بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Маҳбуслар масаласи режимни ағдариш билан боғлиқ масаладир
Бас, у қўзғолоннинг барқарор мақсадларидан воз кечиш учун баҳона бўлолмайди
Устоз Ториқ Рофе қаламига мансуб
Коронавирус пандемияси ҳақида гапирилар экан, тоғут ҳукмдорлар қамоқларидаги маҳбуслар масаласи ҳам урчиб чиқмоқда ҳамда қамоқхонада айни касалликнинг тарқалиш хавфи ташқарисида тарқалиши хавфидан юқори бўлганлиги сабабли, уларни озод этилишини талаб қилувчилар кўпаймоқда. Бунинг боиси, қамоқ лагерларидаги шарт-шароитларнинг ёмонлиги, санитария хизмати йўқлиги ҳамда ёмон овқатланиш натижасида иммунитет тушиб кетиши касаллик юқишини янада тезлаштиради.
Шулардан келиб чиққан ҳолда, мен қонхўр Асад қамоқ лагерларидаги маҳбуслар масаласини ёритишни истадим. Зеро, бу режим лагерлари қотил ота Асаддан унинг қаттол ворисига қадар узун тарихга эга. Маҳбуслар ҳақидаги гаплар – ҳар бир хонадонда бўлмаса агар – Шомдаги ҳар бир маҳаллада айланиб юради. Дарҳақиқат, маҳбуслар сони юз минглабга етди. Сурия инсон ҳуқуқлари муассасалари 2011 йилнинг март ойидан буён уларнинг қўлида 129 минг 973 нафар маҳбуснинг ҳибсда қолаётгани ва мажбуран яширилаётганини ҳужжатлаштиришган.
Асад зиндонлари ва ертўлаларида турли-туман қийноқ услублари қўлланмоқда… Бу қонхўрнинг қийноқ услублари дунёда энг ашаддий услублар, десам муболаға бўлмаса керак. Ҳатто бу режим услублари бошқа тоғутлар учун маҳбуслардан ўч олишда ўрганадиган дарс бўлиб қолмоқда. Чунки режимнинг Шом аҳлини қанчалар ёмон кўриши ва улардан жирканишини англаб олишингиз учун у ерда қисқа муддатда ётиб чиққан битта маҳбуснинг сўзларини эшитишингиз етарлидир.
Маҳбуслар масаласи Шом қўзғолонидан аввалдан маълум. Чунки бу жиноятчи режимнинг қамоқ лагерлари аллақачондан тўлиб кетган. Лагерлардаги ҳар бир девор режимни танқид қилган ёки танқид қилишни режалаштирган ёхуд унга мухолиф фикрда бўлган ҳар бир кишининг қийноқларига гувоҳлик беради. Бироқ қўзғолондан сўнг маҳбуслар масаласи ҳар қачонгидан кўпроқ ва каттароқ ҳажмда кўтариладиган бўлди. Ҳатто режим ўз қамоқ лагерларининг маҳбуслар билан тўлиб-тошгани сабабли янги лагер очишга ва бир неча мактабларни қамоқхонага айлантиришга, ҳатто кўплаб маҳбусларни йўқ қилиб юборишга мажбур бўлди.
Шунинг учун маҳбусларнинг озод этилиши қўзғолон мақсадларидан бири ҳисобланади, ҳатто буни қўзғолон бошланиши сабабларидан бири, дейиш ҳам мумкин. Шу сабабдан ҳар бир сиёсий йўлаклар ва конференция минбарларидан «маҳбусларнинг озод этилиши», деган гапларнинг кўтарилаётгани қулоқларимизга чалинадиган бўлди. Шунингдек, ажнабий разведка орқали тузилган илмоний мухолафат ҳам ўзининг ҳар бир хиёнатини оқлаш ҳамда қўзғолоннинг ўзгармас барқарор мақсадларидан тонганини яшириш мақсадида айни маҳбуслар масаласини шиор қилиб кўтарадиган бўлиб қолди. Шу боис, кўриб турибмизки, улар режимни ағдаришдан воз кечганликларини маҳбусларни озод этишга ҳаракат қилаётганлари билан оқлашга уринишяпти, аммо воқеда на режимни ағдаришди ва на маҳбусларни озод этишди!
Афтидан, яқиндан бери маҳбуслар масаласида энг кўп тилга олинаётган нарса «Цезар қонуни» бўлса керак. Ҳатто баъзилар АҚШ Сурия қўзғолонини ҳимоя қиляпти, у Асад режимидан жиноятлари устида ҳисоб сўрайди, деб ҳисоблайдиган бўлиб қолди. Ҳолбуки, унинг жиноятларига минглаб гувоҳлар ва ҳужжатлар мавжуд. Шунга қарамай, Америка Асад режимини ҳимоя қилиш позициясини тарк этмади. Аммо кўзларини парда ўраб қолган айрим кимсалар буни кўрмаяпти.
«Цезар қонуни»га озгина тўхталишимизнинг ўзи бу номнинг номаълум шахсга мансублигини, бу шахс қўзғолон аланга олган 2011 йил билан 2014 йиллар орасида Асад режимининг халқни қамоқ лагерларида, кўчаларда ва омма майдонларида қийноққа солганини видеога тушириш билан буни ҳужжатлаштирганига гувоҳ бўламиз. Ушбу видеолавҳалар оммага таратилганда жуда катта шов-шувлар келтириб чиқарди. Масалан, «Human Rights Watch» ташкилоти видеолавҳалардаги ҳужжатлар бўйича тергов-суриштирув ўтказилишини талаб қилди, сўнг «Демак, ўликлар ҳам гапира олар экан» номли ҳисобот чиқарди. Унда видеолавҳалар бўйича ҳисоботдаги фотосуратлардан далиллар нашр қилиб, сўнг бу далилларни Қўшма Штатлардаги «Холокост» хотира музейида ва БМТда намойишга қўйди.
Ушбу қонуннинг узундан-узун тафсилотларига киришишдан олдин айтамизки, Шом аҳлининг нафақат қамоқ лагерларида, ҳатто шаҳар ва қишлоқларда ҳам очиқ-ошкор азоб-уқубатлар тортаётган, бутун дунё кўз ўнгида бошларидан портловчи бочкалар ва ракеталар ёғдирилаётган бир пайтда… мустамлакачи давлатлар бу борада ўзаро ҳамкорлик қилиб, бири очиқ душманлигини, бошқаси ёлғондан дўстлигини изҳор қилаётган бир манзарада ушбу қонун қабул қилинди. Шунча йил давом этган жиноятлар ортидан ва ниҳоят, 2019 йил охирида Трамп «Цезар қонуни»ни қабул қилди, АҚШ вакиллар палатаси уни тасдиқлади.
Бу қонунга назар солсангиз, шунга гувоҳ бўласизки, у ҳам Американинг ўз малайлари учун қўллайдиган юмшоқ қарорларидан бири бўлиб, Асад режими ва у билан муомала қилган баъзи режимларга санкция сифатида белгилайди. АҚШ президенти уларни истаганча миқдорда белгилайди ва истаган пайтда бекор қилади. Аммо бу қарорлар на маҳбусларни озод этади, на ёғаётган бомбаларни тўхтатади ва на бирорта мазлумга ёрдам беради. Албатта, бу кутилмаган ҳол эмас, балки Американинг арқонини ушлаётган ва уни халоскор ҳисоблаб, режимнинг АҚШ ва «Исроил»га қарши курашяпман, деган чўпчакларига ишонаётган кимсалар учун кутилмаган ҳол, холос. Аслида, Ҳофиз Асад режимидан ҳам кўпроқ Башар Асад режими АҚШ ва «Исроил» манфаатларини ҳимоя қилиб ётибди.
Мавзуимизга қайтадиган бўлсак, маҳбуслар ва уларни озод этиш масаласи қўзғолоннинг энг муҳим мақсадларидан бўлиб, қўзғолончилар унинг режимни ағдариш масаласи билан чамбарчас боғлиқ эканини ва режим ағдарилмагунча уларни озод этиб бўлмаслигини унутмасликлари лозим. Аммо шунга гувоҳ бўлмоқдамизки, ўзини қўзғолонга мансублигини даъво қилиб, қўзғолоннинг ўзгармас мақсадларини бир четга суриб, сўнг маҳбусларни озод этиш, дастаги билан қонхўр режим билан музокара ўтказганлар бор. Режим эса, уларга кўчалардан одамларни асир сифатида йиғиштириб олиб, мана шу янги маҳбусларни беряпти ва бунинг эвазига минтақалар аҳолисини чиқариб юборилишига ёки ўз назорати остидаги минтақалардан қамални олиб ташланишига эришяпти.
Кичик бир минтақани назорат қилиб, ўша ерни бошқараётган айрим кимсалар Асаддан ўрнак олиб, қамоқхоналар қуришяпти ва одамларни адолатсиз равишда қамашяпти. Булардан шундай қилмишлар содир бўлаётган экан, қандай қилиб улардан Асад режимини ағдаришни ва маҳбусларни озод этишни кутиш мумкин?!
Хуллас калом, битта қамоқ ёки лагер ҳақида эшитишнинг ўзи, қўзғолонни тўхтатмай давом эттириб, собит туриб, режимни ағдариш ва Ислом ҳокимиятини ўрнатиш учун кифоя. Битта қамоқ ёки лагер шунга сабаб бўлар экан, энди, Шом аҳли қўлида минглаган сабаблар борки… шу сабаблар уларнинг қадамларини собит қилиб, ҳар қанча қимматга тушмасин, қўзғолон мақсадларини рўёбга чиқаришга қатъий ҳаракат бошлашларига ундайди. Ҳаракатдан толиб, ён беришга мойил бўлаётганларга келсак, улар қўзғолондан четга чиқиб, унга ва қўзғолон аҳлига халақит бермасинлар… Чунки қўзғолон аҳли қўзғолонни ҳимоя қилмоқда ва Роббиларига таваккал қилиб, Ундангина ёрдам сўраб, қўзғолонни нусрат томон элтмоқдалар. Аллоҳ, уларни яқинда ўз нусратига ноил қилажак, инша Аллоҳ. Бу Аллоҳга ҳаргиз мушкул эмас.
Роя газетасининг 2020 йил 8 апрел чоршанба кунги 281-сонидан
