Россия пойтахти Москвада “Россия ва Хитой ўртасидаги икки томонлама алоқаларнинг янги турлари” номли конференция ташкил қилинди. Россия Ташқи ишлар вазири Сергей Лавров “Россия-Хитой” халқаро конференцияси олдидан Москва ва Пекин ўртасидаги муносабатларнинг мустаҳкамлиги, чуқурлиги ва стратегик жиҳатига тўхталди.
Лавровнинг маълум қилишича, 2020 йилга бориб икки мамлакат ўртасидаги тижорий алоқалар ҳажми йиллик ҳисоб бўйича 200 миллиардга етиши учун ўзаро товар айирбошлаш ҳажмини ошириш режалаштирилмоқда.
“Хитой Россиянинг муҳим иқтисодий шеригидир. Конференциянинг кун тартибига қўйилган масала, ўзингиз билганингиздек, орамиздаги товар алмашинувини 2020 йилгача ҳар йили 200 миллиард долларга етказишдир”, деди Россия Ташқи ишлар вазири.
Лавров Россия ва Хитой ўртасидаги савдо алоқалари ўтган йили қарийб 68 миллиард долларга етганлигига ишора қилди. Уининг таъкидлашича, шундан келиб чиқиб айтиш мумкинки, ўзаро тижорий алоқалар ҳажмини 200 миллиард долларга етказиш амалга оширса бўладиган ишдир.
“Бу мақсад муболағага ўхшаб кўриниши мумкин, лекин мен ишонч билан айтаманки, барча муаммолардан қатъий назар бу мақсад кун тартибидаги асосий масала бўлиб қолади ва бу амалга оширса бўладиган ишдир”, деди Лавров.
Россия президенти Владимир Путиннинг жорий ойда Хитойга ташрифи ҳақида тўхталган Россия Ташқи ишлар вазири “Президент Путиннинг июн ойида Хитойга ташрифи Россия ва Хитой ўртасидаги стратегик шерикликни мустаҳкамлашга кучли туртки беришига аминмиз”, дея таъкидлади.
Сергей Лавров Россия ва Хитой ўртасидаги муносабатлар 21-асрдаги ҳамкорликлар учун намуна бўлишига ишора қилди. Унинг таъкидлашича, Москва ва Пекин диктатурага ва халқаро ишларда санкциялардан фойдаланишга қаршидир.
“Ҳамкорлигининг энг муҳим элементи ташқи сиёсатни яқиндан мувофиқлаштириш ва бу ҳамкорлик ҳар қандай учинчи давлатга қарши қаратилмаслигидир”, деди Лавров.
Шунингдек Россия Ташқи ишлар вазири Евроосиё (Россия, Қозоғистон, Тожикистон, Қирғизистон, Беларусия) билан Хитой ўртасидаги алоқаларга ҳам тўхталди. Лавровга кўра, Москва ва Пекин ҳозирда Евроосиё ва Хитой ўртасидаги бир қатор тижорий ва иқтисодий битимлар устида ишламоқда.
Туркистон:
Хитойнинг иқтисодий аҳволи ҳам яхши эмас. Коммунистик мафкура Хитойни оламий иқтисодий саҳнада етакчи ўринларга олиб чиқа олмади. Хитой иқтисодиёти шу вақтларгача фақат ишчилар ресурсларининг арзонлиги ва ташқи хом ашёларга бўлган эҳтиёжи устига қурилган. Шу кунларда, Хитойда табақачилик кучайб боряпти. Пастки табақа вакилларининг норозилиги кучайиб бораяпти. Ҳукумат уларнинг норозиликларини олдини олиш мақсадида ишчилар ҳаққини ошириш ва шароитларини яхшилашга мажбур бўляпти. Бу эса ўз навбатида, ишлаб чиқарилган таварлар таннархининг ошиб боришига сабаб бўлади.
Хитой ўзининг орзон ва сифатсиз маҳсулотлари билан учинчи дунё мамлакатларини эгаллаб олди. Бу эса, ўта заиф ва ишончсиз иқтисодий система бўлиб, Хитойни иқтисодий жарлик ёқасига олиб бораяпти. Ҳозирга келиб, Хитой товарларининг таннархи ошиб бораяпти. Махсулотларининг сифати эса, дунёда рақобатлаша оладиган даражада эмас. Хитой фуқороларининг миллий минталитет ва мафкуравий етакчиликдан келиб чиққан фикрий ҳолати жиловланган шароитда эканлиги сабабли яқин келажакда халқаро бозорларни эгаллай олмайди.
Хитой Россияни шу кунги ҳолатидан фойдаланиб қолмоқчи. У Россияни ўзи учун хом ашё базаси қилиб олиш билан бир қаторда, сифатсиз маҳсулотларини айрибошлаш бозори ҳам қилиб олмоқчи. Чунки Россия бугунги ҳолатида саноатлашиб кета олмайди. У ўз иқтисодини, нефт ва бошқа маҳсулотларини хом ашё сифатида сотиш асосида ушлаб қолишга ҳаракат қилади. Ғарб оламининг руслардан юз ўгириб, ҳар хил санкциялар билан алоқаларини узиб туриши ҳам Хитойга қўл келиши мумкин. Лекин бу иш АҚШнинг позициясига ҳам боғлиқ албатта. Россиянинг Хитой билан иқтисодий алоқаларининг кучайиши уни юксакликка олиб чиқмайди. Балки, уни тубанликка рози бўлишига сабаб бўлади. Россия Хитой учун хом ашё манбаъсига айланиб, унга қарам бўлиши кутилаяпти.
