Назарбаев: Ғарб санкциялари Россиянинг Қозоғистон билан муносабатларига таъсир кўрсатиши мумкин
Оқ Ўрда сайтининг маълум қилишича, Қозоғистон президенти Нурсултан Назарбаев таътилдан қайтиб келди ва бош вазир Бақитжан Сагинтаев билан учрашди.
Амалий учрашув чоғида Назарбаев ҳукумат яхши натижаларга эришиш йўлида “тинимсиз” ишлаши лозимлигини айтди. Чунки Ғарбнинг Россияга қарши янги жазо чоралари Қозоғистон иқтисодиётига таъсир кўрсатиши мумкин экан.
“Мен, ҳукумат тинисиз ишлаяпти, деб ўйлайман. Мен барчага мурожаат қилиб, йилни яхши кўрсаткичлар билан якунлаш учун йил охирига қадар уюшқоқлик билан ишлашимиз лозимлигини айтмоқчиман. Хатарлар мавжуд. Бизнинг энергия қувватларимизнинг, хом-ашё маҳсулотларимизнинг нархлари тебраниб турибди. Ғарбнинг Россияга нисбатан санкциялари ҳам таъсир кўрсатиши мумкин. Буларни ҳаммасини ҳисобга олишимиз керак”, – деган Назарбаев.
Россия ва унинг компанияларига қарши янги иқтисодий жазо чоралари тўғрисидаги қонун АҚШ президенти Дональд Трамп томонидан 2 август куни имзоланди. Айнан ўша куни Қозоғистонда долларнинг курси 343 тенгегача кўтарилди.
Туркистон:
Американинг Россия устидаги қарийб 25 йиллик стротегияси ниҳоясига етиб боряпти. АҚШ Россиянинг собиқ советлар иттифоқидан қолган сиёсий элитасини Путиннинг командаси воситасида йўқ қилди. Уларнинг ўрнига сиёсий заиф давлат арбобларидан иборат очкўз, фақат шахсий иқтисодий манфаатларини асос қилган элитани олиб келишга имкон яратиб берди. Натижада Россия ўзининг оғир саноатидан ва аста-секин енгил саноатидан ҳам айрилиб, энергетик ресурсларни сотиш билан кун кўраётган хом ашё базасига ва Ғарбнинг саноат мотоҳлари бозорига айланиб қолди. Халқини эса, узоқ йиллар жамғарма фондидан датация қилиш билан боқиб келди. Шу йўл билан Путиннинг режими, бошқарувидаги иқтисодий кризис ҳолатини яширмоқчи бўлди.
Энди Россиянинг жамғарма валюталари ҳам деярли тугади. Путин Трампнинг келиши билан АҚШнинг Россияга бўлган муомиласи ўзгаради деб, сиёсий элитани ва фуқороларини бир қанча вақт мобайнида алдаб келди. Лекин АҚШни президентлар эмас, етакчи гуруҳлар мавжуд сиёсий элита воситасида бошқаришини Путин яхши билар эди. Шунга қарамай, АҚШнинг манфаатини ҳимоя қилиб, Россиянинг жамғарма фондига зарар келтиришини эътиборга олмай, Сурияга ҳарбий қувватларини олиб кириб, қирғинбарот уюштирди. Украинада эса, сиёсий бетаинлик пайдо қилиш учун ҳарбий ва молиявий қувват билан жуда катта маблағ сарфлаб келяпти. АҚШ унинг шунча ҳаракатларини инобатга олмади ва муносиб тақдирламади. Чунки капиталист системасида мамлакатларни фақат манфаат бошқариб боради.
АҚШ ўзининг узоқ йиллик стротегияси асосидаги навбатдаги тактик ҳужумини уюштирди. Яъни у ўзининг қўлида турган оламий банк системасини бўғиб қўйиш ва Россия иқтисодининг деярли таянчи бўлган энергетика савдоси учун зарурий технологиялар харид қилиш имкониятини дунё бўйлаб сиқувга олиш санкциялари орқали тактик ҳужумини уюштирди. Бу санкция муваффаққиятли амалга оширилса, Россия иқтисодий бўҳронга учраши мумкин. Путин бу санкциядан Россия қатори зарар кўриб қолиши кутилаётган баъзи Европа давлатлари ва жумладан Хитой давлатини Америкага қарши бирор чора кўришидан умид қилади. Лекин дунё экспертларининг таҳлилига кўра, бу иш амри-маҳол бўлганлиги сабабли Украинага қарши уруш очиб юбориш эҳтимоли кучлироқдир.
Қозоғистоннинг хавотири ўринли. Чунки Қозоқ иқтисодий системаси жуда кўп тармоқларда Россияга боғланиб қолган. Молиявий, энергетика савдоси, транспорт ва энергетика транзит қилиб бериш ва яна бошқа тармоқларда улар ўртасида иқтисодий ҳамкорлик мавжуд. Шунинг учун Қозоқ президенти лотин ҳарфига ўтиш билан Россияга сақофий боғлиқликдан қутулмоқчи бўлаётганидек, энди Россия билан энергетика ҳамкорлик лоиҳалари ва келишимларни ҳам қайта кўриб чиқиши керак бўлади!
