بسـم الله الرحمن الرحيم
ФИКРНИНГ ҲАЁТДАГИ ЎРНИ (3)
Фикрни ҳаётдаги ўз ўрнига қўйиш учун аввал ҳаётимизда бўлаётган ҳар бир ишни олиб, ўша ҳақида фикрлаб кўришимиз керак. Масалан: “Ҳизб ут-Таҳрир” сиёсий исломий партиясини олиб кўрайлик. У ҳақида “Ҳизб ут-Таҳрир – экстремистик жамоа” ёки “Ҳизб ут-Таҳрир – террористик жамоа” деган фикрларни олайлик. “Ҳизб ут-Таҳрир”ни воқелигини ва у ҳақидаги барча маътумотларни эсга олиб, юқоридаги фикрларни текшириб чиқсак бу фикрлар “Ҳизб ут-Таҳрир”га тўғри келмаслигини, яъни у фикрлар ёлғон эканлиги аён бўлади. Чунки 60 йилдан кўпроқ даврда бирор марта ҳам террор ишларини амалга оширмаган ёки яқин келажакда “араб баҳори”да ҳеч бир экстремстик ҳаракат қилмаган, ҳатто Қирғизистонда ҳам икки марта давлат ҳокимиятсиз қолган қулай вазиятларда ҳам экстремстик ҳаракатларга бормаганлиги Ҳизб ут-Таҳрирга нисбатан айтилаётган “Ҳизб ут-Таҳрир – экстремистик жамоа” ёки “ҳизбут таҳрир – террористик жамоа” деган фикрлар унга нисбатан тўҳмат эканлиги маълум бўлади. Шунда фикрлаш бошланган бўлади. Имом-домлалар “Ҳизб ут-Таҳрир – адашган жамоа, чунки улар азоби қабрни инкор қилади” деб гапиришлари эса, улар ҳам кофирга малайликни ўзларига тўғри келадиган томонидан ёндашаётганлари маълум бўлади. Чунки ҳизб қабр азобини инкор қилмайди, балки юзда-юз аниқ бўлмаган хабарни эътиқод бобига олиш, яъни асос қилиш мумкин эмас деган фикрда. Имомларнинг қуёши – “شمس الأئمة” – деб танилган Сарахсий -раҳимаҳуллоҳ- умуман шундай мавзуъларда ҳатто мужтаҳидларга ҳам эслатма бериб шундай деган: «албатта, бидъатларнинг асли оҳод ҳабарларни Китоб ва машҳур суннат асосида текширишликни тарк қилишликдан зоҳир бўлади. Албатта, баъзи одамлар у(оҳод ҳабар)ларни шубҳали(яъни ҳеч қандай гумонсиз даражага кўтарилмаган) бўлса ҳам уларни асос қилиб олишади-да, кейин уни асосида Китобни ва машҳур суннатларни таъвил қилишади, бу иккисини унга тобеъ қилишиб қўйишади ва (юзда-юз) аниқ бўлмаган нарсани асос қилишиб олиб, бидъатларни келтириб чиқаришади. Шундан маълумки, тўғриси: “қабр” ҳақидаги оҳод ҳадисларни Китоб ва қатъий суннат асосида текшириб чиқишимиз керак. Шундай қарайдиган бўлсак, тушунчаларни қарши томондаги тушунчаларга мослаштириш учун ва қабул бўлиши учун таъвил қилишга тўғри келади, (яъни юзда-юз олишга имкон йўқ, балки таъвил қилишга мажбур бўлинади).Бу бизни мана шу мавзуъда келган хабарларни маънавий мутавотир даражасидан қатъий бўлмаган тасдиқлаш даражасига тушириб қўяди»
Яна бир мисол: Темир Сариев “Қирғизлар ҳеч қачон ҳижоб ва салла киймаганлар, Ислом ниқоби остида қирғизларга бегона урф-одатларни тиқиштиришга ҳаракат қилмоқдалар”, “Биз, Ислом ниқоби остида бегона одатларни тиқиштиришларига қарши курашишимиз керак. Биз Исломни ўзимизнинг динимиз дея қабул қилдик. Бироқ биз паранжи, салла ва шалварни мажбурлаб кийдирилишини тўхтатишимиз зарур. Қирғизистон хижоб ва салла кийганларга очиқ қарши чиқиши керак”, – деган гапини олиб, фикрлаб кўрайлик. Биз ҳаётимиз қандай бўлишини тарихдан оламизми? Унда “7- ноябрьни” нега байрам қилмай қўйдик?! Айниқса ҳамма бирдек нишонлайдиган “1- май”ничи?! Ахир у кунни “меҳнаткашлар куни” сифатида нишонланар эдику?! Аёлларимизни шармандали юришлари ёки эркакларни эрга тегиши қайси тарихимиздан олиняпти?! Йўқ, бу ўз халқига хиёнат, ўз халқини алдашдан бошқа нарса эмас. Рўмол ва узун кўйлак(жилбоб) ростдан ҳам Исломдан эмасми?! Буни кийишга ким кимни мажбурлади?!
Бундай кийиниш Аллоҳ Таолонинг буйруғидир:
“Ҳамда кўриниб тургандан бошқа зеб-зийнатларини кўрсатмасин-лар ва кўкракларини рўмоллари билан тўссинлар!” [24:31]
“Эй Пайғамбар, жуфтларингизга, қизларингизга ва мўминларнинг аёлларига айтинг, устларига ёпинчиқ(жилбоб)ларини ўрасинлар!” [33:59]
«Расулуллоҳ(с.а.в) бизга ёш қизларни, ҳайз кўриб турган ва бўйига етган қизларни Рамазон ва Қурбон ҳайитларига чиқаришимизни буюрдилар. Ҳайз кўриб турганлари намоздан четлашадилар, яхшиликка ва мусулмонларнинг дуосига гувоҳ бўладилар». Айтдимки: «Биримизнинг ёпинчиғи (жилбоби) бўлмаса-чи?». Дедилар: «Унга опаси (дугонаси) жилбобини кийдирсин». (Муслим ривояти). Мана шундай аниқ сифатлаш орқали аёлнинг умумий ҳаётдаги либоси нима ва қандай бўлиши вожиблиги ёрқин маълум бўлади.
Улар ўз халқини алдаётганлари бошланғич фикрлаш билан зоҳир бўлади. Лекин улар бундай разилликларни нега қилишаяпти? Нега уларга ишонган инсонларни алдашяпди? Бу саволларга жавоб топиш учун эса фикрлашнинг иккинчи босқичи, яъни воқеъликка тўғри ҳукм чиқариш даражасига кўтарилиш керак. Улар бизнинг “ақл кўзи”мизни ишламаётганидан фойдаланишиб, ўзларининг сохта обрўлари, бизнеслари йўлида ҳамма нарсамизни қурбон қилишмоқда. Қадрятларимизни, бойликларимизни, келажагимизни худбинликлари туфайлик барбод қилишмоқда. Халқнинг ҳақиқий дўсти ва етакчиси бўлган “Ҳизб ут-Таҳрир”ни халқ душманига чиқаришяпти. Дўстдан душманни, софдилдан хоинни, ҳақдан ботилни, тўғридан нотўғрини ажратиб берадиган қурол бўлган “ФИКР”га қарши чиқишмоқдалар.
Фикр – энг қимматбаҳо бойлик, унга эришиш учун жиддий харакат қилинмоғи зарур. Моддий бойликлар, илмий кашфиётлар, саноат соҳасидаги ихтиролар ва шу кабиларнинг фикрларга нисбатан тутган мавқеи анча паст бўлиб, уларга эришиш ҳам, уларни сақлаб қолиш ҳам фикрларга боғлиқдир. Чунки агар умматнинг моддий бойлиги йўқ қилинсаю, лекин уммат ўз фикрий бойлигини сақлаб қолган бўлса, моддий бойликни тезда тиклаб олиш мумкин. Аммо агар уммат моддий бойлигини сақлаб қолган бўлсаю, лекин фикрий бойлигидан айрилган бўлса, у ҳолда бу бойлик ҳам тез орада қўлдан кетади ва уммат қашшоқлик ҳолатига тушиб қолади. Шунингдек уммат агар фикрлаш тариқатини йўқотмаган бўлса, ўзи кашф қилган, бироқ кейинчалик йўқотган кўпгина илмий ҳақиқатларни қайтадан қўлга киритиши мумкин. Аммо агар самарали фикрлаш тариқатини йўқотган бўлса у ҳолда уммат тезда қолоқлашади ва ўзи эришган кашфиёт ва ихтиролардан ҳам маҳрум бўлади. Шунга биноан энг аввало фикрларга қаттиқ эътибор бериш лозим, кейин шу фикрлар асосида ва фикрлашнинг самарали тариқатига таяниб моддий бойлик қўлга киритилади ва илмий кашфиётлар, саноат соҳасидаги ихтиролар ва шу кабиларга эришишга ҳаракат қилинади. (давоми бор).
Абу Аюб Муҳаммад.
