بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيم
Саволга жавоб
Ҳалаб ва Сурияда ҳозирда юз бераётган ишларнинг асл ҳақиқати нима?
Савол: Туркия Сурия масаласида Америка ечимини қабул қилдириш мақсадида музокараларни қайтадан бошлаш учун Россия билан боғланишларини жадал авж олдирди. Би-Би-Си 2016 йил 2 декабрда қуйидагиларни билдирди: «Мавлуд Човушўғлининг айтишича Туркия Сурия кризиси ечимига эришиш учун Россия билан маслаҳатлашмоқда. Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдоган эса Сурия мавзусини ўтган ҳафтада ўзининг рус ҳамкасби Владимир Путин билан телефон орқали энг камида уч марта муҳокама қилди. Човушўғли ҳам худди шу мавзуни муҳокама қилиш учун рус ташқи ишлар вазири Сергей Лавров билан учрашди». Шунга қарамай Россия Ҳалабга қарши ваҳшиёна ҳужумларини жадал давом эттирмоқда. Россия ҳатто Хавфсизлик Кенгашининг 2016 йил 5 декабрдаги қонун лойиҳасига қарши вето ҳуқуқидан ҳам фойдаланди. Ана шу қонун лойиҳасида Ҳалабда ҳарбий ҳаракатларни бир неча кун тўхтатиб туриш кўрсатилган эди. Шундай экан Туркияни – Россиянинг ваҳшийлигига қарамай – Россия билан бу сўзлашувларни олиб боришга нима ундамоқда? Ҳозирда Ҳалаб ва Сурияда кечаётган ишларнинг асл ҳақиқати нимадан иборат? Аллоҳ сизга яхшиликни мукофот қилсин.
Жавоб: жавоб тиниқ бўлиши учун қуйидаги ишларни кўриб чиқамиз:
Аввало: икки ойдан ошиқ вақтдан буён Америка ўзининг Россия билан муносабатлари гўё чигаллашгандек қилиб кўрсатиб келди. Бунга Россиянинг Ҳалабга қарши қилган шиддатли ваҳшиёна ҳаво ҳужумлари ортидан Европанинг Россияга йўллаган қаттиқ танқидлари сабаб бўлди. Сурия ичкарисининг Америка ролини шиддатли рад этиши ҳам бунга сабаб бўлди. Жанг қилаётган бир неча гуруҳларнинг Туркиянинг «Фурот Қалқони» амалиётида иштирок этишдан – унда Американинг махсус кучлари борлиги сабабли – бош тортиши билан бу шиддатли рад этиш чўққисига етди. Шундан кейин Америка сурияликларни ва қўзғолончиларни тиз чўктириш учун янада ваҳшийроқ ҳарбий ҳужум зарур, бу ҳужум музокараларга қайта ўтиришдан олдин бўлиши керак, бу ҳужум баъзи муваффақиятларни келтириши мумкин, деган фикрга келди. Ана шу пайтдан бошлаб Америка қуйидаги бир неча йўналиш бўйлаб ўзининг бутун макру ҳийласини ишга сола бошлади:
- Россияни янада ваҳшиёна қирғин қилувчи ҳарбий қисмларни тезроқ юборишга ундаш. Шунинг учун русларнинг ягона авианосец кемаси «кузнецов» жанговор самолётлар, хусусан ракета отувчи крейсерлари билан 2016 йил 1 ноябрда Сурия соҳилларига етиб келди ва дарҳол Суриядаги нишонлар устида, айниқса Ҳалаб устида разведка парвозлари бошланди. Бунга қўшимча равишда Россиянинг Сурияда, хусусан Ҳамимим аэродромида ҳам самолётлари ва ҳарбий техникалари бор эди.
- Эрон кучлари ва унинг тўдаларидан иборат қўшимча кучларни жалб қилиш, хусусан Ҳалаб минтақасига жалб қилиш.
- Суриядаги бошқа фронтларнинг кўпчилигини «совутиш», буни Саудия, Туркия ва бошқалар орқали амалга ошириш ва бу давлатларнинг Сурияда жанг қилаётган гуруҳларга бўлган – доллар билан сотиб олишдан иборат – таъсиридан фойдаланиш. Натижада сулҳ тузишлар ва қўзғолончилар ва уларнинг оилалари тушган бусларнинг Идлибга келиши манзаралари бутунлай қулашдан дарак берадиган шаклда авж олди. Буларнинг барчасидан мақсад режимга йўлни бутунлай бўшатиб қўйиб, унинг совуган фронтлардан Ҳалабга ўзининг мадад кучларини юборишига имкон яратиб бериш эди. Буларнинг барчасига қўшимча ўлароқ ана шу давлатлар Ҳалаб ичкарисининг ўзида ҳам фитна оловини ёқишга ҳаракат қилди. Натижада қамалдаги қўзғолончилар ўртасида ўзаро тўқнашувлар бўлди. Аллоҳга ҳамдлар бўлсинки бу тўқнашувларга чек қўйилди.
- Буларга қўшимча равишда Эрдоган «Фурот Қалқони» амалиётини ва Туркияга малай жангчи гуруҳлардан янада кўпроғини Жараблусдан кейин Боб жангига жалб қилишга уринишини давом эттирди. Буларнинг барчасидан мақсад Ҳалабдаги ҳақиқий фронтни заифлаштириш эди. Бу шаҳарга қарши қилинган бўғиб ташловчи қамални ёриб ташлаб бу шаҳарга ёрдам беришда шу фронтга таянилаётган эди… «Жанг майдонларидан келаётган ҳисоботларда айтилишича Сурия қуролли оппозицияси Ҳалаб шарқида ўз қўли остида бўлган ерлардан учдан бирини бой берган. Бу бой бериш оппозициянинг катта сондаги жангчиларининг Ҳалабдаги жанг фронтларидан чиқиб кетиши сабабли юзага келди. Бундай катта сондаги жангчилар турк кучларига – бу кучларнинг ИШИДга қарши ва курд жамоатларига қарши «Фурот Қалқони» амалиёти доирасидаги жангларида ёрдам кўрсатиш учун – Ҳалабдаги жанг фронтларини ташлаб кетди. Сурия инсон ҳуқуқлари мониторинги директори Ромий Абдурраҳмон «Скай Ньюс Арабия»га берган душанба куни берган интервьюсида қуйидагиларни айтди: «Туркиянинг «Фурот Қалқони» амалиёти доирасида ИШИДга қарши жанг қилаётган кучларга келиб қўшилиш тўғрисидаги бўйруғи Озод армиядаги туркларга хайрихоҳ жангчиларга етиб келди». Ана шу амалиётни Анқара бир ой олдин ИШИДга ва курдларга қарши бошлаган эди. Чунки Анқара курдларнинг чегара минтақаларида ўз назоратларини ўрнатишидан қўрқмоқда. Абдурраҳмон изоҳ берар экан туркларнинг аралашуви тил бириктирув ва оппозициянинг мағлуб бўлишининг бир муҳим сабабидир, деди. Чунки – деди у – Туркиянинг Озод армиядаги ўзига тобе отрядларни ўзи олиб бораётган жангда ишга солиши Сурия армиясига ва унинг иттифоқчиларига қарши туриши кутилаётган фронтларнинг оппозиция жангчиларидан бўшаб қолишига олиб келди». (Скай Ньюс Арабия 2016 йил 28 ноябр).
Иккинчи: шундай қилиб озод этилган районлардан кўпгина қўзғолончиларни олиб чиқиб кетиш сабабли Ҳалабдаги қўзғолончиларга ҳақиқий ва катта оғирлик тушди. Бу қўзғолончилар янада торайган майдонда қамалда қолдилар. Ваҳшиёна бомбардимон ва қолган районларни босиб олиш таҳдиди давом этди. Шунда Америка – ўт очишни тўхтатишни талаб қилаётган халқаро чақириқлар муносабати билан – Сурия бўйича ечимга оид сиёсий йўналишни жонлантириш учун қулай бўлиши мумкин бўлган фурсатни топди. Кечиктирмай шошилинч чора кўришни талаб қилаётган янги вазият шароитида Америка шундай фурсатни топди. Бунга қуйидаги фактлар далолат қилиб турибди:
- Америка Ҳалаб шарқидаги муҳим районларни қўзғолончи жангчилардан маҳрум қилиш Сурия қўзғолонининг ниҳояси эмаслигини яхши тушунади. Чунки Суриянинг турли минтақаларидаги қўзғолончиларни бутунлай йўқ қилиш бир иложи йўқ хом хаёлдир. Зеро Америка Сурияда кечган узун қўзғолон йиллари Америкага хатар соладиган Исломий муҳитни вужудга келтирганини яхши билади. Шунинг учун Америка мана шу муҳитни йўқ қилишга шошилмоқда. Сиёсат ва унинг кулуарлари (коридорлари) эса бу муҳитни йўқ қилишда ҳарбий қуролдан кўра кучлироқ таъсирга эга. Чунки ҳарбий қурол бу муҳитни янада аланга олдиради. Шунинг учун ҳам Америка янада кўп қирғин қилиш ва янада кўп вайрон қилишнинг Сурия халқини бўйин эгдиришга олиб боришидан аллақачон умидини узиб, ўзининг режалари бўйича сиёсий ечимга эришиш учун бир неча йиллардан буён пайт пойлаб келмоқда.
- Ҳозирги Обама маъмурияти Оқ уйни 2017 йил 20 январда тарк этади. Бу маъмурият Оқ уйни шу маъмурият ҳисобига ёзиладиган бир муваффақият билан тарк этишни ҳамон орзу қилмоқда. Шунинг учун ҳам Сурия армияси Ҳалаб районларига кирганидан кейин Россия Америка ташқи ишлар вазири Керрининг Ҳалаб бўйича бир битимга эришиш учун зўр бериб қизғин ҳаракат қилаётганини билдирди. Русиял Явм 2016 йил 28 ноябрда қуйидагиларни билдирди: «Рус президенти ёрдамчиси Юрий Ушаков 28 ноябрда: «Агар Керрининг ҳаракатлари ҳақида сўраётган бўлсангиз унинг ҳаракатлари жуди қизғин» деди. У сўзини тўғрилаб: «Бу ҳаракатларни фавқулодда ҳаракатлар деб аташимиз мумкин, Америка ва рус ташқи ишлар вазирларининг ўзаро телефон орқали мисли кўрилмаган тиғиз боғланишларини эътиборга олинса улар фавқулодда ҳаракатлардир. Чунки бутун эътибор энг аввало битта мавзуга, Сурияга қаратилмоқда» деди».
- Американинг ўз ўрнига Туркияни вакил қилиши ва уни бир кўзга кўринган сиёсий ролни бажаришга тайёрлаши. Шу даражадаки гўё Керри-Лавров иккилиги ўрнини Россия-Туркия иккилиги эгаллагандек бўлиб кўринадиган бўлиб қолди. Туркиянинг охирги пайтларда Шарқий Ҳалаб районларидан жангчи қўзғолончиларни чақириб олишига оид боғланишларини шу нарса изоҳлаб турибди. Турк расмийларининг ўз рус ҳамкасблари билан тобора кўпроқ қизғин учрашувлари ҳамда турк расмийларининг Ливан ва Эронга қилаётган сафарларини ҳам шу нарса изоҳлаб турибди. Турк расмийларининг ана шу сафарлари ва учрашувлари қуйидаги тарзда қизғин тус олди ва эътиборни тортадиган бўлди:
а) «Эрон президенти Ҳасан Руҳоний 2016 йил 26 ноябр шанба куни Теҳронда турк ташқи ишлар вазири Мавлуд Човушўғли билан Сурия кризисини ва бошқа регионал масалаларни ҳамда икки мамлакат ўртасидаги икки ёқлама алоқаларни муҳокама қилди. Эрон Ислом республикасининг «Ирна» ахборот агентлигига кўра турк ташқи ишлар вазири Теҳронда ўзининг эронлик ҳамкасби Муҳаммад Жавод Зариф билан биргаликда ўзаро маслаҳатлашувларни давом эттиради…». (Ал-Жазира нет, 2016 йил 26 ноябр).
б) Ўз навбатида Онадўли агентлиги қуйидагиларни билдирди: «Туркия ташқи ишлар вазири Човушўғли ўт очишни дарҳол тўхтатиб Ҳалабга инсонпарварлик ёрдамларини етказиб бериш зарурлигини ҳамда бу мамлакатдаги низони сиёсий ечимини топишда куч-ғайрат сарфлаш зарурлигини Риёз Ҳижоб билан биргаликда муҳокама қилди.» (Ал-Жазира Нет, 2016 йил 30 ноябр).
в) Лавровнинг 2016 йил 30 ноябрда Туркияга келиши: «Рус ташқи ишлар вазири Сергей Лавров Сурия бўйича ҳарбий, дипломатик ва сиёсий даражадаги рус-турк келишувларининг кучга кирганини билдирди…». (Русиял Явм, 2016 йил 1 декабр). Лавров қўшимча қилиб: «Россия ва Туркия Сурия кризисига оид ечимни мумкин қадар тезроқ топишга эришиш учун ўзаро муҳокамаларни давом эттиради» деди». (Ал-Жазира Нет, 2016 йил 1 декабр).
г) Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдоган «Сурия мавзусини ўзининг рус ҳамкасби Владимир Путин билан телефон орқали ўтган ҳафтада энг камида 3 марта муҳокама қилди…». (Би-Би-Си, 2016 йил 2 декабр).
д) «Турк ташқи ишлар вазири Мавлуд Човушўғли Туркиянинг Аланя шаҳрида ўзининг рус ҳамкасби Сергей Лавров билан биргаликда ўтказган матбуот конференциясида «Биз бу фожиага барҳам бериш учун ўт очишни тўхтатиш зарурлиги тўғрисида ўзаро келишиб олдик» деди.» (Би-Би-Си Арабий, 2016 йил 1 декабр). У қуйидагиларни ҳам айтди: «Туркия Сурия кризиси бўйича бир ечимга эришиш учун Асад иттифоқчилари Россия, Эрон билан ҳамда Сурия ва Ливан билан маслаҳатлашувлар олиб боради». (Би-Би-Си, 2016 йил 2 декабр).
е) Спутник 1 декабр пайшанба куни оппозицион коалиция аъзоси Самир Нашшозни қуйидаги сўзларини келтирди: «Туркия ҳаракати билан уч кун давомида қатор учрашувлар бўлиб ўтди. Улар қаттиқ сир тутилди. Йиғилган гуруҳ-отрядлар Туркия ўз нуфузини қайсидир даражада ўтказа оладиган гуруҳлардир. Лекин бу учрашувлардан ҳеч қандай сезиларли натижалар чиқмади». (Русиял Явм, 2016 йил 1 декабр).
«Файненшел Таймс» газетаси эса 1 декабр пайшанба куни бундай деб ёзди: Сурия оппозициясининг бир неча етакчилари «рус расмийлари билан Ҳалаб шаҳрида давом этаётган жангларни тўхтатиш бўйича махфий сўзлашувлар олиб бормоқда, бу сўзлашувлар Туркия ҳомийлигида ўтказилмоқда». Газета қуйидагиларни қўшимча қилди: «Сурия шимолидаги оппозиция аъзоларидан тўрттаси газетага Туркия пойтахт Анқарада рус масъуллари билан ўтказилаётган сўзлашувларга ҳомийлик қилаётганини билдиришди». (Би-Би-Си Арабий, 2016 йил 1 декабр)… «Ҳалаб бўйича сулҳга эришиш учун рус масъуллари билан олиб борилаётган музокараларга «Аҳроруш Шом» Исломий ҳаракати «Исломий фронт» номидан бошчилик қилмоқда. Бу сулҳ бўйича «Жабҳату Фатҳиш Шом» жангчилари Кастильо йўли орқали олиб чиқиб кетилади ва ярадорлар билан беморларни шарқий районлардан кўчириш учун йўллар очиб қўйилади. Бу ишлар БМТга тобе гуруҳ назорати остида амалга оширилади. «Мудун» манбалари «Фатҳуш Шом»нинг Ҳалабни ташлаб чиқиши Туркия режаси орқали амалга ошишини кўрсатиб ўтмоқда. Бу режа бўйича Анқара қамалдаги районларга кейинроқ ёрдамларни етказиб бериш масаласини ўз зиммасига олади». (Мудун, 2016 йил 3 декабр).
ё) Америка Туркиянинг ана шу ҳаракатларидан рози эканлигига келсак, бу розилик Америка ташқи ишлар вазирлигининг бу музокараларни олқишлашида яққол кўринди. «… Вазирлик расмий вакили Марк Тонер 1 декабр пайшанба куни ўтказилган матбуот брифингида: «Биз Россия суриялик қўзғолончилар билан музокара олиб бораётгани ҳақидаги ҳисоботларни кўриб чиқдик» деди. У қўшимча қилиб: «Бизнинг бунга билдирадиган муносабатимизга келсак, биз Сурия халқининг, айниқса Ҳалабдаги халқнинг азиятларини енгиллатиш мақсадини кўзлайдиган ҳар қандай саъй-ҳаракатни олқишлашга тайёрмиз» деди». (Русиял Явм, 2016 йил 1 декабр). Демак Америка – айниқса у музокаралар ва ечимнинг бориши бўйича Россия билан келишиб олган экан – бўлаётган нарсалар ортида турибди. Чунки «рус ташқи ишлар вазири 3 декабр шанба куни ўзининг америкалик ҳамкасби унга Ҳалаб бўйича ечим хусусидаги қатор таклифларни топширганини, бу таклифлар «Россия мустаҳкам турган позицияларга мос келишини» маълум қилди». (Русиял Явм, 2016 йил 3 декабр)… «Лавров матбуот конференциясида Россия ва Қўшма Штатлар жангчи гуруҳларни олиб чиқиб кетиш бўйича Женевада эртага оқшомда ёки чоршанба эрталаб сўзлашувларни бошлайди, деди. У изоҳ бериб Америка ташқи ишлар вазири «олиб чиқиб кетиш йўллари ва вақти ҳақида ўз таклифларини юборганини» айтди». (Дорул Ҳаёт, 2016 йил 5 декабр). «У рус томони 5 декабр душанба кунидан эътиборан маслаҳатлашувларни бошлашга тайёр бўлганини, лекин Вашингтон экспертлар учрашувини бир оз кечиктиришни талаб қилганини, шунинг учун ана шу маслаҳатлашувлар сешанба оқшомида ёки чоршанба эрталаб бошланиши кутилаётганини таъкидлади». (Русиял Явм, 2016 йил 5 декабр). Шуларга кўра демак Туркиянинг зўр бериб қилган охирги хатти-ҳаракатлари Туркиянинг бу ҳаракатлар ортида ёлғиз ўзи туришидан кўра аҳамияти каттароқдир. Туркияни бунга қадамма-қадам зўр бериб ундаётган Америка эканлиги аниқдир… Россия билан олиб борилаётган ана шу музокараларни идора қилаётган Америкадир. Бу музокаралар Америка Россияга топширган таклифларга мувофиқ равишда ўтказилмоқда. Буларнинг барчаси Обама маъмурияти кунларни лоақал биргина Ҳалаб бўйича бўлса ҳам – бу маъмурият умридан қолган озгина ҳафталар ичида – бирон ютуққа эришиш илинжида ўтказаётган бир вақтда юз бермоқда.
Учинчи: энди Американинг жанг қилаётган гуруҳларни музокаралар столи теварагида ўтиргизиб Сурия бўйича сиёсий процессни қайта жонлантиришга муваффақ бўлиши имконлари ҳақида айтадиган бўлсак, бу ҳақда қуйидаги фактлар ҳукм чиқаради:
- Сурия ичкарисида тинчлик ечимларини рад этиш тобора кучайиб бормоқда. Чунки сурияликлар ўзларига қарши араб давлатлари ва Туркия Америка ва Россия билан тил бириктирганига аниқ ишонч ҳосил қилдилар. Бу давлатларнинг Сурия қўзғолонига қарши тургани шак-шубҳага ўрин қолдирмайдиган тарзда аниқ бўлиб қолди… Шунинг учун Сурия ичкариси гуруҳ-отрядларга босим ўтказиб, улардан ўз йўналишларини тўғрилаб олишни талаб қилмоқда. Маълумки бу йўналишнинг кўпчилиги хорижий давлатларга малайлик сабабли булғаниб ифлосланган ва ифлос молиявий ёрдам билан таъсирланиб қолган эди. Бу ифлосланиш ва таъсирланиш сулҳ тузишларда, сулҳ келишувларида, фронтларни совутишда, қизил чизиқларга ва «МОК ва МОМ» координациялаш марказлари кўрсатмаларига қаттиқ амал қилишда яққол кўзга ташланди. Сурия ичкарисидаги гуруҳларга босим ўтказган бу халқ «бўрони» режим ва унинг иттифоқчиларининг Шарқий Ҳалабга қилган охирги ҳужумидан олдин бўлган эди. Ҳозир эса бу бўрон янада кучайиб, сулҳ тузаётган гуруҳларни хоин деб атамоқда ва уларнинг қўмондонларини йўлдан чиқариб ташлашни талаб қилмоқда. Қутуриб қилинаётган мана бу ҳарбий ҳужумлар қаршисида Ҳалаб ичкарисидаги гуруҳлар шошилинч равишда ўзини тарқатиб юбориб, битта Ҳалаб армиясини таъсис этди. Улар битта куч бўлишга қарор қилдилар. У бир яхши қадамдир. Шояд бу қадам бостириб келаётган хатар қаршисида хорижий давлатларга малай бўлишлардан халос бўлиш сари етакласа ажабмас. «Сурия оппозицион коалицияси аъзоси Самир Нашшоз гуруҳларнинг Россия билан Туркияда олиб борган музокараларида натижасиз тугаганига сабаб қилиб асосий қарор Ҳалаб шаҳрида қамалда қолган қуролли гуруҳларники эканлигини кўрсатди. У бундай деди: «Бу учрашувларда ҳеч қандай сезиларли натижаларга эришилмади. Чунки Ҳалаб шаҳрида қамалда қолганлар ўзларининг шаҳар ташқарисидаги қўмондонларидан мустақил равишда қарор қабул қиладиган бўлдилар. Бинобарин ўта мустақил қарор шу шаҳар ичкарисида қамалда қолганларники бўлиб қолди». (Русиял Явм, 2016 йил 1 декабр). Ҳалаб ичкарисидаги ана шу қуролли гуруҳлар шаҳар ташқарисида олиб борилаётган хиёнаткорона музокараларга ва таслим бўлишга мажбур қилиш ҳақидаги ваҳшиёна таҳдидларга парво қилмади «Сурия оппозициясидаги бир масъулнинг айтишича оппозиция жангчилари қўмондонлари Шарқий Ҳалабни ҳукумат кучларига асло топширишмайди. У буни – Рейтер агентлиги шанба куни келтирган маълумотга кўра – Россия оппозициянинг барча жангчиларини бу минтақадан олиб чиқиб кетиш тўғрисида Қўшма Штатлар билан сўзлашувлар олиб боришга ўзининг тайёр эканини айтганидан кейин билдирди…». (Ҳурра, 2016 йил 3 декабр).
- Шундай қилиб демак уйғониб, қўзғолон дури-инжуси бўлмиш Ҳалабнинг бостириб келаётган хатар остида қолганини кўрган халқ ўзини таслим бўлиш сари ва сиёсий ечимларга рози бўлиш сари ўзини отмади. Аксинча араб давлатларига ва Туркияга малай бўлиб қолган гуруҳлар йўналишини тўғрилаб ўнглаш учун янада катта куч билан олдинга отиладиган бўлди. Бу халқ молиявий ёрдам қўзғолонни давом эттиришга монелик қиладиган улкан сиртмоққа айланган ана шу гуруҳлар йўналишини тўғрилаш учун зўр куч билан олдинга отиладиган бўлди… Шундай қилиб пок нопокдан ажралди… Чунки нопок Туркия, Саудия ва бошқа давлатлардаги хўжайинларига бўйин эгиб, Америкага, унинг иттифоқчилари ва тўдаларига хорларча таслим бўлинадиган сиёсий амалиёт сари елиб-югуриб қўзғолонга қарши тил бириктирганлар билан битта хандаққа тушиб қолган бўлса, Пок ўз азму қарорига содиқ қолди ва Аллоҳ Субҳанаҳудан бошқага бўйин эгмади. Бу пок муслим Америка тўплаб бирлаштирган Эрон, Россия, Туркия ва араб давлатларидан иборат макру ҳийла тўдасини Аллоҳ изни ила чанг-тўзондек сочиб ташлайди.
Бу ваҳшиёна ҳужум ва Ҳалабдаги қаршилик ҳаракатининг афсонавий қоядек мустаҳкам туриши, буларнинг барчаси фақат маҳаллий нопокнигина фош қилиб ташламай, балки барча нопокни, хусусан региондаги, Эрон, Саудия ва Туркиядаги нопокларни ҳам фош қилиб ташлади. Масалан Эрон ваҳшиёна қирғин қилиш амалиётлари билан ўз ҳиссасини қўшмоқда. Бу қирғин амалиётларидан фақат руслар Америка режалари бўйича амалга ошираётган қирғинларгина устун туради, холос. Саудия эса ифлос пуллар билан ҳисса қўшмоқда. Саудия бу пуллар билан баъзи гуруҳларни – бу гуруҳлар хиёнаткорона музокараларда иштирок этиши учун – озиқлантирмоқда. Туркия эса Америка режаларини амалга ошириш учун алдаб адаштиришни ўзига қурол қилиб олди. Чунки Туркия Ҳалабни ҳеч қачон ёрдамсиз ташлаб қўймаслиги ҳақида бақир-чақир қилиб жар солган эди. Ҳолбуки Ҳалабни барчанинг кўз ўнгида ёрдамсиз ташлаб қўйди. Бугина эмас, балки ҳатто ўзининг Ҳалаб минтақасида дафн қилинган давлат арбобини ҳам ҳимоя қилмади ва уни у ердан узоқ минтақага кўчирди! Шундан кейин Туркия иккинчи Ҳамага асло йўл қўймаслигини айтиб бақир-чақир қилди. Ҳолбуки иккинчи ва учинчи Ҳама ҳам рўй берди, лекин Туркия ҳаракатга келмай жим тураверди! Бундай позициядан хижолатга тушгач яқинда Туркия яна бақир-чақир қилиб жар солишга уриниб кўрди. Чунки Эрдоган «Фурот Қалқони»дан мақсад «Асадни кетказишдир» деб жар солди «Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдоган 29 ноябрда Истанбулда Қуддусга бағишланган йиғинда сўзлаган нутқида «… Биз Сурияга Озод Сурия армияси билан бирга кирдик» деди. Эрдоган сўзини тўғрилаб: «Биз нима учун кирдик? Сурияликларни террор давлати билан террор қилаётган тоғут Асад бошқарувига чек қўйиш учун кирдик. Киришимизга бошқа ҳеч қандай сабаб бўлгани йўқ» деди». (Русиял Явм, 2016 йил 29 ноябр). Лекин у ҳали ўзининг ана шу бақир-чақириғи садоси ўчмасидан туриб Ҳалабни эртаю кеч бомбардимон қилаётган Россияни рози қилиш учун сўзидан қайтди! Чунки «жумҳурият президенти Эрдоган президентлик куллиясида ўтказилган қишлоқ оқсоқолларининг ўттизинчи йиғинида нутқ сўзлаб Сурияда турк қуролли кучлари бошчилигида давом этаётган «Фурот Қалқони» амалиёти бирон шахснинг ёки мамлакатнинг айнан ўзини нишонга олмаслигини айтди. «24 августдан бери давом этаётган бу амалиёт – деди у – террорчи ташкилотларни нишонга олади». (TRT Арабийя, 2016 йил 1 декабр). Россия Эрдоганнинг Асаднинг кетиши ҳақидаги сўзлари маъносиз сўзлар эканлигини яхши билади. Чунки рус ташқи ишлар вазири 1 декабр пайшанба куни бу сўзларни шарҳлаб қуйидагиларни айтди: «Москва амалий соҳада иккала мамлакат президентлари ўртасида эришилган келишувларга асосланади. Бу келишувлар эса амалга оширилмоқда. Москва кўпинча берилаётган бир томонлама баёнотларга асосланмайди». (Русиял Явм, 2016 йил 1 декабр)… 2016 йил 7 декабрда эса Москвага келган Йилдирим русларнинг Интерфакс агентлиги билан бўлган мулоқотда «Фурот Қалқони» амалиётининг «Ҳалаб шаҳри марказида бўлаётган ҳодисаларга ҳеч бир алоқаси йўқ, унинг Суриядаги режимни ўзгартириш амалиётига ҳам ҳеч бир алоқаси йўқ» деб очиқ айтди. (Халиж онлайн, 2016 йил 7 декабр).
Тўртинчи: шундай қилиб демак Америка Россия билан унинг ваҳшиёна ҳужумлари борасида тўлиқ келишиб иш юритмоқда. «Фурот Қалқони» амалиёти ортида ҳам Америка турибди. Бу амалиётдан мақсад гуруҳларни Ҳалаб фронтидан олиб чиқиб кетиб уларни «Фурот Қалқони» амалиётларига ўтказиш ва шу тариқа Ҳалаб фронтини заифлатишдир… Ўзига малай бўлган шубҳали гуруҳларнинг Россия билан музокаралар олиб боришига ҳам Америка ҳомийлик қилмоқда. Эрон ва тобеларни тўплаш ортида ҳам Америка турибди. Кучли қурол-аслаҳаларни оппозицияга беришга тўсиқ қўйиш ортида ҳам Америка турибди. Буни ахборот воситалари 2016 йил 7 декабрда тарқатган, Америка сенати «сайланган президент Дональд Трамп маъмуриятининг Суриядаги оппозиция гуруҳларига самолётларга қарши ер-ҳаво ракеталарини юборишига рухсат берадиган қонун лойиҳасини маъқуллади» деган хабар асло ўзгартирмайди… Чунки «Вашингтон Пост» газетаси «Бу қарор лойиҳаси ана шу қурол-аслаҳаларни етказиб беришга жорий қилинган баъзи чекловларни ўз ичига олади» деган хабарни тарқатди. Бу қарор бой берилган вақтда, Ҳалаб бутунлай вайрон бўлишга яқин қолган пайтда юзага келди. Унинг амалга ошиши ҳам шак-шубҳа остида. Амалга ошган тақдирда ҳам қуролсизлантирилган қурол бўлади! Чунки бу қурол фақат Ислом ва мусулмонларнинг душманининг рухсати билангина ишга солинади. Ахир тикандан узум ҳосилини олишни умид қилиб бўладими?! Қолаверса бу қонун лойиҳасини ҳозирча уни амалга оширмаслик шарти билан мақуллашди. Аксинча у Трамп даврида бажарилиши керак. Трамп эса ҳали ўзининг даври бошланмай туриб оппозицияга қурол-аслаҳа беришни ман қилишини эълон қилди! Албатта бу алдаб адаштириш устига яна бир алдаб адаштиришдир, албатта у яна бир улкан бўҳтондир…
Буларнинг барчасига қарамай Ҳалаб қанчалик вайрон қилинмасин оёққа яна албатта туради ва бутун Шом замини, хусусан Ҳалаб Америка, Россия, тобелар ва тўдалар бўғзига санчилган заҳарли ханжар бўлиб қолаверади, бу душманларнинг тинчини бузаверади, уларнинг жиноятлари билан уларнинг ўзини ўлдираверади, бу душманлар ўзлари даъво қилишаётган «ғалаба» билан асло қувонишолмайди. Чунки улар шаҳарга фақат уни вайрон қилишганидан кейингина кира олишди. Шунинг учун у ёлғон ғалабадир… Бу душманлар бирон жангчини енга олишмади, унга фақат шаҳид бўлганидан кейингина ета олишди. Бу эса мағлубнинг ғалабасидир… Бу душманлар юзлаб кишилар ёки бир неча минг кишига қарши вайрон қилувчи ракеталарни, портловчи бочкаларни ва мунтазам армияларни тўплашди. Шунга қарамай бу ўғлонларга юзма-юз кела олишмади, фақат ҳаводан бомбаларни ташлашди ва ҳарбий кемалардан ракеталарни отишди, холос. Демак бу эркакларнинг эркакларига қарши туришдан қўрқиб ўтакаси ёрилган қўрқоқларнинг «ғалабаси»дир. Бундай «ғалаба» эса албатта заволга маҳкумдир…
Америка, Россия, уларнинг иттифоқчилари, тўдалари ва тобелари ўзларининг ваҳшиёна жиноятлари билан ўтмишдаги «биродар»лари салибчилар ва мўғул-татарларнинг Ироқ ва Шом ўлкасида қилган жиноятларини такрорламоқчи бўлишяпти. Лекин бу душманлар ана шу босқинчилар қисматидан ибрат олишмади. Чунки ана шу босқинчиларни мусулмонлар ўз юртларидан суғуриб, улоқтириб ташлаб яна оёққа турганлар. Ислом ва мусулмонлар азизлиги қайта тикланган, уларнинг Халифалиги кучайган. Натижада мусулмонлар Иракли шаҳрини фатҳ қилдилар ва у Ислом шаҳарига (ҳозирги Истанбул)га айланди. Мусулмонлар Москвага яқин бордилар ва Вена дарвозаларини қоқдилар. Зеро кунлар алмашиб туради. Эртанги кун эса уни кутаётган учун яқиндир.
وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ
«Золим кимсалар эса яқинда қандай оқибатга қараб кетаётганларини билиб олурлар» [Шуаро 227]
8 робиул-аввал 1438ҳ
7 декабр 2016м
