Ва алайкум ассалом ва раҳматуллоҳи ва барокатуҳ.
Аллоҳ Таоло қалбдан қилинган ҳар қандай дуони ижобат қилади. Аллоҳ Таоло айтади:
وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِي إِذَا دَعَانِي فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ
Бандаларим Сиздан (эй Муҳаммад) Мен ҳақимда сўрасалар, Мен уларга яқинман. Менга дуо қилган пайтларида дуогўйларининг дуосини ижобат қиламан. Бас, ҳақ йўлга юришлари учун (улар ҳам) Менинг (даъватимга) жавоб қилсинлар ва Менга иймон келтирсинлар. [2:186]
Аллоҳ Таоло бу оятда бизга Ўзининг яқинлигини, дуо қилувчи дуо қилса, унинг дуосини эшитишини билдиряпти. Аллоҳ бандасининг дуосини эшитади ва ижобат қилади, бандасини ноумид қолдирмайди. Ҳеч нарса У Зотдан махфий эмас. Аллоҳ бандасига яқиндир. Уни эшитиб, кўриб туради. У Зот Мусо ва Ҳорун (а.с.)ларга мана бундай дейди:
إِنَّنِي مَعَكُمَا أَسْمَعُ وَأَرَى
– „Шак-шубҳасиз Мен сизлар билан биргаман — эшитиб, кўриб турурман“. [20:46]
Пайғамбар (с.а.в) айтадилар:
«قَالَ اللهُ تَعَالَى أَنَا مَعَ عَبْدِى مَا ذَكَرَنِى وَتَحَرَّكَتْ بِى شَفَتَاهُ»
«Аллоҳ Таоло айтади: модомики, бандам Мени эслаб, Мени деб икки лаби қимирлаб турар экан, Мен у билан биргаман». Ибни Можжа ривояти.
Аллоҳ Таоло бандаларидан Аллоҳдан дуоларини ижобат қилишини сўрашларини, У Зотга имон келтиришларини, итоат этишларини, шариатига бўйсунишларини, гуноҳ қилмасдан дуо қилишларини талаб қилди. Агар шундай қилсалар, Аллоҳ уларнинг Аллоҳга яқинлашиш учун қилган бу амалларини қабул қилиб, дуоларини ижобат қилишини айтяпти.
Аслида дуо ибодатдир. Ибодатгина эмас, ибодатнинг мағзидир. Аллоҳ Таоло айтади:
وَقَالَ رَبُّكُمْ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ
– „Парвардигорларингиз: «Менга дуо-илтижо қилинглар. Мен сизларга (қилган дуоларингизни) мустажоб қилурман», деди. Албатта Менга ибодат қилишдан кибр-ҳаво қилган кимсалар яқинда бўйинларини эгган ҳолларида жаҳаннамга кирурлар“. [40:60]
Пайғамбар(с.а.в) эса,
«اَلدُّعَاءُ مُخُّ الْعِبَادَةِ»
«Дуо ибодатнинг мағзи, моҳиятидир», дедилар. Имом Термизий ва Имом Аҳмад ривоятлари.
«إِنَّ اللهَ يُحِبُّ الْمُلَحِّينَ فِى الدُّعَاءِ»
«Албатта Аллоҳ дуода собит турувчиларни яхши кўради». Табароний ривояти. Аллоҳга дуо қилмайдиган кимса кўп яхшиликлардан бебаҳра қолган кимсадир. Аллоҳ Таоло бизга У Зотдан дуоларимизни ижобат қилишини сўраб, шариатига амал қилиб, Пайғамбари (с.а.в)га эргашиб туриб, дуо қилишимизни баён қилган. Пайғамбар (с.а.в) айтадилар:
«يَدْعُوا اللهَ وَمَأْكَلُهُ مِنْ حَرَامٍ وَمَشْرَبُهُ مِنْ حَرَامٍ فَأَنَّا يُسْتَجَابُ لَهُ»
«Ейиши ҳаром, ичиши ҳаром бўлиб туриб, яна Аллоҳга дуо қилади. Унинг дуоси қаердан ҳам ижобат бўлсин». Муслим ривояти. Аллоҳ Таоло айтади:
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ
“Сизлар учун Аллоҳнинг пайғамбарида гўзал намуна бордир”. [33:21]
Пайғамбар (с.а.в) Бадр жангида бутун лашкарни ўз ўрнига жойлаштириб, жангга яхшилаб тайёргарликни кўриб, ундан кейин капага кириб, нусрат сўраб Аллоҳга дуо қилганлар. Шу қадар узоқ дуо қилганларки, ҳатто Абу Бакр(р.а): шу қилган дуоларингизнинг бир қисми ҳам етар, эй Аллоҳнинг пайғамбари, деб юборган. Сийрати ибн Ҳишом.
Пайғамбар (с.а.в) биз у кишидан намуна олишимиз учун сабабларни қилардилар.
Халифалик янгитдан барпо бўлишини истаган одам фақат дуо билангина чекланмасдан уни барпо қилиш учун ҳаракат қилаётганлар билан бирга ҳаракат қилиши, айни пайтда уни тезроқ амалга ошириб беришини сўраб, Аллоҳга дуо қилиши, дуода собитқадам бўлиши, дуони холис Аллоҳ учун қилиши лозим. Лекин ижобатнинг ўз шаръий ҳақиқати бордирки, уни Пайғамбар (с.а.в) мана бундай баён қилганлар:
«Қайси бир мусулмон Улуғ ва Буюк Аллоҳга бир дуо қилса, дуосида гуноҳ ва қариндошчиликни узиш бўлмаса, Аллоҳ унга шу дуосининг эвазига уч нарсадан бирини беради: Ё сўраган нарсасини тезда беради, ё шу дуони унинг охиратига олиб қўяди, ё шу дуочалик ёмонликни ундан буриб юборади. Саҳобалар: Унда дуони кўпайтирамиз, дейишди. Пайғамбар (с.а.в): Аллоҳ кўпайтирсин, дедилар». Бухорий ривояти.
Бундан шундай маъно келиб чиқадики, дуонинг ижобат бўлиши, дегани унинг шу дунёда рўёбга чиқиши, дегани эмас. У шу дунёда рўёбга чиқиши ҳам, охират учун озуқа бўлиб қолдирилиши ҳам мумкин. Дуо учун охиратда жуда улуғ савоб бор. Шу билан бирга дуо қилувчидан шу дуосига лойиқ бир ёмонлик даф қилиниши ҳам мумкин.
Биз Аллоҳга дуо қилар эканмиз, агар ихлосли, итоатли, содиқ банда бўлсак, унинг Пайғамбар (с.а.в) тушунтириб берган маънода ижобат қилинишига аниқ ишонамиз.
Лекин дуода Аллоҳ Таолодан сўраладиган нарсаларни сўраб дуо қилиш керак. Банда ўзи қилиш керак бўлган ишни сўраши, ҳамда зиммасидаги фарз-вожибларни адо қилиб ёки харомлардан сақланиб дуо қилиш керак. Яъни зулмга қарши курашишлик фарз бўлса, куфрга рози бўлиш ҳаром. Бу ишлар Аллоҳ Таоло зиммамизга юклаган вазифалар жумласига киради. Дуо қилишга киришишдан аввал мен ўз зиммамдаги ишларни қилдимми деб таёрланиш керак. Росулуллоҳ(с.а.в) дедилар:
«Банданинг гуноҳ ва қариндошликни узиш аралашмаган дуоси модомики шошилтирилмас экан, ижобат бўлиб бораверади, дедилар. Эй Росулуллоҳ, шошилтириш нима дегани?, деб сўрашган эди, айтдиларки: Шунча дуо қилдим, мустажоб бўлмади» деб ҳасратланиб, дуони тарк этмоқдир». Муслим ривояти.
Хозирдаги куфр ҳукумронлигини ўрнига Ислом раҳнамолигини қайтариш учун ҳаракат қилиш фарз. Бунда Росулуллоҳ(с.а.в)ни ўрнак қилиб, жиддий фаолият олиб боришимиз зиммамиздаги ишдир. Шунинг учун:
1. шу ишни амалга ошираётган “ҳизбут таҳрир”га аъзо бўлиб, Пайғамбаримиз(с.а.в)дек қатъият билан фаолият олиб бориш: "Аллоҳга қасамки, амакижон, улар агар шу ишни ташлашим эвазига қуёшни ўнг елкамга, ойни чап елкамга қўйиб беришса ҳам ҳаргиз ташламайман. Ҳатто Аллоҳ шу ишни юзага чиқаради ёки мен шу иш йўлида ҳалок бўламан".
2. бунга имкон қилолмаса, шу ҳизбга кўмак кўрсатиш, олиб бораётган ишларида ёрдам бериш. «Эътиборини Аллоҳдан бошқага қаратган ҳолда тонг оттирган одам Аллоҳдан эмас. Мусулмонларнинг ишига аҳамият бермаган ҳолда тонг оттирган одам мусулмонлардан эмас».
3. лоақал бунга қарши бўлаётганларга “ўзларинг қилмагандан кейин молини ва вақтини, ҳатто жонини қурбон қилишни зиммасига олиб, Аллоҳ Таоло рози бўладиган, дунёда бўлаётган жабр-зулмларга нуқта қўядиган, ҳамда адолатни ва Ислом нурини бутун дунёга ёядиган Ислом бошқарувини олиб келиш учун ҳаракат қилаётганларга қаршилик қилма, аксинча ёрдам бер” деб, ваҳшиликлар, террор қилиш, қўрқитиш, ҳатто бегуноҳ инсонларни қириб юборишларни барҳам топишига ўз ҳисса қўшишлари вожиб. Аксинча, бу ҳолат ўзгармайди. Бу фикрни бутун борлиқни Яратгучи Аллоҳ Таоло Қуръони Каримда, “Раъд” сурасининг 11-чи оятида айтиб қўйган.
„Аниқки, то бирон қавм ўзларини ўзгартирмагунларича, Аллоҳ уларнинг аҳволини ўзгартирмас“.
Расулуллоҳ(с.а.в) Абу Масъуд(р.а)дан ривоят қилинган ҳадисда айтадиларки: «Бани Исроилга энг аввало кирган нуқсон шу эдики, бир киши бошқа кишига йўлиққан пайтда: «Эй фалончи, Аллоҳдан қўрққин ва бу қилаётган ишингни ташлагин, чунки бу нарсани қилиш сен учун ҳалол-дуруст эмас», дер эди. Сўнг эртаси куни у билан учрашган пайтда уни яна ўша ҳолатда кўрар эди. Лекин бу нарса у билан бирга еб-ичишдан, бирга ўтиришдан қайтармас эди. Бас, улар шундай қилишгач, Аллоҳ уларнинг баъзиларининг қалбларини баъзилари билан урди». Сўнгра Расулуллоҳ(с.а.в) ушбу оятни тиловат қилдилар:
لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَى لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ذَلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ ۩ كَانُوا لاَ يَتَنَاهَوْنَ عَنْ مُنكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ ۩ تَرَى كَثِيرًا مِنْهُمْ يَتَوَلَّوْنَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَبِئْسَ مَا قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنفُسُهُمْ أَنْ سَخِطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَفِي الْعَذَابِ هُمْ خَالِدُونَ ۩ وَلَوْ كَانُوا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالنَّبِيِّ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِيَاءَ وَلَكِنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ فَاسِقُونَ
„Бани Исроилдан кофир бўлган кимсалар Довуд ва Исо бинни Марям тилида лаънатлангандир. Уларнинг лаънатланишига сабаб қилган исёнлари ва тажовузкор бўлишганидир. Улар бир-бирларини қилган нолойиқ ишларидан қайтармас эдилар. Бу қилмишлари нақадар ёмон иш! Улардан кўплари кофир бўлган кимсаларни дўст тутганларини кўрасиз. Уларга ҳавойи нафслари нақадар ёмон нарсани - Аллоҳнинг ғазабини келтирди. Энди улар абадий азобда қолувчидирлар. Агар Аллоҳга, Пайғамбарига ва унга нозил қилинган китобга иймон келтирганларида эди, уларни дўст тутмаган бўлур эдилар. Лекин улардан кўплари итоатсиз кимсалардир“. [5:78-81]
Сўнгра шундай дедилар: «Йўқ, асло, Аллоҳга қасамки, сизлар албатта яхшиликка буюрасизлар ва ёмонликдан қайтарасизлар. Сизлар албатта золимнинг қўлидан ушлайсизлар ва уни ҳаққа бурилишга мажбур қиласизлар ва албатта уни ҳаққа маҳкам боғлаб қўясизлар. Ёки албатта Аллоҳ баъзиларингизни баъзиларингиз қалби билан уради, сўнгра уларни лаънатлаганидек, сизларни ҳам лаънатлайди».
Табаронийнинг «Кабир»ида Абу Умома Пайғамбар с.а.в шундай деганлар, дейди:
«إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَالَ: مَنْ أَهَانَ لِي وَلِيًّا فَقَدْ بَارَزَنِي فِي الْعَدَاوَةِ, ابْنَ آدَمَ لَنْ تُدْرِكَ مَا عِنْدِي إِلاَ بِأَدَاءِ مَا افْتَرَضْتُهُ عَلَيْكَ …»
«Аллоҳ Таоло айтади: «Ким Менинг бир дўстимни хор қилса, душманликда Мен билан яккама-якка жангга кирибди. Эй Одам боласи, сенга фарз қилган амалларимни бажармагунингча, мендаги нарсага эриша олмайсан...».
Муттақий.
|
Муаллиф
Дуо
