Қирғизистон парламенти конституциянинг асл нусхасини йўқотиб қўйди
Қирғизистон парламенти мамлакат конституцияни ўзгартишга оид референдумни тайинлаш бўйича қонун лойиҳасини муҳокама қилаётган вақтда депутатлар бир жиҳатга эътибор қаратишган. Парламентарийларнинг айтишича, мамлакат асосий қонунининг асл нусхаси йўқлиги аниқланган.
Сентябр ойи охирида Қирғизистон республикаси парламенти мамлакат конституциясига ўзгартиш киритишга доир умумхалқ референдумини ўтказишни 2016 йил 4 декабрига белгилаган эди. Яъни референдумни маҳаллий сайловлар билан бир вақтда ўтказиш орқали 4 млн долларга яқин маблағни тежаш режалаштирилганди. Бироқ, 10 октябр куни президент Атамбаев маҳаллий ҳокимият органларига сайловларни 11 декабрда ўтказиш тўғрисидаги фармонни имзолади. Шу муносабат билан референдум муддатини ҳам кўчириш масаласи кун тартибига чиқди.
Қонун лойиҳасини муҳокама қилиш чоғида “Ата-Мекен” парламент фракцияси давлат ҳокимияти органларига мурожаат қилиб, мамлакат асосий қонунининг илк нусхасини кўрсатишни талаб қилган. Аммо, бугунги кунда адлия вазирлиги ҳамда президент девони ҳужжатнинг фақат нусхасига эга экани аниқланган.
“Ўзгартиш киритишдан аввал, унинг аслини топишимиз керак, акс ҳолда биз нимага ўзгартиш киритаётганимиз ноаниқ бўлиб қолади”,- деган республика собиқ прокурори, депутат Аида Салянова. Социалистлар, шунингдек, конституциянинг аслини топиш учун махсус комиссия тузишни ҳам таклиф қилишган.
Туркистон:
Конституция – бу ҳокимият салоҳиятини бир одамга ёки гуруҳга сайлов йўли орқали ўтказиб берган фуқоролар (халқ)нинг шу ҳукмни ижро этувчи тоифа билан ўрталарида тузилган битимдир. Яъни, салоҳият халқники. Халқ эса, ижтимоъий вужуд (ҳар хил фикрларга эга бўлган одамлардан ташкил топган)бўлгани сабабли ўзини ўзи бошқара олмайди. У ҳатто ўзи учун ўзи ҳукм ҳам чиқара олмайди. Шунинг учун у ўзининг ичидан, етакчи яъни жамиятдаги энг устивор бўлиб турган фикр тарафдори ва илғорларидан бирига бу салоҳиятини топширади. Салоҳиятни қабул қилиб олаётган етакчи гуруҳ салоҳият эгаси бўлган фуқоролари билан уларни қандай ва қайси асослар билан бошқариши кераклиги ҳақида битим тузиб олади. Бу битимни номини конституция деб номлашди. Бу тартиб ҳар қандай жамиятда деярли шу тариқат билан олиб борилади.
Исломий давлатда ҳам, мусулмонлар (халқ) ўз салоҳиятини Халифага сайлов йўли билан ўтказиб беришлари орқали Халифа қонуний тус олиб, мутлақ салоҳият эгасига айланади. Ислом билан куфр ўртасидаги фарқ шуки, Халифа салоҳиятни халқдан олгани билан, бироқ ижроий дастурини ҳам, ҳукм олиб боришдаги салоҳият чегараларини ҳам Аллоҳнинг нусусларига асосланган шаръий ҳукмлардан олади. Куфр системаларида эса, ҳукумдорлар ижро этишаётган қонун дастурларини салоҳият берган халқ вакиллари томонидан ишлаб чиқарилган асослардан олади. Ҳар қайси ҳолатда ҳам, ўрталаридаги битим бўлиши шарт.
Қирғизистонда халқ билан ҳокимият ўрталаридаги ўша имзоланган (конституция) битим йўқ эмиш. Улар ҳукм олиб боришаётган ҳозирги конституциялари эса, кўчирилган нусха ёки умуман бошқа дастур бўлиб, имзоланмаган яъни салоҳият халқ тарафидан ҳокимият табақага топширгани тасдиқланмаган ҳужжат экан. Бу ҳолатга қонуний нуқтаий назар билан қараганимизда, мавжуд ҳокимиятда уни салоҳият эгаси эканини тасдиқловчи ҳужжат йўқ. Бу ҳолатда салоҳият халққа қайтиб ўтиб кетиши керак.
Бу эса, барча суд ҳукмлари бекор эканини ва призидент, депутатлар тарафидан чиқарилаётган барча қонунлар ҳам, ҳукумлар ҳам бекор қилинишини англатади. Чунки халқ билан ҳокимият ўртасидаги келишим йўқ ёки имзоланган эмас ёхуд қалбаки…..
