Маҳмуд Қор: Аввалгиларнинг хатоларини такрорламанг
“Islah Haber” ахборот агентлиги 15 июл куни Туркияда юзага келган давлат тўнтариши ташаббуси ҳақида Ҳизб ут-Таҳрир – Туркия вилояти матбуот бўлимининг раҳбари Маҳмуд Қор билан суҳбат ўтказди. Мазкур суҳбатни диққатингизга ҳавола қиламиз.
Islah Haber: “Туркия давлат тўнтариш даврини ортда қолдирди” дейиларди. Бироқ, 15-июл куни аввалгиларига нисбатан қонлироқ давлат тўнтариш ташаббуси амалга оширилди. Туркиядаги бу давлат тўнтариш анъанасини қандай тушиниш мумкин?
Маҳмуд Қор: Мустамлакачи давлатлар нуфуз талашаётган Туркия каби мамлакатларда давлат тўнтариши афсуски, ҳар доим содир этилиши мумкин. Яқин Шарққа, Африка ва Жанубий Америка давлатларига бир қаранг, бу мамлакатларда 20-асрда деярли тонгда эртароқ турган одам давлат тўнтариши қилиб ҳокимиятга келиши мумкин. Хўш, бу давлат тўнтаришлари ортида ким турибди, деб сўралса, албатта мустамлакачи давлатлар деб, айтамиз. АҚШ, Британия ва Франция каби мустамлакачи давлатлар бу мамлакатлар устидан ҳукмронлик қилиш учун ҳар доим ўз манфаатлари устида бир-бири билан талашиб-тортишиб келади.
Шунинг учун бу давлатлардаги ҳарбий ҳокимиятни қўлида тутиб турган мустамлакачи давлат у ердаги сиёсий кучга ўз таъсирини ўтказган бошқа бир мустамлакачи давлатга қарши давлат тўнтаришини амалга оширади. Туркияда ҳам шу тарзда АҚШ ва Британиянинг ярим асрдан буён нуфуз талашиб келаётганига гувоҳ булиб турибмиз. Чунки Туркия ҳам афсуслар бўлсинки, бу мустамлакачиларниинг кураш майдонига айланиб қолган. Ҳар қанча “давлат тўнтариш даври ўтди”, дейилса ҳам, мустамлакачилар ўз манфаатлари учун давлат тўнтариши ҳақида фикр юритаверишади. Токи, АҚШ ва Британия каби мустамлакачи давлатлар билан алоқаларимизни узмас эканмиз, бу нарса давом этаверади.
Туркиядаги давлат тўнтаришлари ҳақида гап кетганда шуни айтиб ўтиш лозимки, бу диёрларда энг йирик давлат тўнтариши 1924 йил 3 мартда Халифаликнинг бекор қилиши бўлди.
Ҳа, бу фақат Туркия учун эмас, балки бутун ислом олами учун энг оғир давлат тўнтариши бўлди. Бу тўнтариш ортида инглизлар бор эди. Чунки Лозанна конференциясидан кейин улар Халифаликини қулатди. 15 июл куни давлат тўнтаришига киришган бир ҳовуч камолист хунтачилар каби, 1924 йилда ҳам кичик бир гуруҳ қурол, босим ва алдов йўли билан давлат тўнтариши қилиб Халифаликни бекор қилди. Жумҳурият олиб келган инқилоблар мусулмонларнинг розилиги билан эмас, мажбуран амалга оширилди. Демак ўша кундан бугунгача, давлат тўнтаришларининг оркасида мустамлакачилар турганлигини кўришимиз лозим.
Islah Haber: Ҳизб ут-Таҳрир сифатида Туркиядаги давлат тўнтариш ташаббуси жараёнида қандай позицияни эгалладингиз?
Маҳмуд Қор: Ҳизб ут-Таҳрир нафақат Туркияда, балки Исломий ўлкаларда амалга олширилган ҳар қандай давлат тўнтаришларига қарши бўлган. Шунинг учун биз 15 Июл куни давлат тўнтариши ташаббуси ортидан дарҳол бу ташаббус ваҳший террорчилик ҳаракати эканлиги ҳақида ёзма равишда матбуот баёнотимизни эълон қилдик. Чунки хунтачилар TRT телеканали орқали берган баёнотида илмонийликка урғу бериб, мусулмонларга очиқ душманликларини изҳор қилишди. Мусулмон аҳолига қурол кўтариб, уларни қатл қилиш билан гиналарини ошкор қилишди.
Эътибор беринг, Мисрда ас-Сисий давлат тўнтаришини амалга оширганда биз бу ерда майдонларга чиқиб, Мисрлик биродарларимиз билан бирга эканлигимизни эълон қилдик. Ас-Сисийни ҳам, демократияни ҳам лаънатладик. Ҳозир ҳам худди шундай давлат тўнтарилишига ҳам, демократияга ҳам қарши эканлигимизни билдирдик ва билдиришда давом этамиз. Кўчаларга чиқиб, давлат тўнтариш ҳаракатига қаршилик кўрсатган одамларнинг ҳис-туйғулари демократик ва илмонийлик ҳис-туйғулар эмас, балки Исломий ҳис-туйғулар эди. Сиз давлат тўнтаришига қарши туриш учун кўчаларга чиққан демократ, Камолист, илмоний ёки либералистлардан бирортасини кўрдингизми?! Йўқ албатта.
Мен демократия байрамига айлантириб юборилган кейинги жараёнлар ҳақида гапирмаяпман. Биз демократиянинг ғалабаси сифатида кўрсатилган ва “демократия байрами” номи берилган чиқишларга иштирок этмадик. Аммо давлат тўнтаришига уриниш бошланган кечада Исломий туйғуга эга бўлган мусулмонлар кўчаларга чиқиб ўнга қаршилик кўрсатишди. Ҳизб ут-Таҳрирнинг йигитлари ҳам бошқа мусулмонлар билан бирга бу давлат тўнтариш ташаббусига қарши чиқишди. Ўша кечанинг ўзида “Акинжи” базасига бориб уларга қаршилик қилган биродарларимиз бўлди. Шунингдек Истанбул ва Анқарада биродарларимизнинг оилалари ва қариндошларидан ҳаётдан кўз юмганлар ва жароҳат олганлар бўлди.
Islah Haber: 15 Июлдан сўнг давлат муассасаларида кенг кўламли ишдан бўшатишлар амалга оширилмоқда, яъни ҳўлу-қуруқ баробар ёнмоқда. Бу жараён қандай амалга оширилиши лозим?
Маҳмуд Қор: Давлат тўнтаришига уриниш ортидан давлат муассасаларида бундай тозалашларнинг кенг кўламли ва тез суръатда бошланиши буларнинг рўйхати аввалдан тузиб қўйилганлигини кўрсатади. Аслида бу ишларда давлат тўнтаришига уринишдан “қулай фурсат” сифатида фойдаланилмоқда. Буни давлат расмийлари ҳам тасдиқлашди. Аммо ҳукумат бундан аввал Гулан гуруҳи йўл қўйган хатони такрорламасликлари лозим. Зеро Гулан гуруҳига боғлиқ полициячилар ва ҳакамлар ўтмишда “Эргенекон” амалиётида айбдорни ҳам, айбсизни ҳам элакдан ўтказишди. Барча Исломий жамоалар ва ҳаракатларни Эргенеконга боғлаш учун ҳар хил туҳматлар билан мусулмонларга зулм қилишди ҳамда ноқонуний маҳкамалар билан айбсиз инсонларни қамоқ жазосига ҳукм қилишди.
Ҳозирда давлат идораларида хизмат қилаётган ходимлар лавозимга эришиш учун ёки ёқтирмаган бирортасини даф қилиш учун бири бошқасини Гуленчиликда айблаши эҳтимолдан ҳоли эмас. Балки, шу сабабли бир қанча инсонлар ишларидан ва маошдаридан ажралиб қолаётгандир. Бу одамларнинг фарзандлари ва оилалари бор. Шунинг учун ҳақ ва адолатни маҳкам тутиш лозим. Зеро Аллоҳ Субҳанаҳу Таоло бу ҳақда шундай дейди:
وَلَا يجرمنكم شنئان قوم على أَلا تعدلوا اعدلوا هُوَ أقرب للتقوى
“Бир қавмни ёмон кўришингиз сизни уларга нисбатан адолат қилмасликка олиб бормасин. Адолат қилинг. Бу тақвога оид ишдир”.
Шуни ҳам айтиб ўтмоқчиман; “Паралелчилар” (Гуленчилар) зулмидан жабр кўрганлар қаротида Ҳизб ут-Таҳрир аъзолари ҳам салмоқли ўринни эгаллайди. Бу жараёнда бизнинг 500 дан ортиқ аъзоларимиз 2000 йилдан ортиқ қамоқ жазосига ҳукм қилинди. Улар ҳозирги кунда қамоққа олинаётган полициячи ва прокрорларнинг терговлари ва бир неча кун аввал қамоққа олинган судяларнинг ҳукми натидасида қамоқ жазосига ҳукм қилинган эдилар. Ушбу гуруҳ (Гуленчилар) оммавий ахборот воситалари, полиция ва суд қўли билан Ҳизб ут-Таҳрирни ёмон отлиқ қилишга ҳаракат қилди. Бироқ шундай бўлишига қарамай, бугунги кунда ҳукумат улар каби иш юритмаслиги лозим, деб биламиз. Айбдор ва айбсиз бир биридан ажратилиши керак ва бериладиган жазо минимал даражага туширилиши лозим.
Islah Haber: Эргенекондан сўз очилди, шу онда Туркия қуролли кучларидан чиқариб юборилаётган кишиларнинг ўрнига “Эргенекон” ва “болға” даъвосида айбланганлар олиб келиняпти. Буни қандай баҳолайсиз?
Маҳмуд Қор: Ҳукуматнинг бу стратегияси “душманимнинг душмани менинг дўстимдир” стратегияси бўлиб, бу жуда хавфли ва хато стротегиядир. Зеро бу вақтинчалик қутилиш қароридир. Президент ва ҳукумат шуни билиши лозимки, халқнинг кўмагида давлат тўнтаришининг олди олинди. Аслида бу давлат тўнтаришига қўл урганлар илмонийлар ва камолистлардир. Айни пайтда, бир вақтлар “Эргенекон” ва “болға” даъвосида айбланганлар ҳам илмоний ва камалист тушунчасига эгадирлар. Улар ҳозирда президент ва ҳукуматни қўллаб-қувватлаётган бўлса, демак бу ишни албатта манфаати учун қилишяпти. Чунки бу инсонларнинг дунёқарашлари ва Туркия ҳақидаги тасаввурлари ўзгаргани йўқ. “Чўкаётган одам хасга бўлса ҳам ёпишади” деганларидек, ҳукуматнинг бундай пайтда бу кимсаларга суяниши келажак учун катта хато ва таҳликалидир. Худди шундай, суд тизимида ҳам шу гапларни айтиш мумкин. Бўрига қўзичоқни топшириш қанчалар хатарли оқибатларга олиб келишини “параллел давлат тузилиши”да ҳам кўрдик. Шунинг учун Исломий жамоатчилик бундай ҳаракатга қарши чиқишлари керак, деб ўйлайман.
Islah Haber: Жамоатчилик 15 июл кунги давлат тўнтариш ташаббуси АҚШ томонидан қўллаб-қувватланганлигини айтаётган бир пайтда Ҳизб ут-Таҳрир давлат тўнтариш ташаббуси маҳаллий инглизпараст илмоний камолистлар тарафидан амалга оширилганигини айтмоқда. Нимага асосланиб, бундай ечимга келдингиз?
Маҳмуд Қор: Сизнинг бу саволингизга жавоб бериш учун яқин тарихдан сизга бир мисол келтираман. 2015 йил 24 ноябрда Турк ҳаво куслари тарафидан Россиянинг ҳарбий самолёти уриб туширилганда ҳамма бу воқеа давлат кўрсатмаси асосида амалга оширилганлигини айтишди. Ҳатто ўша пайтдаги Туркия бош вазири Аҳмет Давутоғлу ҳам “Мен буйруқ бердим”, деб расмий баёнот берди. Президент Эрдоған эса “Биз Россия учоғини ҳаво майдонимизни бузганлиги учун уриб туширдик. Агар такрор бузса яна уриб туширамиз”, деди. Ҳизб ут-Таҳрир сифатида биз Ўша пайтда нашр қилган сиёсий таҳлилимизда рус самолёти сиёсий раҳбарларнинг буйруғи билан эмас, балки Туркия армияси ичидаги Президент Эрдоғандан ўзгача сиёсий мақсадларни кўзловчи баъзи қўмондонлар буйруғи билан уриб туширилганлигини айтган эдик. Бизнинг бу таҳлилимизнинг тўғрилиги бугун яна ўз тасдиғини топди. Россия самалётини уриб туширган учувчилар ва бир қанча ҳаво кучлари қўмондонлари давлат тўнтариш ташаббуси ортидан ҳибсга олинди. Биз ўша кунда Россия Суриядаги қирғинларини Қўшма Штатлар билан ҳамкорликда амалга ошираётганини ва Туркиядаги мавжуд ҳукумат эса Америка битимини буза олмаслигини айтиб фикримизни қувватлаган эдик.
Ҳозир ҳам ҳамма 15 июлдаги давлат тўнтариши ташаббусининг ортида Америка турибди, деяётган бўлса ҳам, биз Ҳизб ут-Таҳрир сифатида бу давлат тўнтариш ташаббуси ортида инглизпараст илмоний камолистлар турганлигини айтяпмиз. Чунки Биз Туркиядаги сиёсий иқтидор Америка билан кучли мувофиқ ҳаракат олиб бораётганини, бу ҳолатда Американинг Туркияда давлат тўнтаришга киришиши учун бирор асос йўқлигини кўриб турибмиз. Лекин мамлакатимиздаги нуфуз талашиш изига тушган инглизпараст камолистлар ва қуролли кучларимиз сафидаги буларга қарашли зобитлар Олий Ҳарбий Кенгаш қарорлари олдидан бетартиб ва вахшийларча давлат тўнтаришини бошлашди. Гулан гуруҳига қарашли баъзи ҳарбийлар Эрдоганга душманлиги туфайли шахсий суратда бу ҳаракатга иштирок этишди. Биз ҳозиргача қилган бир қанча сиёсий таҳлилларимизнинг тўғрилигига жамоатчилик қисқа вақт ичида гувоҳ бўлади.
Хусусан шуни таъкидлаб ўтмоқчиман, хунтачиларнинг ортида турганлар хоҳ Америка Қўшма Штатлари бўлсин, хоҳ Британия бўлсин, Мусулмонлар учун вазият ўзгармайди. Чунки булар мустамлакачи кофирлардир. Лекин агар давлат тўнтариши ташаббуси ортида қайси давлат турганлигини, давлат тўнтаришига нима учун қўл урганлигини ва кимлар бу ишга алоқадор эканлигини кўрмасангиз ҳамда кўрсата олмасангиз мустамлакачиларнинг мамлакатимиздаги манфаатларини фақат ҳисоблаб ўтираверасиз. Ҳақиқий душман бир четда қолиб, ўзингизга уларнинг “пиёда аскар” (пешка)ларини душман қилиб оласиз.
Islah Haber: Бу жараёндан сиёсатчилар ҳам, мусулмонлар ҳам олиши керак бўлган энг муҳим дарс нима?
Маҳмуд Қор: Бундан ҳукуматдагилар оладиган дарс очиқ кўриниб турипти. Айниқса, Президент бу ташаббусдан сабоқ олиши лозим. 15 Июл давлат тўнтаришига уриниш шуни кўрсатдики, Туркиядаги Мусулмон халқ Исломни хоҳламоқда ва Ислом бошқарувини орзу қилиб кутмоқда. Мусулмонлар бунинг учун тайёр эканликларини ҳаммага кўрсатди.
Давлат тўнтаришига уриниш жараёнида барча мустамлакачи мамлакатлар вазиятга қараб ҳаракат қилишди. Агар давлат тўнтариши амалга ошганда эди, Британия ҳам, АҚШ ҳам ва барча Европа давлатлари ҳам хунтачилар билан алоқа ўрнатиб, ҳамкорлик қилиш учун ҳаракатга тушарди. Афсуски, бугунги кунда, ҳукумат ҳали ҳам улар билан муносабатларини узган эмас. Мисол учун, сўнгги қарорларга кўра, Хунтачиларнинг базаси бўлган “Акинжи” базасининг ёпилиши айтилди. Аммо (Суриядаги) мусулмонларни қирғин қилаётган ва хунтачиларнинг яна бир базаси сифатида қайд этилган Инжирлик ҳаво базаси ёпилмаяпти. Агар давлат тўнтаришининг ортида АҚШ турган бўлса, АҚШга қарашли бу база ҳам ёпилиши керак эмасмиди?! Яна шундай бир пайтда АҚШ бош қўмондони бизнинг тупроқларимизга қандай қадам боса олиши мумкин?! Шуни асло унутмаслик лозим; АҚШ ва Ғарб давлатлари асло дўст бўлмайди. Президент Эрдуғон буни кўра билиши ва шунга кўра қадам ташлаши лозим.
Мусулмонлар бу зарба ташаббусидан оладиган сабоққа келадиган бўлсак, давлат тўнтаришига уриниш пайтида халқ кўчаларга Ислом байроғи билан чиқар экан, Ғарб дарҳол ҳаракатга киришиб, “демократияга хавф туғдирмаслик ва ундан воз кечмаслик лозим”, дея ўз муносабатини билдирди. Бундан кўриниб турибдики, Ғарб ва мамлакатимизга кўз тикиб турганлар мусулмонларнинг Исломий оёққа туришларидан жуда қўрқишади. Шундай экан, танкларга ва қўролларга кўксини тутган бу халқ хунтачиларнинг орқасида мустамлакачилар борлигини кўриши лозим.
Модомики мустамлакачиларнинг нуфузи Туркияда мавжуд экан, бундай давлат тўнтаришини яна амалга оширишлари мумкинлигини унутмасликлари керак. У ҳолда мусулмонлар давлат тўнтаришига қарши бўлганликлари каби демократияга ҳам қарши туришлари лозим. Чунки давлат тўнтаришининг маркази Ғарб бўлгани каби демократиянинг ҳам маркази Ғарбдир. У Ислом уммати ва мусулмонлар учун хавфли ҳисобланади.
Яна мусулмонлар давлат тўнтариши ташаббусига қарши кўчаларга чиқар экан, ўзларидаги кучга гувоҳ бўлишди. Агар улар бу кучларини Рошид Халифалик учун сарфласалар, мустамлакачилар Исломий ўлкаларда ҳеч қачон давлат тўнтаришига киришишга журъат қила олмас эди. Зеро Рошид халифалик давлатида халқ, ҳукумат ва ҳарбийлар бир вужуд сифатида ҳаракат қилади. Чунки Халифалик давлати бошқарувчилари билан, армияси билан ва халқи билан биргаликда битта умматдир. Фикрлар ва туйғулар биттадир. Барча нарсалар устидан ҳукмрон бўлган ягона маданият Исломдир.
