بسم الله الرحمن الرحيم
ХУЛҚЛАР
Мазаммат қилинган хулқлар
(мўминлар йўқотиш керак бўлган хулқлар)
- Хиёнат-вафосизлик:
Абдуллоҳ ибн Амр р.а. ривоят қилган ҳадисда Пайғамбар с.а.в. шундай деганлар:
«أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا, وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْ النِّفَاقِ حَتَّى يَدَعَهَا: … وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ …»
«Тўрт хислат борки, кимда улар бўлса, ғирт мунофиқ бўлади. Кимда улардан бири бўлса, то уни тарк қилгунига қадар мунофиқликнинг бир хислати бор бўлади. Улар… аҳдлашса хиёнат қилади…» (муттафақун алайҳ).
Ибн Масъуд, Ибн Умар, Анас р.а.лар ривоят қилган ҳадисда Пайғамбар с.а.в:
«لِكُلِّ غَادِرٍ لِوَاءٌ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يُقَالُ: هَذِهِ غَدْرَةُ فُلاَنٍ»
«Қиёмат кунида ҳар бир хоиннинг бир байроғи бўлиб: «Мана бу фалончининг хиёнатидир», деб айтиб туради» (муттафақун алайҳ).
Абу Саъид Худрий р.а. ривоят қилган ҳадисда Пайғамбар с.а.в. шундай деганлар:
«لِكُلِّ غَادِرٍ لِوَاءٌ عِنْدَ اسْتِهِ يَوْمَ الْقِيَامَةِ, يُرْفَعُ لَهُ بِقَدْرِ غَدْرِهِ, أَلاَ وَلاَ غَادِرَ أَعْظَمُ غَدْرًا مِنْ أَمِيرِ عَامَّةٍ»
«Қиёмат кунида ҳар бир хоиннинг думбасида бир байроғи бўлиб, хиёнатига қараб юқорироқ кўтарилиб бораверади. Огоҳ бўлингларки, омма амирининг хиёнатидан кўра буюкроқ хиёнат йўқдир». Муслим.
Абу Ҳурайра р.а. ривоят қилган ҳадисда Пайғамбар с.а.в. шундай деганлар:
«قَالَ اللَّهُ تَعَالَى: ثَلاَثَةٌ أَنَا خَصْمُهُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ: رَجُلٌ أَعْطَى بِي ثُمَّ غَدَرَ…»
«Аллоҳ Таоло айтади: «Уч тоифа одам борки, Қиёмат кунида Мен уларнинг душманиман. Улар Менинг номим билан (ваъда) бериб, кейин хиёнат қилган киши…». Бухорийдан.
Язид ибн Шарик ривоят қилишича, Али р.а. минбарда хутба ўқиб: «Йўқ, Аллоҳга қасамки, Аллоҳнинг Китобидан бошқа биз ўқийдиган китоб йўқдир, бу саҳифадаги нарсалар эса…» деб уни очган эди, унда туяларнинг тишлари, жароҳат-яралар ҳақидаги гаплар бўлиб, уларнинг орасида Пайғамбар с.а.в. нинг мана бу ҳадислари ҳам бор эди:
«ذِمَّةُ الْمُسْلِمِينَ وَاحِدَةٌ, يَسْعَى بِهَا أَدْنَاهُمْ, فَمَنْ أَخْفَرَ مُسْلِمًا فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ وَالْمَلاَئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ, لاَ يَقْبَلُ اللَّهُ مِنْهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ عَدْلاً وَلاَ صَرْفًا …»
«Мусулмонларнинг кафиллиги (ҳамма учун) бирдир. Энг чеккадаги мусулмон ҳам унинг учун ҳаракат қилади. Кимки мусулмоннинг ваъдасини бузса, унга Аллоҳнинг, фаришталарнинг, одамларнинг – ҳаммасининг лаънати бўлади, Қиёмат куни Аллоҳ унинг тавбасини ҳам, тўлайдиган маблағини ҳам қабул қилмайди…». Муслимдан.
Абу Бурайда р.а. ривоят қилган ҳадисда Пайғамбар с.а.в:
«مَا نَقَضَ قَوْمٌ الْعَهْدَ إِلاَّ كَانَ الْقَتْلُ بَيْنَهُمْ …»
«Қайси бир қавм аҳдни бузса, улар орасида уруш бошланади…», деганлар. Бу ҳадисни Ҳоким ривоят қилиб, саҳиҳ, деган ва уни Заҳабий муъқуллаган.
Амр ибн Ҳамқ р.а. ривоят қилган ҳадисда Пайғамбар с.а.в. шундай деганлар:
«أَيُّمَا رَجُلٍ أَمَّنَ رَجُلاً عَلَى دَمِهِ، ثُمَّ قَتَلَهُ فَأَنَا مِنَ الْقَاتِلِ بَرِىءٌ وَإِنْ كَانَ الْمَقْتُولُ كَافِرًا»
«Қайси бир одам яна бир одамга, ўлдирмайман, деб омонлик бериб туриб, кейин ўлдирса, гарчи ўлдирилган кофир бўлса ҳам, мен қотилдан безорман». Ибн Ҳиббон ўзининг «Саҳиҳ»ида.
Абу Бакра р.а. ривоятида Пайғамбар с.а.в. шундай деганлар:
«مَنْ قَتَلَ نَفْسًا مُعَاهَدَةً بِغَيْرِ حَقِّهَا لَمْ يَرَحْ رَائِحَةَ الْجَنَّةِ, وَإِنَّ رِيحَ الْجَنَّةِ لَيُوجَدُ مِنْ مَسِيرَةِ خَمْسِ مِائَةِ عَامٍ»
«Кимки аҳдлашилган жонни ноҳақ ўлдирса, жаннатнинг бўйини искамайди. Жаннатнинг бўйи беш юз йиллик масофадан келиб туради». Яна бир ривоятда:
«مَنْ قَتَلَ مُعَاهَدًا فِي عَهْدِهِ, لَمْ يَرَحْ رَائِحَةَ الْجَنَّةِ, وَإِنَّ رِيحَهَا لَيُوجَدُ مِنْ مَسِيرَةِ خَمْسِ مِائَةِ عَامٍ»
«Кимки аҳдлашилган одамни ўлдирса, жаннатнинг ҳидини ҳидламайди. (Унинг учун) жаннатниг бўйи беш юз йиллик масофа нарида бўлади». Ибн Ҳиббон ўзининг «Саҳиҳ»ида.
- Қилган эҳсони ва бошқа яхшиликларини миннат қилиш:
Аллоҳ Таоло айтади:
(يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لاَ تُبْطِلُوا صَدَقَاتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالآذَى)
– „Эй мўминлар, берган садақаларингизни миннат ва озор билан йўққа чиқарманг!“ [2:264]
Абу Зарр р.а. ривоят қилган ҳадисда Пайғамбар с.а.в. шундай деганлар:
«ثَلاَثَةٌ لاَ يُكَلِّمُهُمْ اللَّهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ, وَلاَ يَنْظُرُ إِلَيْهِمْ, وَلاَ يُزَكِّيهِمْ, وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ, قَالَ فَقَرَأَهَا رَسُولُ اللَّهِ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ, قَالَ أَبُو ذَرٍّ: خَابُوا وَخَسِرُوا, مَنْ هُمْ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ الْمُسْبِلُ, وَالْمَنَّانُ, وَالْمُنَفِّقُ سِلْعَتَهُ بِالْحَلِفِ الْكَاذِبِ»
«Уч тоифа одам борки, Қиёмат кунида Аллоҳ улар билан гаплашмайди, уларни оқламайди, уларга қарамайди ҳам. Улар учун аламли азоб бордир. Бу гапни уч марта қайтардилар. Абу Зарр: «Ноумидликка учрашсин, ишлари ўнгидан келмасин, улар кимлар, эй Расулуллоҳ?», деди. «Этагини осилтириб юрганлар, миннат қилувчилар ва молини ёлғон қасам билан ўтказадиганлар», дедилар Пайғамбар ». Муслимдан.
