Қирғизистон президент Алмазбек Атамбаев 23 март куни Европа давлатлари бўйлаб бошлаган турнеси давомида Австрия, Франция, Швейцария, Бельгия ва Германияда бўлиб, бу мамлакатлар раҳбарлари ва Европа Иттифоқи етакчилари билан музокаралар ўтказди. Учрашувлар якунида сиёсий ва иқтисодий ҳамкорликни ривожлантиришга оид бир қатор ҳужжатлар имзоланди.
Сафари давомида “Euronews” телеканалига берган интервьюсида Алмазбек Атамбаев Қирғизистонни бошқа “стонлар” билан адаштирмасликни сўради.
“Euronews” журналистининг, Қирғизистонда гейларга қарши (антигей) ва хорижий агентлар тўғрисида тайёрланаётган қонун лойиҳалари эришилган демократик натижаларни йўқотишига олиб келмайдими, деб берган саволига жавоб берган Атамбаев, “Сиз Қирғизистонни бошқа “стонлар” билан бир оз адаштиряпсиз. Бизда ҳар қандай қонунни парламент кўриб чиқади. Аммо мен президент сифатида йилига 15 фоизгача қонунларга вето қўяман. Мен қонунларга, албатта молиявийлардан ташқари, вето қўйиш ҳуқуқига эгаман ва бу ветони енгиб ўтиш қийин”, – деди президент.
Атамбаевнинг таъкидлашича, Қирғизистон бошқа мамлакат ва қонун лойиҳасининг тайёрланиши уни қабул қилинишини англатмайди: “Бу қонун парламентдан ўтадими? Қандай шаклда бўлади? Менга қандай етиб келади?”. Унинг сўзларига кўра, президентгача етиб келган айрим қонунлар хали ҳам кўпчилик эскича фикрлаётганини кўрсатиб туради.
“Бизда, Қирғизистонда президент парламент кун тартибини белгилаб бермайди. Қандай қонун қабул қилишни парламентнинг ўзи хал қилади. Кўпинча шундай қонун лойиҳалари бўладики, уларга вето қўйиш керак бўлади. Аммо бу нарса бизда хоҳлаган нарсани, шу жумладан президент сафари ва хатти-ҳаракатларининг мухокама қилиши мумкин бўлган демократик давлат ва демократик парламент эканлигига далолат қилади”, – деди Атамбаев.
“Euronews” журналистининг, “Яна сизларда рус тилини расмий мақомдан маҳрум қилиш масаласи кўриб чиқилмоқда. Бу ҳолда Украинада бўлган ишлар содир бўлмайдими?”, – деган саволига:
“Билсангиз, Қирғизистонда бир вақтлар шунга ўхшаш қонун қабул қилинган эди. Бу қонунда давлат тилини билмаслик учун жарима солиш таклиф этилди, мен эса бунга вето қўйдим. Мана сизга яна битта мисол. Ветони енгиб ўта олишмади, бундан ташқари, Украинада инқилоб содир бўлганда, эҳтимол Марказий Осиёда ягона биз, уларни инқилоб билан табрикладик. Бу ўтган йилнинг феврал ойида бўлган эди. Ўз мурожаатимизда биз уларга миллатлараро масалаларга алоҳида эътибор қаратиш зарурлигини таъкидлаб ўтганмиз, чунки бу ҳар доим катта муаммоларга олиб келиши мумкин”, – деб жавоб берди Атамбаев.
Атамбаев 2010 йилги инқилобдан бир неча ой ўтиб, ҳудди ҳозирги кунда Украина жанубида бўлаётгани каби, Қирғизистон жанубида ҳам айрим кучлар томонидан миллатлараро тўқнашувлар уюштирилганини эслаб ўтди. “Биз бу ҳақида украинларни огоҳлантирдик. Албатта, биз буни аниқ эслаймиз. Бизда шундай парламент, гоҳида умуман ўйланмаган қонунларни қабул қилади, эҳтимол бу парламентнинг кучи ҳам шунда. Мен яна бир бор эслатиб ўтаман бу – нимани мухокама қилиш ва қандай қонунни қабул қилишни ўзи хал қиладиган парламент. Менинг вазифам эса, гоҳида улар ҳис-туйғуга берилиб кетган вақтларда оз-моз эслатиб ўтиш, тўғрилаб қўйиш, вето қўйишдан иборат”, – деб суҳбатга якун ясади Атамбаев.
Туркистон:
Атамбаевга, диний родикализм масаласида “ислом давлати” хавфидан хавотирдамисизлар ва унга қарши қандай чоралар кўраяпсизлар деган маънода савол берилди.
Ха хавотиримиз бор, лекин исломий родикалларни, хали инқилобий харбий харакатлар бошлашидан илгари олдини олиш амалиётларини олиб боришни афзал деб биламан деди Атамбаев.
Дунёнинг кўп давлатларда, исломий жангариларга қарши олиб борилаётган курашларга бир неча триллион доллор маблағлар кетаяпти. Биз Ғарбдан, ўша Сурия, Ироқ, Ливия…. каби давлатларда содир этилгани каби урушларни олдини олиш мақсадида, бир неча ўн миллион доллор сўрасак, бермадиларинг деб ўз иддаосини изхор этди Атамбаев.
Атамбаев, Қирғизистонга таъсир қуввати бор ёки таъсир кўрсатишга харакат олиб бораётган кучли давлатлар орасида, уларнинг қайси бири нимани хохлаётганини англай олмай қолди. Европага бориши олдидан, Ислом ва Мусулмонланга қаттиқ зарба бергандек бир неча харакатлар ясади. Балки Европа хам ундан шунақанги харакатларни кутаётгандир. Чунки Украина муаммоси Европани урушга олиб кириб кетиши мумкин. Шунинг учун у Қирғизистонда Россия учун янги фронт очиш билан, Украина масаласини бир оз енгиллатиб олишни кўзлаётган бўлиши мумкин. Балки Атамбаевнинг уларга атаган бу тухфаси маъқул келгандир. Чунки Евроневс мухбири, биз хам “ислом давлати” ташкилоти хавфидан қаттиқ хавотирдамиз деди.
Бу билан у Атамбаев олиб бораётган, Ислом ва Мусулмонларга қарши харакатларидан маъқул ва мамнун эканлигига ишора қилгандек бўлди. Атамбаев уни рози қилиш учун, Қирғизистон хавфсизлик қўмитаси томонидан ишлаб чиқилган, Ислом динига нисбатан янги консепциянинг таъсири хақида айтиб ўтди. Гўёки у, хозир кўчаларда бораётиб, илгари жуда кўп учраётган хижоблик аёлларни энди кўрмаётганлигини айтиб мақтанмоқчи бўлди. Бу ўша консепциянинг мувоффаққиятли ишлаб чиқилганининг нишонаси эмиш. Ёдингизда бўлса, Араблардан Саудияда пул сўраб ялинаётганида бунинг аксини айтиб мақтанган эди. Энди Европадан олган илгариги пуллари учун хисобот бераётиб ва яна янги қарз олиш мақсадида, Мусулмонга мос келмаган сўзларни айтаяпти.
Атамбаев хижоблик аёллар хақида призидент сифатида яна хато гапирди. Чунки унинг шу гапига асосланиб, куч структура ходимлари исломий хижоб кийган муслима аёлларга қарши харакатларини янада кучайтира бошлаши мумкин. Охирги ойларда бир неча ўнлаган муслима аёлларни хар хил тухматлар билан хибсга олишди. Хатто уларнинг ичида 3 ойлик чақалоғи билан бирга Бурулой исмлик бир синглимизни қамаб қўйишди! Ёши 60 дан ўтган, ўзи ногирон ва қарамоғида ёш ногирон қизи бўлган Сайрамхон эжамизни 8 йилга озодликдан махру этишди! Куч оргон ходимлари, Призидент ўта ёмон кўради буларни деб балки унинг йўлидан хижоблик аёлларни атайин мажбур олиб туришган бўлишса хам ажаб эмас! Чунки призидент юрадиган йўлларда жижоблик аёллар кўринмаслиги мумкин эмас.
Ахир бу муслималар унинг сайловчилари эмасми?! Улар Қирғизистон қонунлари билан, шу хижоби билан бирга химояланган эмасларми!? Бунинг билан хижоблик муслималар, Қирғизистон фуқоролари сифатида, призидентларининг конституциядаги химоя гаровидан махрум бўлишди деб тушинишимиз керакми!? Демак Қирғизистон фуқороси сифатида бу мазлума бўлган муслималар, Призидентга куч оргонларининг бошаламон харакатларидан шикоят билан мурожаат қилишларидан хеч қандай наф йўқми?! Ёки призидент эмоцияга берилиб яна адашиб кетдими?!
Аёлларимизни хижоби билан бирга химояси, биз мусулмон эркаклар зиммамизда. Биз бу химояни, сайловда салтанатни бериш билан призидентга омонат қилган эдик. Агар призидент Аёлларимизни химоясидан бош тортса, биз мусулмон эркакларга яна уларнинг химоя қилиш қайтади ва вожиб бўлиб қолади.
