Хитой шарқ билан ғарбни бир бирига боғлаб келган тарихий Ипак йўлини янгидан жонлантириш учун буюджетдан жуда катта миқдорда сармоя ажратди. Хитой ҳукмати “Ипак йўли” номи остида олиб бориладиган катта йўл ва темир йўли қурилиши учун буюджетдан 40 миллиард долларлик сармоя ажратганлигини маълум қилди. Бу режа учун бюджетдан Хитой ажратадиган маблағ 16 миллиард доллар атрофида бўлиши тахмин қилинаётган эди.
Хитой сармоя ётқизадиган давлатларнинг катта қисми Ўрта Осиё давлатларига тўғри келади. Хитой бу ҳамласи билан Осиё ва Ўрта Осиё давлатларидаги таъсирини тоборо кучайтира бошлагани айтилмоқда. Хусусан Россия Осиёда кундан кунга ўз таъсирини йўқотаётган бир пайтда Хитойнинг Осиё ва Ўрта Осиё давлатларида ўрнашиб олишга қаратилган қадамлари диққатни тортади. Хитой янги ипак йўли қўришни истаган минтақалар Ўрта Осиё давлатларидан ўтиб Эрон орқали Туркия, ундан сўнгра Европага боғланади.
Хитойнинг асосий мақсади ҳозирги пайтда тинч минтақа ҳисобланган Ўрта Осиёни халқаро темир йўли, энергетика ва нақлиёт маркази ҳолига келтириб, Хитой-Ўрта Осиё ва Европа ўртасида бир алоқа ўрнатиш эканлиги айтилмоқда. Хабарларда айтилишича, Хитой президенти Си Цзиньпин ўз нутқида очиқлаган минтақаларни “Ипак йўли иқтисодий бел камари” ҳолига келтириш учун ҳаракатлар кучайтирилган.
Жамоатчиликка ошкор қилинган режалар устида тадқиқот ўтказган таҳлилчилар ва дипломатларга кўра, Хитой ўзига яқин бўлган минтақаларни йўллар, темир йўллари, қувур йўллари, портлар билан ўзига яна ҳам боғлаб олишни истамоқда. Бу режалар айни пайтда Осиё ва Тинч океани эркин савдо битими, 50 миллиард долларлик Осиё инфратузилма сармоя банки ва 40 миллиард долларлик Ипак йўли фондини ўз ичига олади.
Туркистон:
Дунё гиопалитикаси ўзгара бошлади. Бу дунёни БМТ орқали бошқариб келаётган халқаро системанинг парчаланиши ёки янгитдан тузулиши билан ниҳоясига етадиган оламшумул ҳодиса бўлади. Хитойнинг Ўрта Осиёга бўлган юқоридаги қизиқишини ва уни забт этиш учун олиб борилаётган ҳаракатларини бундан ўзгача таҳлил қилиш мумкин эмас. У Россиянинг халқаро майдондаги ҳолатини яхши англаган ҳолида, АҚШнинг М. Осиё масаласи бўйича тузиб берган “ипак йўли” лоиҳасини тўла амалга оширишга ҳаракат қилади. АҚШ Хитойга бу ишни амалга оширишида ёрдам кўрсатади. Негаки унинг негизги мақсади Ў. Осиёни мустамлака қилиш эмас, балки Россияни парчалаш масаласидир. Тўғрироғи, ҳозирда ўз олдига қўйган аввалги мақсади шундай. Шунинг учун у Хитойни бу минтақани иқтисодий томонлама мустамлака қилиб олишига кўмаклашади.
Хитойнинг хозирги ҳолати, Россиянинг иқтисодий инқирозининг тескари кўриниши десак бўлади. У хом ашё дефицити муаммосига йўлиқиб келмоқда. Бу ҳолат Хитойни ташқи иқтисодий алоқаларида, импорт ва экспорт балансининг бузулишига оқибатида юз берди. Экспорт қилинаётган товарлар эса ўз ўрнини қоғоз пулларга алмаштириб, натижада дизбаланс яъни ҳақиқий иқтисодий инқироз пайдо бўлади. Бу Хитой иқтисодий системасининг унинг сиёсий жиҳатидан олам бўйлаб кенгайиш ҳаракатларининг тўхтатиб қўйилишидан келиб чиқади. Шунинг учун у янги сиёсий ҳаракатларида, оламшумул лоиҳаларни инвестициялаш, оламий компанияларни сотиб олиш, ШОС сингари сиёсий ташкилотлар пайдо қилиш орқали кичик давлатларни молиявий қарз қилиш каби сиёсий ҳаракатлар қила бошлади. Негаки молиявий капиталнинг кўпайиб бориш муаммоси, яъни дунё бозорларининг унга кенг очиб берилиши ва у юртларга Хитойнинг товарлари кириб бориб ўрнига айрибошлаш йўли билан келиши лозим бўлган хом ашёларнинг етарли кириб келмаслиги, унинг ўрнига фақат АҚШ доллорининг оқиб келавериш механизми, Хитойнинг халқаро майдондаги сиёсий қудратига бевосита боғлиқ. Шунинг учун Хитой, халқаро майдонда ўз нуфузини кенгайтириш учун, ҳар қанақанги молиявий чиқимлар қилишга тайёр. Акс холда Хитой АҚШ доллорига боғланиб боравериш билан, хақиқий иқтисодий инқирозга юз тутади ва АҚШнинг мустамлакасига айланади.
