بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ
Трампнинг ишдан кетиши аниқми?!
Доктор Абдуллоҳ Рубин
Вакиллар палатасида Трампнинг ҳокимиятни суиистеъмол қилганига оид беш кунлик қизғин ошкора тинглов якунланар экан, Америка Трампнинг ишдан бўшашини кутмоқда. Маълумки, АҚШ разведка комиссияси томонидан олиб борилган суриштирувни Демократлар назорат қилишди ва қайси гувоҳлар билан боғланиш кераклигини ҳам улар белгилашди. Ўн иккита гувоҳ Трампнинг 2020 йилда бўладиган сайловларда ёрдам кўрсатиши учун Украинага ноқонуний равишда босим ўтказгани ҳамда бу нарса глобал хавфсизлик ва АҚШнинг Украинага нисбатан сиёсатига зид келиши тўғрисида ишончли маълумотларни беришган. Гувоҳларга кўра, Трамп маъмурияти Украина учун жуда муҳим ҳисобланган хавфсизлик ёрдамларини тўхтатиб қўйган. Трамп маъмурияти айни ёрдамларнинг ажратилишига аслида Конгресс буйруқ берганига ҳам, Украинанинг янги сайланган президенти Зеленскийнинг Трамп билан учрашишдан умидсиз аҳволга тушганига ҳам қараб ўтирмаган. Зеро, бу учрашув Қўшма Штатларга асосий иттифоқчи бўлган Украинага қарши Россиянинг амалга ошираётган ҳарбий ҳужумлари қаршисида Украинанинг позициясини кучайтиришга қаратилган эди. Бироқ, Трамп Зеленский билан телефон орқали суҳбатлашишни истамай, бунинг учун шарт қўйди. Яъни, Трамп ўзининг сиёсий рақиби Жон Байденнинг Украинадаги ўғли олиб бораётган тижорий муомалалар устидан тергов-суриштирув эълон қилмагунича Зеленский билан телефон орқали суҳбатлашишига тайёр эмаслигини билдирди.
Вакиллар палатасида озчиликни ташкил қилувчи Республикачилар гувоҳларнинг кўрсатмаларига қарама-қарши фикрлар билдиришга ҳамда кўрсатмаларнинг шаффофлиги тўғрисида шубҳалар уйғотишга нечоғли ҳаракат қилишмасин, бироқ гувоҳларни кўрсатмаларини рад қилишда муваффақиятга эриша олмадилар. Разведка қўмитаси раиси Адам Шеф бундай деди: «Республикачилар Трампнинг 400 миллион долларни Украинага жўнатмаганига у ерда коррупция мавжудлигини сабаб қилиб келтиришди, бироқ «далиллар буларнинг ҳаммасини аксини кўрсатмоқда». Яна бундай деди: «Далиллар шуни кўрсатмоқдаки, Украина президенти америкалик бир сиёсий рақибни содир этган коррупция ишлари бўйича тергов-суриштирувда қатнашишга чақирилган». Американинг Европа иттифоқидаги элчиси Гордон Сондланд «менинг тушунишимча, Зеленский ўзининг зиммасида бўлмаган ишни, яъни тергов олиб борилишини эълон қилиши керак бўлган», деди.
Бу эса, Демократларнинг Трамп ўзининг сиёсий рақибини бадном қилмоқчи, деган даъволарини қувватламоқда. Гувоҳларга кўра, АҚШнинг Украинадаги собиқ элчиси Мари Йовановичнинг коррупцияга қарши кураши Трампнинг шахсий адвокати Рудольф Жулиани томонидан йўққа чиқарилган ҳамда Йованович ҳақорат қилиниб, Украинадаги фаолиятини муддатидан олдин тўхтатишга мажбур қилинган. Ваҳоланки, у «коррупцияга қарши кураш қаҳрамони», деб танилган эди. Ниҳоят, 25 июл куни Трамп Зеленский билан телефон орқали – узоқ вақт – суҳбатлашди ва унга «Қўшма Штатларнинг собиқ элчи хонимини, ўз мансабига нолойиқ шахс», деди.
Нима бўлганда ҳам 25 июлдаги телефон суҳбати номақбул суҳбат сифатида танилди. Чунки унда Трампга шахсий сиёсий хизмат кўрсатиш эвазига молиявий ёрдам ҳақида гап кетди. Илгари Демократлар Трамп 2016 йилги ўз сайловолди кампаниясида Россиянинг аралашуви учун рус давлати билан тил бириктирган, деган даъволарини исботлашга уринишган эди. Аммо бунинг далиллари мавжудлигига қарамай, Мюллернинг ҳисоботи улар кутган даражада натижа бермади. Кейин «эртасигаёқ» Трамп 2020 йилги сайловда Украинанинг аралашувини қўлга киритишга уринди! Дарҳақиқат, АҚШ Разведка қўмитаси раиси Адам Шеф ўзининг сўроқ хулосаларини баён қилар экан, портлаб гапирди: «Эртасигаёқ, Дональд Трамп яна телефон орқали суҳбат қилиб, бошқа бир давлатни АҚШнинг ички ишига аралаштириб ундан сайловда фойдаланишга ҳаракат қилди! Бу менга шуни айтиб турибдики, бу президент ўзини ғоят даражада қонундан юқориман, деб ҳисоблайди… Менимча, бундан ёмон нарса бўлмаса керак».
Трамп шу даражада юзсизлик қилдики, у ҳазил қилиб, Байден иши бўйича тергов олиб боришни ҳатто Хитойдан ҳам – айни масала билан тўқнашса – талаб қилди.
Республикачилар ўз раҳбарларини омадсизларча ҳимоя қилишга уринишди ва «сиз ҳақиқатдан ҳам Трампнинг Украина президентига пора бераман деб, айтганини эшитганмисиз», дея сўрашмаган гувоҳ қолмади. Бироқ республикачилардан Трампга зарба берганлари ҳам бўлди. Улардан бири ҳеч қандай дипломатик тажрибага эга бўлмаган Гордон Сондланддир. Бу шахс Трампнинг инаугурациясида қатнашиш учун VIP чиптасига бир миллион доллар тўлаган, бунинг эвазига АҚШнинг Европа Иттифоқидаги элчиси этиб тайинланган. Аммо Трамп Украинадаги собиқ элчини ҳайдагач, Трампнинг рақиби Жон Байденга қарши сиёсий ғийбатлари ва жанжалли режаларини амалга оширишнинг бош жавобгари мана шу Сондланд бўлди қолди. Бироқ у ўзидан нима талаб қилинаётганини кейинроқ англаб етди ва ўзининг «ғоят маккор ўйинга» кириб қолганини айтди. Чунки Трамп уни Рудольф Жулиани билан гаплашишга тинмай мажбур қиларди ва ниҳоят режа фош бўлди. «Бизнинг нима қилаётганимизни ва нима учун қилаётганимизни ҳамма билар эди», «ҳамма бу ўйинда қатнашарди», «биз президент буйруқларига итоатгўй бўлиб қолдик», дейди Сондланд. Натижада, Республикачилар уни «президентга орқасидан пичоқ уриш»да айблашди.
АҚШ давлат департаментининг расмий ходими Дэвид Холмс: Сондланднинг «президент Украинага умуман қайғурмайди, балки каттароқ ишларга қайғуради», дея очиқ айтган гапларини ҳамда бу «Каттароқ ишлар»ни очиқлаб бериш сўралганда, «Байденни тергов қилиш каби, президентга манфаат олиб келадиган катта ишлардир», дея берган жавобларини келтириб ўтди. АҚШ давлат котиби Майк Помпеонинг собиқ катта маслаҳатчиси Майкл Маккинли ҳам элчилардан «маҳаллий сиёсий мақсадларга ундаш»да фойдаланилаётганини кўриб, истеъфога чиқишни маъқул кўрганлигини айтди. У қўшимча қилиб бундай деди: «Билишимча, АҚШ давлат департаменти икки хатога йўл қўйди. Биринчи: тергов қурбони бўлаётган дипломатик хизмат мулозимларини қўллаб-қувватлашни уддасидан чиқолмади. Иккинчи: хориждаги элчиларимиздан маҳаллий сиёсий мақсадларни амалга оширишда фойдаланди». Доктор Фиона Хиллнинг таъкидлашича, президентнинг Миллий хавфсизлик масалалари бўйича собиқ маслаҳатчи Жон Болтон Сондланднинг ҳаракатларини «худди бангивор моддалар савдоси келишувига ўхшайди», деб, Рудольф Жулианини эса, «ҳаммани юзига портлайдиган граната» деб айтганидан кейин истеъфо берди. Афтидан, Болтон тўғри қилган кўринади, роса қулай вақтда ишдан чиқиб олди!
Роя газетасининг 2019 йил 27 ноябр чоршанба кунги 262-сонидан
