9 апрелда Қирғизистонга икки кунлик расмий сафар билан Туркия Бош вазири Ражаб Тоййип Эрдўғон ташриф буюрди. Туркия раҳбари Бишкекда президент Алмазбек Атамбаев, парламент раиси Асилбек Жээнбеков, Бош вазир Жонтўра Сотиболдиев билан учрашди. Бундан ташқари олий даражадаги меҳмон қирғиз-турк стратегик ҳамкорлиги кенгашининг иккинчи масжлисида иштирок этди. қирғизистонлик сиёсатшуносларнинг айтишларича, Туркия ва қирғизистон раҳбарлари ўртасидаги шахсий муносабатларнинг илиқлигидан АҚШ раҳбарияти унумли фойдаланишга ҳаракат қилмоқда. Жумладан, Вашингтон 2014 йилдан сўнг ҳам Бишкекдаги ўз ҳарбий транзит базасини сақлаб қолиш масаласида Туркиядан воситачи сифатида фойдаланмоқда. Қирғизистон президенти Алмазбек Атамбаев 2014 йил июлида АҚШ базаси мамлакатдан сўзсиз чиқарилиши ҳақида бир неча маротаба баёнот берган эди.
Сиёсатшунос Марс Сариев:
“Мендаги маълумотга қараганда Эрдўғон Қирғизистонга сафар қилишдан олдин АҚШ Давлат котиби Жон Керри билан учрашган. Шунинг учун ҳам музокараларда АҚШ базаси ҳақида гап бўлиши тайин. Туркия Қирғизистонга таъсиридан фойдаланиб, бу масалани ҳал этишга ўз ҳиссасини қўшишга ҳаракат қилади.Ғарб Туркия орқали Ғирғизистонни ҳарбий базалар масаласида муросага келтиришга ҳаракат қилади”.
“Манас”даги баъза хозирги кунда АҚШ учун жуда зарур.
Биринчидан: АҚШ Афғонистондан қочиб, ўз ашёларини олиб чиқиб кетишига ва Ислом асосида харакат қилаётган харакатларни, хоссатан толибларни кучайиб кетмаслигига доим тўсиқлар қўйиб туриш мақсадида Ўрта Осиёдаги малай ҳокимларга, хоссатан Хамид Карзай ёрдам бериб туришлик учун бу баъза жуда зарур.
Иккинчидан: Дунё сиёсатидаги аввалги улушига эга бўлишга уринаётган Россияни нуфузини бутунлай йўқ қилиб, ўзини ҳам парчалашни мақсад қилган АҚШ учун бу баъза асосий васитадир.
Учунчидан: эканомика жиҳатидан иккинчи ўринга чиқиб олган ва АҚШ билан рақобатлашишга уринаётган Хитойнинг ҳавфидан қутилиш масадида унга зарба бериш учун бу баъза муҳим восита ҳисобланади, чунки Хитой сиёсатида социализмни асос қилаётганидан ички сиёсатини ёпиқ олиб боради, яъни ташқи журналистларни эркин маълумот олишига йўл қўймайди. Ундаги аҳволни ўрганиш учун АҚШ бу баъзадан энг кўп фойдаланади. Сиёсий вазият кундан-кунга таранглашиб бораётган бир пайтда иқтисодий жихатдан кризсга кириб қолган АҚШ баъзани бошга жойга кўчиришлик имконига эга эмас. Шунинг учун бу баъзани ўз ўрнида қолдириш учун қаттиқ харакат қилади.
Россия учун ҳам баъзани чиқариб юбориш ўта муҳим ва ҳаёт-мамот масаласи.
Биринчидан: 20-чи асрнинг охирларига келиб халқаро сиёсатдаги дунёни бошқаришда АҚШга шерикчилик қилишдан вос кечгандан, шарқий Европадаги нуфузини йўқотгандан кейин ва 21-чи аср бошларидан Ўрта Осиёдан ҳам ажраб қолиш хавфида қолган ва бир неча бор АҚШнинг нуфузини бу ердан чиқариб ташлашга уриб кўриб, мақсадига эриша олмагани боис халқаро сиёсатда Россияни мавқеи тушиб кетди. Бу сафар ҳам сиёсий ўйинда бой беришни хохламайди.
Иккинчидан: Ўрта Осиёдаги бойликлардан ўз мулкидек фойдаланишга ўрганиб қолган Россия бу бойликлардан осонликча вос кечмайди.
Учунчидан: ўзига яқин жойда душманининг харбий баъзасини туришлигига хеч қачон рози бўлмайди. Хитой ҳам АҚШнинг босимларидан қутилиш мақсадида Россия билан ҳамкор бўляпди. Лекин Қирғизистонни мустақил деб эълон қилишиб қўйишгач, ҳар бир ишда икала босқинчи ҳам бу ҳукумат билан битим асосида иш олиб боришга мажбур. Шунинг учун Қирғизистон икки ўт орасида қоляпди, бирига рози бўлса иккинчисидан балога қоляпди….
Бизнинг келажагимиз бу золим, босқинчиларнинг барчасидан вас кечиб, ўз Исломимизга кайтишимиздадир. Халқи Исломга ҳавас билан қарайдиган Ўзбекистонда ҳам бу босқинчилар, биридан юз ўгириб, иккинчисига боқаётган малъун И. Каримовни ўзгартиришдан қўрқишяпди. Исломга амал қиламиз деб жиддий киришган Сурия халқининг юз минглаган бегуноҳ инсонларини ўлдираётган Б. Асадни ҳам қандай бўлмасин ҳукуматда олиб қолишга уринишмоқда. Бу босқинчилар мафкуравий жиҳатдан ҳам, иқтсодий ҳам, ҳарбий соҳада ҳам мағлуб бўлиб, тугаб боряпди. Сурияда сиёсий жиҳаддан шарманда бўлди, на инсонийликка ва на БМТ резолюцияларига тўғри келмайдиган ишларни қилган Б. Асадни қўллаётган куфр оламининг ҳақиқий башараси ошкор бўлди. Улар ўз манфаатларидан осонликча вос кечишмайди. Исломга амал қилишимиз ва Исломни сиёсий майдонга, халқаро сиёсат майдонига олиб чиқишимиз уларни зулмларидан тийиб қўяди. Бу эса, Исломни тўла тадбиқ иладиган Халифалик давлати йўли билан амалга ошади.
Муттақий
