Вашингтон Марказий Осиё мамлакатларига ёрдам учун $9 млрд. сарфлаган
АҚШ “янада барқарор ва ривожланаётган Марказий Осиё яратишни” режалаштирмоқда. Шу билан бирга у Марказий Осиёнинг бешта мамлакатлари билан ҳамкорликни кучайтиради. Бу ҳақда АҚШ давлат департаменти томонидан 7 феврал куни чиқарилган минтақавий стратегияга доир ҳужжатда айтиб ўтилган.
“Бу, шунингдек, жаҳон бозорлари билан боғланган, халқаро сармоя учун очиқ, кучли демократик институтларга эга, қонун устворлиги амал қиладиган ҳамда инсон ҳуқуқларига ҳурмат қилинадиган манфаатлар бўлади. АҚШ Марказий Осиёнинг барқарор ҳамда хавфсизлигига тўғридан тўғри ўз ҳиссасини қўшади”, — дейилади департамент хабарида.
AҚШ шу пайтгача минтақа учун тўғридан тўғри 9 млрд. доллар сарфлаган. AҚШ ёрдами билан халқаро молиявий институтлар 50 млрд. доллар ажратган. Хусусий сектор орқали эса 31 млрд. доллар кирган.
Изоҳ: АҚШ давлат котиби Майкл Помпео 1-3- феврал кунлари Марказий Осиёдаги икки етакчи давлат –Қозоғистон ва Ўзбекистонга амалга оширган ташрифи АҚШ минтақада фаол ишитрок этишга бўлган жиддий қадамлардан бири бўлди. Помпео сафари мобайнида Қозоғистонга АҚШ компаниялари билан ҳамкорликни кучайтиришни таклиф қилган бўлса, ўзбек ҳукуматини амалга ошираётган ислоҳотларини қўллаб-қувватлашини ва бу йўлда кўмак кўрсатишга тайёр эканлигини маълум қилди. Шунингдек, Помпео Қозоғистонни Хитойга Шинжон вилоятида мусулмонларни сиқувга олаётгани учун босим ўтказишда Вашингтонга қўшилишга чақирди.
Ўзбекистон президенти билан учрашувда Марказий Осиё давлатлари Хитой билан эмас, АҚШ билан тижорат қилиши фойдалироқ бўлишини муҳокама қилди.
“Уларнинг узун чегаралари бор, улар Хитой ва Россия таъсири бор минтақада жойлашган. Биз улар бажаришини хоҳлаётган, Америка бу ерда қилаётган иш уларнинг тўғри қарорлар қабул қилиш қобилиятини, қонунлар асосида шаффоф бошқарувга эришишини қўллаб-қувватлашдир”, -деди давлат котиби.
“Биз уларга Америка сармоясининг афзалликларини қайта-қайта эслатяпмиз ва Хитой каби сиёсий мақсадларни кўзлаб шартнома тузадиган “ҳомий-давлат”лардан огоҳлантиряпмиз”, – деди Майкл Помпео.
Демак, АҚШнинг Марказий Осиё бўйича янги стратегиясида устувор йўналиш – минтақа давлатларини имкон қадар Россия ва Хитой таъсири остидан чиқариб олишга қаратилади. Бунинг учун эса Америка Афғонистонда тинчлик ўрнатиш ва минтақа давлатларини “жаҳон бозорига олиб чиқиш” баҳонаси билан табиий бойликларни ташиб чиқиб кетиш учун альтернатив йўл очиши керак бўлади.
Абдураҳмон Одилов