Демократия “сабоқлари”:
Халқ ҳокимияти – ёлғон фикр
Демократиянинг қисқача таърифи – “халқ ҳокимияти”дир. Бу – халқ ҳаёт учун ўзлари қонунлар ишлаб чиқиб, ҳаётларида шу қонунларни татбиқ қилиб яшашади, деган маънони англатади. Бу фикрнинг қанчалик ёлғон эканлигини Қирғизистондаги воқеаларга боғлаш орқали кўриб чиқамиз.
- “Қирғизистон республикаси иштирокида тузилган ва қонунда белгиланган тартибда кучга кирган халқаро шартномалар, шунингдек, халқаро ҳуқуқнинг умумий тарзда тан олинган тамойил ва меьёрлари Қирғиз республикаси ҳуқуқий тизимининг ажралмас қисми ҳисобланади (ҚР конституцияси 6-модда, 3-пункт).
Аслида юқорида келтирилган қонун бугунги кунда дунёга ҳукмронлик қилаётган мустамлакачилик тузумига қуллик қилишни англатади. Бироқ, Қирғизистон халқи бу қонунни қабул қилишда иштирок этиш у ёқда турсин, ҳатто уни тушунмаган ҳам. Шунга қарамай, бу қонун конституцияга киритилган. Бу қонунни Қирғизистон халқи, ҳатто депутатлари ҳам ишлаб чиқмаган, буни мустамлакачилар халқаро ташкилотлар орқали мажбурлаб тиқиштиришган. Қани бунда халқ ҳокимияти?
2. Демократия халқ ҳокимияти эмас, у капитализмдир. Социалистик давлат қулаб, капитализм келганида “давлат мулкини хусусийлаштириш қонуни”ни айрим раҳбарлардан бошқа кўпчилик тушинмаган. Капиталистик мустамлакачи давлатлар мамлакатимизни капиталистик давлатга айлантириб, ўзларига малай бўлган капиталистларни ҳокимият тепасига қўйиб, табиий бойликларимизни ташиб кетиш учун мана шу қонунни ишга солишганини халқ тушинмаган. Бироқ, бу қонун қабул қилинган. Бунинг натижасида мамлакатда тўпланган халқ бойлиги хусусийлаштириш орқали ўша вақтдаги етакчиларнинг шахсий мулкига ўтиб кетди. Бу етакчилар ҳокимиятни қўлга киритиш билан бирга бойликларни ҳам эгаллаб янги капиталистлар бўлиб олишди ва то бугунги кунга қадар ҳокимият уларнинг ўртасида қўлма-қўл бўлиб айланиб юрипти. Ижроий ҳокимиятда ҳам, парламентда ҳам, суд тизимида ҳам ўшалар ўрнашиб олган. Қонунларни ўз манфаатларига мослаб чиқаришади ва ўз манфаатларига мувофиқ татбиқ қилишади. Айрим ўзгаришларни ҳисобга олмаганда, ўша вақтда бойиб, ҳокимиятга келиб олганлар хали ҳам ҳокимиятда ёки уларнинг фарзандлари ҳокимият тепасида. Қани бу ерда халқ ҳокимияти?
3. Юқоридагилардан маълум бўлганидек, ҳаёт майдонида халқ қонун ишлаб чиқишда иштирок этолмайди, ҳатто ўз иродаларига қарши келган қонунларга ҳам – парламент номи билан – итоат қилишга мажбур. Халқ бундан ғазаблана бошлаганда капиталистлар алдашнинг бошқа йўлига ўтишади. Яъни, тизимни ўзгартирмагунча яшаш шароитимиз ўзгармайди, дея бошлашади. Бунда президентлик бошқарувдан президентлик-парламент (аралаш) бошқарувига ёки тўлиқ парламент бошқарувига ўтишни назарда тутишади. Аслида буларнинг барчаси баробар демократия ниқобига ўралган капиталистик бошқарув формалари бўлиб, эзилган халққа тасалли бериш орқали яна қайта капиталистларни ҳокимиятга келишини кафолатлайди. Масалан, Асқар Акаев якка ҳукмронлигини мустахкамлаш учун “афсонавий парламент”ни тарқатиб, қўш палатали парламент ташкил қилди. Кейинчалик, халқни зулмдан чалғитиш учун III чақирилишда бир палатали парламентга партиявий рўйхат билан келишни киргизиб, ўғил-қизининг “Олға Қирғизистон” партиясини олиб келди. (Бироқ, бу уни қулашига сабаб бўлди). Кейин Бакиев барча айбларни акаевча тизимга ағдариб парламентга тўлиқ партиявий рўйхат билан келишни киритди. Парламентга унинг “Акжол” партияси келди. Бироқ, хеч нарса ўзгармади, ҳокимият зулми эски ҳолича қолди. Бакиев қулаганидан кейин Муваққат ҳукумат барча айбларни бакиевча тизимга тўнкаб, “аралаш бошқарув”ни жорий этди. Бу “аралаш” ҳам бошқаларидан фарқ қилгани йўқ. VI чақирилишдаги парламентнинг Атамбаев ҳокимиятини қўллаши орқали ҳокимиятдаги капиталистлар ўз манфаатларини ҳимоя қилишди. Энди бўлса худди ўша парламент Жээнбеков ҳокимиятини мустаҳкамлаяпти ва шу орқали ҳокимият тепасидаги капиталистлар ўз манфаатларини рўёбга чиқаришмоқда.
4. Демократик бошқарувда (яъни, халқ ҳокимиятида) ҳокимият бир қўлда жамланмаслиги керак дейишади. Бу ҳам ёлғон. Чунки, ҳокимият табиати унинг жилови бир кишининг қўлида бўлишини талаб қилади. Шунинг учун ҳам ҳаётда бир давлатда фақат битта раҳбар бўлганини кўрамиз. Шу сабабли демократик бошқарувда президентлик формада ҳокимият президент қўлида жамланса (аралаш бошқарувда ҳам шундай) парламентлик формада бош вазир қўлида жамланади. Масалан, Акаев 15 йиллик бошқарув даврида ҳокимиятни маҳкам ушлаб қолиш учун конституцияга 5 марта ўзгартириш киритди. Бакиев ҳокимият тепасига келиб, ҳокимият учун бўлган курашда конституцияга 2 ойнинг ичида 2 маротаба ўзгартириш киритди. Учинчисида янги конституция қабул қилинди. Буларнинг барчаси ҳокимиятни бир қўлга жамлаш учун бўлди. 2010-йили Муваққат ҳукуматнинг конституциясида унга 2020-йилга қадар ўзгартиришлар киритилиши ман қилинган эди. Бироқ, Атамбаев президентликдан кетганидан кейинги ҳокимиятининг ғамини еб 2016-йили конституцияга ўзгартириш киритди. Ҳозир эса икки киши бошқарувчи бўлиши мумкин бўлмаганлиги сабабли Жээнбеков Атамбаевнинг “оталиғини” бекор қилиб, ҳокимият жиловини ўз қўлига олди. Булардан кўриниб турганидек, хокимият жиловининг бир қўлда жамланмаслиги – бўлмаган гап. Ким кучли етакчи бўлса ҳокимият жиловини шу одам қўлга олади, ким заиф бўлса унинг ҳокимияти бошқалар ўртасида бўлиниб кетади, оқибатда у қулайди ёки парда ортидаги кучли етакчининг қўғирчоғи бўлади.
5. Халқ ҳокимияти амалга ошиши учун ҳокимиятнинг уч бўғини – ижроий орган, қонун чиқарувчи ва суд – мустақил бўлиши керак дейишади. Бу ҳам бўлмаган гап. Юқорида парламентни ижроий ҳокимиятга қанчалик боғлик эканлигини айтиб ўтдик. Энди суд тармоғига тўхталадиган бўлсак, унинг қарамлиги парламентникадан ҳам ошиб тушади. Чунки, у парламент каби жамоий бирлашма эмас, унда якка шахслар хизмат қилишади. Уларни ишлатиш анча осон. Сабаби парламентда шахсий манфаатлардан ташқари жамоий манфаатлар ҳам бўлади. Судларда эса алоҳида одамларнинг шахсий манфаатларигина мавжуд.
Агар суд билан парламент давлат раҳбарига қарши чиқаётган бўлса, демак, бу ҳолда улар бошқа бир етакчини танлаётган бўлишади.
Эҳтимол бирор киши юқоридаги фикрларга қарши “Демократия ривожланган давлатларда бундай эмас, бизда демократия ривожланмаяпти” дейиши мумкин. Бироқ, буни айтаётган одам яхшилаб кузатсин, шунда уларда ҳам демократия билан ниқобланган капитализм ҳукмронлик қилаётганини кўради.
Эй Қирғизистоннинг мусулмон сиёсатчилари! Эҳтимол сизлар шу демократия асосида бажараётган ишларингизни халқимиз учун фойдали деб қилаётгандирсизлар. Бироқ, халққа нима фойдали эканлигини Яратган Аллоҳ яхшироқ билади. Шу сабабли сиёсий ишларингизда ўз динингларга мурожаат қилинглар!
Эй Қирғизистондаги мусулмон халқимиз! Ана бу сиёсатчиларнинг демократия асосида қилаётган ишларига эргашиб кетавермай, уларни Ислом асосида муҳосаба қилинглар, чунки сизлар мусулмонсизлар! Мустамлакачи Ғарб олиб келиб тиқиштирган демократия деган катта ёлғонга алданиб юраверманглар. Ҳозир бутун дунё халқи мана шу ёлғон демократия ниқобига ўранган капиталистик тузум остида эзилмоқда.
Энди биз мусулмонлар, бу бузуқ, золим капитализм тузумини қулатиб ўрнига Исломимизни олиб келишимиз керак! Бунинг учун Исломни ўрганиб, фикрий-сиёсий курашга киришайлик, чунки, Расул Акрам саллоллаҳу алайҳи ва саллам Ислом ҳокимиятини шу йўл билан тиклаганлар.
Абдулҳакийм Қорахоний
