АҚШ Россияга қарши санкцияларни кенгайтирди
АҚШ савдо вазирлиги Россиянинг 11 та компаниясини санкциялар рўйхатига киритди. Эндиликда санкциялар рўйхатида жами 81 та рус компаниялари ўрин олди.
Ўтган ҳафтада Америка молия вазирлиги ўзининг санкциялар рўйхатини кенгайтирган эди. Жумладан, чекловлар қўшимча равишда 20 та ташкилот ва 17 жисмоний шахсни ўз ичига олади. Ушбу рўйхат “Газпром” ва “Москва банки”нинг филалларига ва Қримда ишлаётганларга тегишли.
АҚШ санкцияларига биринчи марта ҳарбий саноатда ишлатиш мумкин бўлган электроника ишлаб чиқарувчи 11та компания киритилган.
Қарор 7 сентябрдан кучга киради.
Туркистон:
Хитойда G20 ташкилотининг навбатдаги йиғини бўлиб ўтди. Саммитда Хитой билан Россия ўртасида илиқликка ўхшаган бир ҳолат сезилди. Аслида эса,аксинча Хитой билан АҚШ ўрталарида совуқлик ва бир бирига нисбатан бепарволикка ўхшаш муносабатлар мавжуд эди. Бу ҳолат Россия телеканалларида жуда кенг миқёсда ёритилмоқда.
Россия ахборот воситаларининг тарқатишича, “Саммитда Обама Путиндан учрашувга вақт ажратишини сўраган. Бу учрашув саммитнинг расмий рўйхатида қайд этилмаган эканилиги сабабли Обаманинг илтимоси билан амалга оширилди. Лекин улар ўрталаридаги музокаранинг асоси бўлган Сурия масаласидаги бир қатор йўналишларда дунёнинг икки лидери бир бирлари билан келиша олишмади” дейилади.
Демак, халқаро сиёсатда Хитой билан АҚШ ўртасида, Сурия масаласида келишмовчиликлар келиб чиқяпти. Хитой Россияни ўз таъсири билан дастаклаб юбориши кутиляпти. АҚШ Сурияда Россиянинг ҳарбий қувватини ўз мақсади йўлида йўналтириб келаётган эди. Энди бу соҳага Асад режимини ҳимоя қилиш мақсадида Хитой ҳам қўшила бошлади. Яъни Хитой билан Россиянинг мақсадлари паралеллашиб боряпти. АҚШ эса бутун минтақанинг мувозанати ҳақида бош қотиради. Хитой билан Россиянинг иттифоқий ҳаракатлари АҚШ учун бир қатор муаммолар келтириб чиқариши мумкин.
Бундан ташқари, Россия матбуотлари ва Путиннинг маслаҳатчилари Хитой орқали Ҳиндистонга йўл очиш ҳақида гапира бошлашди. Россия Хитой орқали Ҳиндистонга чиқиб олишни ўзи учун иқтисодий кризсдан қутилиб кетиш стротегияси, деб белгилаб олган эди. Бу йўлнинг очилиши Россия учун қанчалик муҳим ва ҳаётий масалаларидан бири бўлиб ҳисобланса, АҚШ учун аксинча, бу йўлни тўсиб қўйиш ўта муҳим иш ҳисобланади. Чунки АҚШ бу билан Россиянинг яна кучли оламий етакчи давлат поғонасига чиқиб олишини олдини олган бўлади.
Хитой эса, Путинни оламга реклама қилиб, унинг ҳурматини жойига қўйди. Аввалги Австралияда бўлиб ўтган саммитда, Путин Обама томонидан ўта хорлаб юборилган эди. Ҳатто у саммит тугашидан бир кун аввал аразлаб кетиб қолган эди. Бу сафар, Путинни Суриядаги олиб бораётган ҳарбий ҳаракатлари учун олқишлай бошлашди. Хитой бу позициясини бундан аввалроқ, Шанхай ҳамкорлик ташкилотининг Тошкентдаги йиғинида билдириб ўтган эди.
Хитой Россия билан ҳамкорлик қилишга интилишида қандай мақсадни кўзлаши мумкин ва бу ҳамкорлик минтақада қандай оқибатларга олиб келиши мумкин?
Ўрта Осиё минтақаси Каримовнинг ўлими ортидан ўта хавотирли минтақага айланиб боряпти. Бу ердаги асосий ваҳима АҚШ, Россия ва қисман Хитой давлатларининг манфаатлари ва ўзаро муносабатларига боғлиқдир. Ўзбекистонга нисбатан Путиннинг муносабати аниқ бўлди. У ўзбек режимини ўз ҳолида сақлаб қолишни хоҳлайди. Обама эса аксинча, “Каримовнинг ўлимидан кейин Ўзбекистонда демократик ислоҳотлар рўй беришидан умид қиламан, деди. Хитой ҳам Каримов бошқарувининг охирги йилларида Ўзбекистон режими билан бир қатор манфаатли алоқалар ўрнатиш орқали ўзаро яқинлаша бошлашган эди. Бундан ташқари, минтақада беқарор ҳолатнинг юзага келиши Хитой учун ҳам манфаат келтирмайди, аксинча бу тўлқинланиш унинг ички ҳолатида ҳам кескинлик ва ноқулай ҳолатлар пайдо қилиши мумкин. Хитой Сурияда ҳам жуда катта манфаатларидан жудо бўлган эди.
Хитой билан Россиянинг ҳамкорлиги АҚШни шу минтақада ортга қадам ташлашга мажбур қилиши мумкинми? Бу саволга йўқ, деб жавоб бериш мумкин.Чунки АҚШ Россияга қарши яна ўнлаган тармоқларига санкциялар эълон қилди. У кучи етганича ҳаракат қилиб кўради. АҚШ Ғарб оламини Россияга қарши бир лагер сифатида уюштириб олди. Агар Хитой ва Ҳиндистон Россия билан бирлашса, дунё яна икки лагерга бўлиниши мумкин. Бу эса, Марказий Осиё улар учун куч синаш майдони бўлиб қолиши мумкин деган гумонни янада кучайишига олиб боради.
