Ўзбекистон ва Қирғизистон чегара масалаларини “уч ой ичида ҳал қилиш”га келишди
Қирғизистон ва Ўзбекистон президентлари Тошкентда икки давлат орасидаги бахсли бўлиб келаётган чегара масалаларини “уч ой ичида ҳал қилиш”га келишиб олган.
Ўзбекистон Қирғизистон томонига чегара олди туманлари аҳолиси муносабатларида зиддиятларга сабаб бўлиб келган Унқур-тоғ ҳудудини беришга тайёрлигини билдирган.
Бу ҳақда Қирғизистон президенти матбуот-котиби Галина Байтерек Садир Жапаровнинг Ўзбекистонга давлат ташрифи якунларига оид баёнотида маълум қилди.
“Қирғизистон томони Ўзбекистоннинг Қирғизистон ҳудудида жойлашган Сўх анклавига транспорт ва авиа-қатновларни очишга тайёр. Анклав аҳолиси давлат чегараси орқали эркин ҳаракатланишлари мумкин. Ўз навбатида Ўзбекистон томони Қирғизистонга, шу вақтга қадар чегара олдида яшовчи аҳоли ўртасида баҳс ва сиёсий зиддиятларга сабаб бўлиб келган Унқур тоғ ҳудудини беришга тайёр”, – дейилади Қирғизистон президенти матбуот котиби баёнотида.
Қирғизистон президентининг Ўзбекистонга икки кунлик давлат ташрифи 12 март куни ниҳоясига етди.
Ташриф якунига оид брифингда Шавкат Мирзиёев Садир Жапаров билан ҳар бир чегара масаласи бўйича чегараларни “жуда қаттиқ ва аниқ келишиб олишган”ини билдирганди.
Изоҳ: Қирғизистон президенти матбуот котибининг қирғиз томони Ўзбекистоннинг Сўх анклави учун транспорт йўлаги бериши тўғрисида берган баёноти ижтимоий тармоқларнинг қирғиз сегментида қизғин бахс-мунозараларга сабаб бўлиб, ушбу қарорга нисбатан танқидий фикрлар билдирилди. Шундан сўнг президент матбуоат хизмати рус тилида эълон қилган биринчи баёнотини ўчириб ташлаб, ўрнига бошқа баёнот эълон қилди. Янги баёнотда қирғиз ҳукумати Сўх анклави учун транспорт йўлаги эмас, балки фақат ҳаво йўлаги беришга тайёр эканлиги айтилди.
Ўз навбатида, Ўзбекистоннинг бахсли Унқур тоғ ҳудудини Қирғизистонга беришга тайёр эканлиги тўғрисидаги хабар ҳам ижтимоий тармоқларнинг ўзбек сегментида асосий муҳокама мавзусига айланди. Тармоқларда Ўзбекистоннинг биринчи президенти Ислом Каримов бермаган жойни Мирзиёев бериб юборгаётгани айтилиб, марҳум тоғут деярли қахрамон даражасига кўтарилди. Ўзбек сегментида ҳам бу қарорга нисбатан салбий муносабатлар билдирилди…
Мулҳид Советлар иттифоқи Ўрта Осиё республикалари ўртасида сунъий чегара чизиқларини чизаётган вақтда уларни шахмат тахтасидаги катаклар каби ажратиб, керак бўлган вақтда улар ўртасида чегара ва бошқа ер масалаларида келишмовчилик ва зиддиятлар пайдо қилиш имконини ўз қўлида сақлаб қолган эди. Иттифоқ инқирозга учраб, давлат сифатида дунё харитасидан йўқ бўлганидан сўнг унинг меросхўри бўлган Россия ўзининг собиқ мастамлакаларига босим ўтказмоқчи бўлса айнан мана шу чегара муаммоларидан фойдаланиб келмоқда. Қўшни давлатлар ўртасида тўхтовсиз келиб чиқаётган чегара можаролари, бу можароларда қурол қўллашгача етиб бориб, тинч фуқароларнинг қони тўкилиши, қурбон бўлиши ортида Россиянинг бирор республикага босим ўтказиш истаги тургани шубҳасиз. Ушбу республикалар ўзаро келишиб чегара муаммоларини хал қилишга келишиб олишган тақдирда ҳам Россия буни амалга ошишига йўл қўймайди. Агар бу келишувлар унинг манфаатларига зид келадиган бўлса дарҳол сохта ватанпарварлар (псевдопатриот)ни ишга солиб, халқ раъйини ушбу келишувларга қарши йўналтиришга ва шу орқали уларни бекор қилишга ҳаракат қилади. Табиийки, улар бунда ватанпарварлик ва миллатчилик фикрларидан фойдаланишади ва чегара муаммолари хал бўлмай қолаверади.
Агар Ўрта Осиё мусулмонлари чиндан ҳам ўрталарида чегаралар йўқ бўлишини, бир-бирлари билан ҳеч қандай тўсиқ ва муаммоларсиз эркин борди-келишни хоҳлашса аввало мустамлакачи кофирлар бизларни бўлиб ташлаб бошқариш учун бизларга сингдирган сассиқ ва тубан миллатчилик ва ватанпарварлик фикрларини тарк қилиб, мусулмонлар ака-укадирлар фикрини қабул қилишлари, сўнгра ўрталаримизга сунъий чегаралар чизиб берган мустамлакачи кофирлар ва уларнинг маҳаллий малайлари ҳокимиятини улоқтириб ташлашлари зарур. Бу иш Халифалик давлатини барпо қилиш билангина амалга ошади. Шундай экан, биз мусулмонлар бизларни икки дунё саодатига элтувчи Халифалик давлатини барпо этиш учун ҳаракат қилишимиз шарт.
Абдураҳмон Одилов
