бир валюта АҚШ долларига нисбатан малум қиймат билан ўлчанади. Унинг қадр қиймати (нарса ва хизматларга нисбатан эҳтиёж ва талаби) долларга нисбатан ўзгариб туради. Демак ҳар қандай валюта бошқа мамлакат валютаси билан муомала қилса, ўз молларини бари бир долларга нисбатан баҳолайди. Чунки АҚШ олтин ва кумушни алла қачон молиявий ўлчов бирлигидан чиқариб юборган. Шунинг учун Эдоганнинг гаплари қуруқ сиёсий сафсата (популизм)дан ўзга нарса эмас!
АҚШ бутун дунёга ўзининг молиявий системасининг қувватини ва барча давлатлар унинг таъсири остида эканини амалда тасдиқлатиб қўймоқчи. Чунки долларни фақат олтин пул системасигина синдира олади. Эрдоган доллор алоқасидан кечиш ҳақида гапирди, лекин уни ўрнига олтин билан муомила қилишни таклиф қила олмади. Чунки олтинни қайтадан молиявий алоқа ва муомалаларга валюта сифатида йўлга қўйиш таклифини киритиш, оламий иқтисодий системани йўқ қилишга амалий ва реал чақириш деб эътибор қилинади. Олтин системасини олиб кириш учун мавжуд халқаро глобал иқтисодий сиёсат ўзгариши керак. Бу эса, оламий янги мабдаъий бошқарув системасини барпо қилиш билангина амалга оширилади.
Эрдоган эса, мавжуд куфр оламий системасининг бир югурдаги! У олиб бораётган сиёсий стротегияни, кушхонага қўйларни етаклаб бораётган сарканинг тактикасига таққослаш мумкин. Яъни ўзига эргашган барча мамлакатларни боши берк кўчага олиб киради. Натижада улардаги умидсизликни ва оламий куфр бошқарув системаси олдидаги ҳолсизликларига бўлган ишончларини янада кучайтирган бўлади.
