Қирғизистондаги вазият
Қирғизистонда сиёсий воқеалар жадал суръатда ривожланиб бормоқда. Чунки жорий ҳолат ва шароитлар аксар халқнинг норозилигини уйғотди. Шу сабабли бу норозилик сиёсий воқеаларнинг ўзаги бўлиб қолмоқда. Ўлкамиздаги сиёсатчилар ҳар доимгидек мазкур фурсатдан ўз манфаатлари йўлида фойдаланиб қолиш ҳаракатида.
Ҳозир фаол ҳаракат олиб бораётган сиёсатчиларни асосан тўрт гуруҳга бўлсак бўлади, улар:
1. Ҳукуматни эгаллаб турган ва уларнинг атрофидаги шахслар;
2. Атамбаев тарафдорлари ва уларга қўшилганлар;
3. Ғарбпарастлар ва уларга келиб қўшилганлар;
4. Юқоридагиларга қўшила олмасдан, миллатчилик ва ватанпарварлик шиорлари остида бирлашганлар ва бошқалар…
(Таъқидлаб ўтиш лозимки, мақолада айрим сиёсатчилар тилга олинганида, уларга якка шахс сифатида эмас, балки давлат сиёсатчиси деган назарда қаралади)
Халқ томонидан кўтарилиб, сиёсий воқеалар ўзагига айланган ва сиёсатчилар ундан фойдаланмоқчи бўлаётган ишлар: Хитойга қарши оммавий норозилик кайфиятининг пайдо бўлиши ва янги кодексларнинг ишга тушиши бўлди.
Дастлаб, Хитойга қарши оммавий норозилик кайфиятининг пайдо бўлишига 2018 йил бошида ИЭСдаги авария сабаб бўлди. У воқеа қиш чилласида совуққотган халқда норозилигини пайдо қилган эди. Шунга биноан, Хитойнинг ТВЕА ширкати ишга оширган Бишкек ИЭСини модернизациялаш иши текширила бошланди. Ўша пайтда фош бўлиб кетган баъзи маълумотлар Хитой ширкати ва коррупционерларга қарши халқда кучли норозилик кайфиятини яратди. Айни пайтда янги ҳукумат фурсатдан фойдаланиб, уни ўз сиёсий манфаати йўлига буриб юборди. Яъни у орқали аввалги ҳукуматнинг таъсирини бартараф қилишга ва ҳукуматни “атамбаевчилардан” тозалашга ишлатди.
Кейин Хитой ҳукуматининг Шарқий Туркистон мусулмонларига қилаётган зулми дунё жамоатчилигига фош бўлиб, бу иш дунё мусулмонларининг, жумладан Қирғизистон мусулмонларининг ҳам диндош биродарларлик туйғуларини қўзғаб юборди. Бунинг кетидан Хитой экспансиясининг юзи ҳам ёрқинроқ қўриниб қолди. Бу нарсалар халқда Ҳитойга қарши нафрат уйғотди. Бундай оммавий норозиликни на ҳукумат, на аввалги ва на кейинги мухолифат хоҳлаган эди.
Энди эса 2017 йил қабул қилинган янги кодекслар ишга тушди. Бу ҳам ҳалқда норозиликни пайдо қилди. Негаки, кодекснинг айрим бандлари базўр рўзғор табратаётган инсонларнинг давлат томонидан таланишига йўл очиб берар эди.
Мана шу воқеалар ривожида сиёсатчилар норозиликларни ўз манфаатлари йўлида ишлатишга ўтишди. “Атамбаевчилар” халқнинг норозиликларини амалдаги ҳукуматга қарши йўналтиришга уринмоқдалар. Чунки, ҳукуматнинг уларга қарши “ови” тоборо чуқурлашиб бормоқда. Масалан ҳозирда, уларнинг даврида қурилган, 400 миллион долларга яқин пул сарфланган “Датқо-Кемин” электр узатиш линиясининг қурилиши текширилмоқда. Шунингдек, “аввалгилар” “ҳозиргиларни” беқарорлик билан машғул қилиб, вақтинчалик тўсиқ қўйишиш орқали савдолашишга чақирмоқчи. Шунингдек, улар бу масалаларда чуқур кетишмайди. Бундай ҳолатда зарба кайта келиб ўзларига тегишини яхши билишади ҳамда бу муаммоларнинг асосий ечимларига ҳам киришишмайди. Фақат улар вақтни чўзиб, сиёсий партия сифатида парламент сайловларигача етиб олишни кўзлашмоқда. Агар унгача етишга имкон бўлмаса, уларнинг шимол-жануб масаласини кўтариш хавфи ҳам бор.
Энди ҳукумат ҳам бу вокеалардан ўз манфаатлари йўлида фойдаланиб қолмоқчи. Аслида, юқорида айтилган воқеалар – ечилиши зарур бўлган муаммолардир. Аммо, ҳукумат уларнинг муаммолар эканлигини яширишга ҳаракат қилмоқда. Улар “эски сафдошлари” томонидан уюштирилган сунъий муаммолар эканига халқнинг эътиборини буриб, адаштирмоқчи бўлмоқда. Бу нарса ўз ҳокимиятларини сақланиб қолиш имкониятини оширади деб ўйламоқда.
Ғарбпарастларга келсак, уларни “текебаевчилар” деб атасак бўлади. Чунки, ғарбпарастларнинг қўпчилиги унинг атрофига жипслашмоқда. Янги ҳокимият аввалгисига қарши курашда ғарбпарастлардан қувват олишни хоҳлаган эди. Шунинг учун собиқ президент Роза Отунбаева ғарбпараст журналистлар ва “фуқаролик жамияти” фаоллари билан яқинлашишга борган. Ғарбпарастлар ҳам фурсатни бой беришмади. Атамбаев давридаги зарбалардан кейин ўзларига келиб олишди. Мана энди конкрет қадамлар ташлай бошлади. Масалан, Роза Отунбаева конунга биноан Текебаев авф этилмаслигини билар эди. Шунингдек, Текебаевнинг ҳам авф этишни қабул қилмаслигини ҳам билар эди. Аммо унинг авф қилинишини сўради. У бу билан Текебаевни сиёсат саҳнасида ушлаб турмоқчи. Текебаев эса ҳаёт муаммоларидан ташқарида, “сувдан қуруқ” ўтирибди. Сиёсатда эса, унинг тарафдорлари ундан қаҳрамон ясамоқдалар. У эртага сайловга тайёр ҳолда чиқиб келади. Парламент сайлови ғарбпарастлар учун – стратегиядаги кейинги ишларини амалга ошириш сари ташланган – энг муҳим қадамлардан бири ҳисобланади. Шунингдек, улар Хитой ва кодекс масалаларига жиддий аралашмаяпти, ҳатто ўзларини узоқ тутмоқдалар. Демакки, “текебаевчилар” сайлов кампаниясини бошлашди.
“Ватанпарвар”ларга келсак, улар АҚШ ёки Россия қўллаб-қувватлашига етиша олмаган, ҳатто уларнинг кадрларига ҳам қўшила олмаган сиёсатчилар гуруҳидир. Шунинг учун, улар ватанпарварлик шиорини қўтариб чиқишмоқда. Аммо, уларнинг Хитойга қарши “ватанпарварлик туйғуси” аланга олаётганлиги кўринмаябди. Аслида, у “оқсоқоллар” бу шиорлар орқали халқ туйғусини қитиқлаб, сайловда қандайдир бир овозга эришиш ниятида юришибди.
Шулардан келиб чиқиб, батафсил назорат қиладиган бўлсак, сиёсатчилар халқни кофир мустамлакачилар фойдасига ва ўз манфаатлари йўлида етаклаётганини кўрамиз.
Шунинг учун айтамизки, эй сиёсатчилар, мустамлакачиларнинг дунё матосини деб охиратларингни бой бериб қўйманглар ҳамда ўз манфаатларингиз учун халқингизни курбон қилманглар. Халқни нима билан бошқариб, нима билан етаклаётганингизга бир қаранг. Авваломбор, ким эканлигингизни аниқлаб олинг:
Агар кимки, Аллоҳнинг буйруқларини билиб туриб, у билан ҳукм қилмасдан, бошқа қонунларни “тўғри ва ҳозирги ҳаётга мувофиқ” деб эътиқод қилиб, у билан хукм юритса, унда у кофир бўлади. Аллоҳ Таоло айтади:
وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمْ الْكَافِرُونَ
“Кимки Аллоҳ нозил қилган дин билан ҳукм юритмаса, бас улар кофирлардир” [5:44]
Кимки Аллоҳнинг буйруқларини билмасдан, нодонлик қилиб ёки унинг тўғрилиги ва у билан ҳукм қилиш фарз эканлигига ишониб, бошқа қонунлар билан ҳукм қилиш ҳаром эканлигини билиб туриб, “ҳаром иш қилябман” деб, лекин бошқа қонунлар билан ҳукм юритса, ундай инсонлар золим ва фосиқ бўлишади. Аллоҳ Таоло айтади:
وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمْ الظَّالِمُونَ
“Кимки Аллоҳ туширган нарса билан ҳукм қилмаса, бас, улар золимлардир” [5:45]
وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُوْلَئِكَ هُمْ الْفَاسِقُونَ
“Кимки Аллоҳ туширган дин билан ҳукм қилмаса, бас, улар фосиқлардир»[5:47]
Эй сиёсатчилар, сизлар мусулмон фарзандларисиз, сизларнинг Исломингиз бор! Ислом сиёсати билан иш олиб боринглар. Бунинг учун Исломингизни ўрганинглар!
Эй мусулмонлар, ҳалқнинг сиёсатга аралашиши ўз етакчиларини муҳосаба қилиш билан бўлади. Сизлар мусулмонсизлар, сиёсатчиларга кўр-кўрона эргашиб кетаверманглар, уларни Ислом асосида муҳосаба қилинглар. Демак-ки, унинг учун сизлар ҳам Исломингизни ўрганинглар! Қиёматда “Бошлиқларимизга эргашган эдик” дейишингиз фойда бермайди. Негаки, Аллоҳ бундан огоҳлантириб бундай деган:
يَوْمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ يَقُولُونَ يَا لَيْتَنَا أَطَعْنَا اللَّهَ وَأَطَعْنَا الرَّسُولَا * وَقَالُوا رَبَّنَا إِنَّا أَطَعْنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَاءَنَا فَأَضَلُّونَا السَّبِيلَا
“Юзлари оловда айландириладиган – куйдириладиган кунда, улар: “Кошки эди бизлар ҳам Аллоҳга итоат этганимизда, пайғамбарга итоат этганимизда”, дерлар. Яна улар: “Парвардигоро, дарҳақиқат, бизлар бошлиқларимизга ва ва катталаримизга бўюнсундик, бас улар бизларни (тўғри) йўлдан оздирдилар”, – дедилар (33:66-67)
АбдулҲакийм
