Хитой Афғонистон ва Марказий Осиё давлатлари ўртасида темир йўл барпо этади
“Sputnik” агентлиги хабар қилишича, Хитой Афғонистон, Эрон ва Марказий Осиё давлатлари бўйлаб янги темир йўлини барпо этишни режалаштирган.
“Мазкур қурилиши лойиҳаси “Бир камар, бир йўл” стратегияси доирасида амалга оширилмоқда. Хитой иқтисодиёти учун ушбу лойиҳани амалга ошириш жуда муҳим”,- деб таъкидлади Хитойнинг Афғонистондаги элчиси Яо Цзин.
“Тўлиқ муваффақиятга эришиш учун Афғонистонни ушбу дастурга киритишимиз зарур бўлади. Афғонистон Марказий Осиё ва Жанубий Осиё давлатларини боғловчи муҳим бўғин ҳисобланади”,- деб қўшимча қилган элчи.
Ўз навбатида, Афғонистон жамоат ишлари вазирлиги матбуот котиби Меҳди Руҳоний Афғонистон учун ушбу минтақавий лойиҳада иштирок этиш жуда муҳимлигини таъкидлаган. Унга кўра, товарларни транзит қилишда Афғонистоннинг роли жуда катта ўрин эгаллаши мумкин.
Афғонистон савдо-саноат палатаси ҳам ушбу янги темир йўлнинг қурилиши Афғонистон иқтисодиёти ривожи учун жуда фойдалилигини таъкидлаган.
Туркистон:
Хитой ички сиёсатида Ислом ва мусулмонларга қарши кескин репрессив ўзгаришлар ясаб боряпти. У мусулмонларга нисбатан дунёда энг репрессив мамлакат бўлиб қолди, десак хато бўлмайди. Шунинг учун Хитой ташқи исломий юртлар билан узоқ йиллар мобайнида амалга ошириб келган ўзининг очиқ иқтисодий мамлакат стротегиясини ўзгартириб, ички исломий муҳитни батамом бўғиб ташлаш учун ташқи исломий муҳитлардан ажрата бошлади. Қирғизистон ва бошқа бир қатор мамлакатлар билан шахсий виза бериш шартларини бир томонлама тўхтатиб, янгича стротегия асосида давлатлараро иқтисодий битимларга қаттиқ эътибор қаратяпти.
Бунинг устига Хитой капиталистик иқтисод устига қурилган социалистик (коммунистик) сиёсат билан ҳукм юритиб келаётган ягона давлат бўлганлиги учун ҳам ўз фуқороларини Ғарб сақофатидан эҳтиёт қилишга жон жаҳди билан ҳаракат қилади. У мусулмон фуқороларини Исломдан тўсиб, уларни ҳатто Қурон ўқиш ва рамазон рўзасини тутишдан ҳам ман қилишга ўтди. Бунчалик қаттиқ репрессив ҳаракатлар олиб бориш билан бир қаторда, қуйи қатламдаги қашшоқ фуқороларининг инқилобий норозилик ҳаракатлардан чалғитиш мақсадида, бир оз иқтисодий кенгчилик пайдо қилиб, уларга моддий имкониятларни кўпроқ қўлга киритишлари учун эркинлик ва шароитлар ҳам ярата бошлади.
Натижада ишчиларга тўланадиган иш ҳаққи кўтарила бошлади. Бу эса, Хитойдан чиқаётган товарлар нархига таъсир кўрсатиб, хусусий маҳсулот ишлаб чиқариш тармоқлари издан чиқа бошлади. Улар Ўрта Осиё мамлакатлари сингари яшаш даражаси паст бўлган давлат фуқоролари учун товар ишлаб бериш стротегияси асосида шаклланган ишлаб чиқариш тармоқлари эди. Энди Хитой оламий иқтисодий стротегиясини ўзгартирмоқчи.
Хитойнинг бу оламий лоиҳаси халқаро сиёсатга таъсир кўрсата оладиган барча давлатларга ҳам ёқавермайди. Шунинг учун бу стротегик аҳамиятга эга бўлган лоиҳа амалга оширилган тақдирда ҳам, бу йўлни ҳимоя қилиш ўта муаммоли бўлади.
