Тиллерсон Американинг Суриядаги сиёсати ҳақида нутқ сўзлади
Тилидан бол томади ва ўзи худди тулкига ўхшаб айёрлик қилади
АҚШ ташқи ишлар вазири Рекс Тиллерсон 2018 йил 17 январ куни Калифорниядаги Станфорд университетида нутқ сўзлади. Бу нутқ Американинг Суриядаги сиёсатини шарҳлашга хосланди. Яъни, Тиллерсон нутқида Сурия масаласи мавзуларнинг бири бўлмади, балки бу масала асосий мавзу бўлди. Нутқда Сурия воқеалари қайта кўриб чиқилганидан кейин, у Сурия халқининг қони тўкилишида Американи айбсиз қилиб кўрсатиш ҳамда уни Суриянинг қадрдон дўсти, дея тасвирлаш учун ҳақиқатларни бузиб кўрсатди ва уларни ёлғонлар билан аралаштирди. Тиллерсон Американинг Суриядаги мақсадларига қуйидагича хулоса қилди:
- Америка ўзининг асосий душмани бўлган Исломий Давлат ташкилотига ва Ал-Қоида ташкилотига қарши курашади ҳамда бу икки ташкилотнинг Америкага, унинг иттифоқчиларига хатар туғдириши олдига тўсиқ қўяди.
- Америка Эроннинг Суриядаги нуфузини заифлаштиришга ва унинг Эрондан тортиб оқ денгизгача чўзилувчи «шиа ҳилолини» барпо қилишига имкон бермасликка эътиборини қаратади.
- Шу сабабларга кўра, АҚШ кучлари Суриянинг шарқий шимолидан асло чиқиб кетмайди, балки хавфсизлик кенгашининг 2254 қарорига асосланган сиёсий ечим ижро қилингунига қадар вазият барқарорлигини таъминлаш учун курдлар минтақаларида ўзининг ҳарбий ва дипломатик иштирокини кучайтиради.
- Америка халқаро ёрдам кўрсатувчи ташкилотларнинг Асад режими назоратидаги ҳеч бир минтақада қайта қуриш ишларини олиб боришларига асло рухсат бермайди.
- БМТ назорати остида эркин ва шаффоф сайловлар ўтказилади. Суриялик қочқинлар ва низодан қочишга мажбур бўлганларнинг барчаси сайловларда қатнашади. Бу охир-оқибат Асад ва оиласининг ҳокимиятдан кетишига олиб келади.
Аниқки, Американинг ҳарбий ва дипломатик иштирокини кучайтириш тўғрисидаги қарори янги воқеликни ўрнатиш учун қабул қилинди. Бу нарса Америкага Суриядаги воқеаларни ҳар томонлама назоратига олишига имкон беради. У Суриядаги воқеаларни ҳарбий жиҳатдан ҳамда террорга қарши курашишни Сурияда қолишга баҳона қилиш билан назорат қилиб боради. Дарҳақиқат, каззоб Тиллерсон «Америка 2011 йили ўз кучларини Ироқдан олиб чиқиб кетган пайтида йўл қўйган хатосини Сурияда асло такрорламайди» дея таъкидлади. Унинг даъво қилишича, Ироқдан кучларни олиб чиқиб кетиш кейинги фожиаларга сабабчи бўлган Исломий Давлат ташкилотининг пайдо бўлишига замин яратди. Ўз-ўзидан маълумки, Ироқ армияси қўмондонлиги 2014 йилнинг ёз ойларида Ироқ шимолини ҳарбий қуроллари, молиявий манбалари билан қандай қилиб ва нима учун Давлат ташкилотига қолдириб чиқиб кетганига изоҳ бериб ўтирмади. Унинг бу сўзлари яна шуни англатадики, курдлар минтақаларида 30 минг кишидан иборат чегара кучларини ташкил қилиш тўғрисидаги қарор Американинг ифлос мақсадлари борлигини кўрсатиб турибди. Чунки у минтақани ўз манфаатлари ва мақсадларини рўёбга чиқарадиган шаклга келтиришга имкон топиш учун кетма-кет бўҳронларни алангалатмоқчи. 2001 йили босиб олинган Афғонистонда АҚШ кучларини доимий сақлаб қолиши бизнинг айтганларимизга яхши далилдир.
Кечаги Ал-Қоида ташкилотида, бугунги Давлат ташкилотида гавдаланган (террорга) қарши курашиш очиқ ёлғон ва Американинг ҳақиқий ниятларини яшириш учун тўқилган уйдирмадир. Тиллерсоннинг нутқида шундай келади: «Қўшма Штатларнинг Суриядаги ҳарбий иштироки сақланиб қолаверади ва асосий эътибор Давлат ташкилотининг яна қайта пайдо бўлмаслигига қаратилади». У яна шундай қўшимча қилади: «АҚШ армиясининг вазифаси шароитга қараб сақланиб қолаверади». Демак, бу кучларнинг чиқиб кетиши учун маълум муддат белгиланмаган ва уларнинг миссияси қанчалик даражада ютуққа эришганини ўлчайдиган муайян меъёрлар ҳам йўқ. Сенатор Том Юдалл ташқи ишлар вазирлиги мулозими Дэвид Саттерфилддан «Қандай қилиб бу ниҳоясиз урушга айланмайди?» деб сўраганида Саттерфилд тушунарсиз умумий гапларни айтиб жавоб бериш билан кифояланди.
Тулки Тиллерсоннинг асалга яширинча заҳар қўшиб қўйиши табиийдир. Шунинг учун у ўз нутқини ёлғон кўз ёшлари билан безаб Американинг фуқароларга, яъни Америкага малай бўлган Дамашқ қонхўри қурбонларига жонкуярлик қилишини даъво қилди. У – Америка Сурияда ҳимиявий қурол қўлланишига мутлақо йўл қўймайди, бу масалада жавобгар томонлар билан ҳисоблашади – деб ваъда берди. Бироқ у портловчи бочкалар ташланиши ҳамда масжидлар, шифохоналар ва уй жойларнинг фуқаролар боши узра вайрон қилган ракета ҳужумлари оқибатида қурбон бўлганлар ҳақида гапирмади. Афтидан Тиллерсон наздида бу қотиллик «марҳаматли қотиллик» бўлгани учун у булардан кўз юмган кўринади.
Сўзимиз якунида айтамизки, АҚШ жиноятининг ҳақиқати фош бўлиб Дамашқ қонхўри бу жиноятларнинг бир толаси экани кўриниб қолди. Мана шундан кейин айрим қўзғолончи гуруҳлар етакчилари, шу жумладан «Озод армия» дея номланган гуруҳ етакчиларининг Трамп ваъда қилган жаннат сароби ортидан ҳаллослаб чопиши шармандаликдир. Трамп эса Вашингтонда улар билан учрашишни рад этди ва улар учун айрим учрашувларни ўтказишга рухсат бериш билан кифояланди. Айни пайтда музокарачи ҳайъат делегацияси манфаатдор давлатларни «қўзғолончи кучлар сизларнинг манфаатларингизни таъминлашга Башарнинг ҳимиявий қуролларидан ҳам яхшироқ ҳаракат қилади» дея ишонтириш учун бир пойтахтдан бошқа пойтахтга йугуришмоқда. Буларнинг барчаси бошқа гуруҳлар Дамашқ қонхўрига қарши жанг қилиш ўрнига Эрдоганнинг мақсадларини рўёбга чиқариш учун Афринда жанг қилишаётган бир пайтда юз бермоқда.
Шуни ҳамма тушуниши лозимки, Башар ва унинг тўдаси зулмидан халос бўлишнинг энг қисқа йўли Дамашқдаги режимга ҳал қилувчи зарбани йўллаш учун кучларни бирлаштиришдир. Бу эса Аллоҳнинг розилигини истаган, Шом қўзғолонига қарши тил бириктирувчи қўлловчи давлатларнинг ёрдамига таянмаган бирлашган етакчилик бўлишини талаб қилади. Бусиз Шомдаги диндошларимиз машаққатлари давом этаверади.
Усмон Баххош
Ҳизб ут-Таҳрирнинг марказий матбуот бўлими раиси
телефон-факс: 00961 1 30 75 94
уяли телефон: 00961 71 72 40 43
электрон почта: ws-cmo@hizb-ut-tahrir.info
