Сурияда сулҳдан сўнг нима бўлади?
Аллоҳнинг сара юртидаги Ислом аҳлининг таслим бўлиши ақлга тўғри келадими?
Асъад Мансур қаламига мансуб
Сўзимни бандалар Роббисининг қуйидаги энг яхши сўзлари билан бошлайман:
مَّا يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُواْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ وَلاَ الْمُشْرِكِينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيْكُم مِّنْ خَيْرٍ مِّن رَّبِّكُمْ
«На аҳли китоблар (яҳудий ва насронийлар)дан бўлган кофирлар ва на мушриклар сизга Парвардигорингиз тарафидан бир яхшилик (яъни ваҳий) тушишини истамайдилар» [Бақара 105]
لاَ يَأْلُونَكُمْ خَبَالاً وَدُّواْ مَا عَنِتُّمْ قَدْ بَدَتِ الْبَغْضَاء مِنْ أَفْوَاهِهِمْ وَمَا تُخْفِي صُدُورُهُمْ أَكْبَرُ قَدْ بَيَّنَّا لَكُمُ الآيَاتِ إِن كُنتُمْ تَعْقِلُونَ
«Улар сизларга зарар етказишда кучларини аямайдилар ва ёмон ҳолга тушишингизни орзу қиладилар. Уларнинг сизларни ёмон кўришлари оғизларидан ошкор бўлди. Дилларидаги адоватлари эса янада каттароқдир. Агар ақл юргазсангизлар сизлар учун оят-аломатларни аниқ-равшан қилиб бердик» [Оли Имрон 118]
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِن تُطِيعُواْ الَّذِينَ كَفَرُواْ يَرُدُّوكُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ فَتَنقَلِبُواْ خَاسِرِينَ
«Эй мўминлар, агар кофирларга итоат қилсангиз, сизни ортингизга (куфрга) қайтарадилар. Бас, зиён кўргувчиларга айланиб қоласизлар» [Оли Имрон 149]
Эй Шом аҳли!
Агар сиз қонхўр режим билан музокара қилишга чақираётган кофирлар яратган сулҳга ушбу оятларга асосланиб назар ташласангиз ҳаргиз адашмайсиз.
بَلِ اللَّهُ مَوْلاَكُمْ وَهُوَ خَيْرُ النَّاصِرِينَ
«Йўқ, Аллоҳ дўстингиздир ва У энг яхши нусрат-ёрдамчидир» [Оли Имрон 150]
Бугун куфр давлатлари Шомда Уммат қўзғолонини йўқ қилишга келишиб олишди. Улар эълон қилган ўт очишни тўхтатиш битими мўминларга заррача яхшилик келтирмади, билъакс, парокандалик ва оғир машаққат келтирди. Улар тоғутга қарши қўзғалиш билан мусулмонлар эришган ютуқлар бой берилишини, машаққатда қолиб, охир оқибат, умидсизликка тушишларини, таслим бўлишларини, шу давлатлар истагига рози бўлишга мажбур бўлишларини кўзлашмоқда.
Улар Шом қўзғолонини йўқ қилишга келишиб олиш билан бир қаторда, ўзаро нуфуз талашишмоқда ва қўлга киритиладиган манфаатлар устида курашишмоқда. Масалан, Америка рус «айиғи»дан ўзининг Суриядаги нуфузини ва малайи Башарни сақлаб қолишда фойдаланди. Чунки у Россиянинг мусулмонларга қаттиқ ҳужум қилиш билан у ердаги нуфузини йўқотганини, энди уни қайта тиклолмаслигини, ҳеч қандай иттифоқчи тополмаслигини тушуниб турибди ва ундан чўчимаяпти. Шунинг учун Сурия масаласини ўзи билан Россия ўртасигагина чеклаб, Европани узоқлаштиришга уринмоқда. Чунки Америка Европанинг минтақада қадимдан илдизи чуқурлиги ҳамда малайлар касб қилишга қодирлиги сабабли ундан чўчимоқда. Европа бевосита Сурия аҳлига ҳужум қилмай, Башар Асаднинг кетишини талаб қилиб, шу орқали гўё ўзини уларга ёрдам бераётган ва қочқинларни қабул қилаётган дўст қилиб кўрсатмоқда.
Шунинг учун, хусусан, Британиянинг Европа Иттифоқида қолиши масаласи ҳал бўлгандан сўнг, Европанинг Франция, Италия ва Германия дохил уч давлати Америка-Россия иттифоқига қарши марказни ташкил қилиш учун ҳаракатга келди. Натижада, Парижда жорий йилнинг 3-4 феврал кунлари бу уч давлат ташқи ишлар вазирлари йиғилиши билан бир қаторда давлат раҳбарларининг учрашуви ҳам бўлиб ўтди. Шунингдек, бу анжуманлар қаторида Италия бош вазири Россия президенти билан телефон орқали сўзлашди. Франция манбаларида айтилишича, «уч пойтахт – Париж, Лондон ва Берлин Сурия майдонида маълум бўлиб турган ўт очишни тўхтатишга эришиш масаласи ривожларига нисбатан мустаҳкам муштарак позицияга эришишга аҳд қилган. Россия билан Сурия режими эса бу пойтахтларни ҳурмат қилмаяпти. Энди бу пойтахтлар Путин билан айни масалага қайтиб мурожаат қилмайдиган тарзда нуқта қўйишга қарор қилди». «Сурияда ўт очишни тўхтатишга оид Вашингтон-Москва ўртасидаги битимнинг бузилаётганига нисбатан Американинг лоқайдлигидан европаликлар хавотирланмоқда». Ҳатто улар Американинг уларни яккалаб, масалани ўзи билан Россия ўртасига хослаб қўяётганидан ташвишда. Шу боис европаликлар битимнинг бузилиши мавзусини кўтаришга қатъий бел боғлаб, бунга нисбатан Американинг бепарволигига эътироз билдиришди ҳамда Европага оқиб келаётган қочқинлар мавзусини қўзғашди ва Башар Асадсиз ўтиш даврини талаб қила бошлашди. Кейин европаликлар Саудия валиаҳди Ибн Найф, ташқи ишлар вазири Жубайр, Сурия мухолафати мувофиқлаштирувчиси Ҳижоб кабилардан айни мавзуларни кўтаришни ва шу ҳақда гапиришни талаб қилишди. Натижада айни талаб ортидан Жубайр «Сурияда Башарга ўрин йўқ», деган гапларни айтди. Буларнинг ҳаммаси Европанинг Сурия масаласида фаол рол ўйнаш ва халқаро позицияда ўз таъсирига эга бўлиш мақсадидаги уринишларидир.
Франция ва Британия раҳбарлари учрашиб, «Сурия Башар Асадга ўрин бўлмайдиган ўтиш даврига муҳтож» эканини айтишди. Бунга раддия сифатида Америка малайи, Суриядаги халқаро вакил де Мистура «Президент Башар Асад келажаги сурияликлар қўлида, буни олдиндан белгиламаслик лозим», деди. Бу шуни англатадики, Америка Сурия мухолафати билан Сурия режими ўртасидаги музокара Асад тақдири ҳақида гапирилмаган ҳолда давом этишини истайди. У Асад тақдирига қарор бериши учун аввал мухолафат ён беришга ўтиши, унинг буйруқларини қилишга рози бўлиши керак, ўт очишни тўхтатишга эришилгани ўз тасдиқини топиб, қўзғолон олови сўниши, унинг назарида террористлар, дея ҳисобланаётган бошқа қўзғолончилар йўқ қилиниб, майдон Америка нуфузига бўлган ҳар қандай таҳдиддан тозаланиши лозим. Ана шундагина Америка ўз малайи Башар Асад тақдири ҳақида ўйлаб кўради.
Американинг буларни амалга оширишга тўла ишончи комил эмас. Шу боис президент Обама 2016 йил 25 февралда «Сурияда ўт очишни тўхтатишга эришишга доир келишувларда сусткашлик қилишдан огоҳлантирди, агар Сурияда бирор ютуққа эришилса, бу ютуқ сиёсий амалиётга олиб бориши мумкинлигини, чунки у ерда беш йилдан буён қақшатқич фуқаролар уруши кетаётгани»ни таъкидлади. Шунинг учун бу давлат ўз малайи тақдирини ҳозир муҳокама қилиш билан навбатдаги хатога йўл қўйгиси келмаяпти. 2016 йил 24 февралда Америка ташки ишлар вазири Жон Керри бундай деди: «Бизда Россия билан мувофиқлаштирилган амалиёт мавжуд ва биз ўт очишни тўхтатиш келишувининг муваффақиятли бўлишини таъминлашга мажбурмиз. Олдимизда жуда кескин кунлар турибди. Биз бу кунларда Сурияни вайрон этаётган ички урушлар ва қон тўкилишларга чек қўя олишимиз лозим. Дипломатик йўл эса, Исломий Давлат ташкилоти ва Жабҳатун Нусра каби террористик жамоаларни йўқ қилиш, томонларни музокара столига ўтқазиш учун ягона йўлдир». Демак, Асад тақдири мавзуси то ўт очишни тўхтатишни тўла амалга ошириб, ён берувчи мухолафатчиларни музокарага ўтқазилгунга қадар вақтинча кечиктирилмоқда. Мабодо бу иш амалга ошмай қолгудек бўлса, бу борада Керри «Қачон музокара муваффақиятли чиқмай қолса, маълум бир альтернатив планни муҳокама қиляпмиз», дея таҳдидли баёнот берди ва буни план «б» дея атади. Айни план тўғрисида Америкада чиқадиган «Уолл-стрит» газетаси «Бу план ортида мудофаа вазири Картер, бош штаб бошлиғи Данфорд, разведка бошлиғи Бреннан турганини ҳамда ушбу план Американи Сурияда кенг кўламли урушга тортажагини» келтирди. Бу эса Америка Жабҳатун Нусра каби ўт очишни тўхтатишга рози бўлмаётган ва музокарага ўтирмаётган жамоаларга қарши кенг кўламли ҳаво зарбаларини амалга ошириши мумкинлигини англатади. Шунингдек, оз сонли пиёда аскарлари билан минтақадаги малай кучларга етакчилик қилиш амалиётини ҳам олиб бориши тахмин қилинади. Масалан, Курд Демократик Иттифоқи партиясидаги малайларига айни партия назорати остидаги минтақада жойлашган базада 50 нафар америкалик аскар етакчилик қилаётгани каби. Саудия ўз хўжайини буйруқларини амалга оширишга тайёрлигини эълон қилиб, 2016 йил 9 февралда ташқи ишлар вазири Жубайр «Қуруқликда амалиёт олиб бориш фикри Вашингтондан чиқди, 65 давлатни ўз ичига олувчи коалиция аъзоларининг Америка етовидаги амалиётда қатнашишлари тахмин этилмоқда», деди. Бунга Туркия ҳам доим тайёр. Чунки у ҳарбий аралашувни талаб қилиб келмоқда. Мисол учун, 2016 йил 19 февралда Туркия президенти Эрдоганнинг Обама билан ўтказган суҳбатида «Икки давлатнинг ўт очишни тўхтатишга оид Мюнхен битимини қўллаб-қувватлаши… бу давлатларнинг мақсади ИШИДга қарши урушда муштарак эканлиги» айтилди. Бошқача ибора билан айтадиган бўлсак, Америка етовида қуруқлик орқали ҳарбий амалиёт ўтказилишига Туркия ҳам, Саудия ҳам ҳозиру нозир турибди.
Улар жуда ноёб ҳисобланган, аммо онгли кишини чув туширолмайдиган макр ишлатишяпти: ўзлари террористлар, деб ҳисоблаётган жамоаларни ўт очишни тўхтатишдан истисно қилишди. Аммо мана шу терроризм баҳонасида ҳатто ҳеч кимни истисно қилмай, ҳатто ўт очишни тўхтатишга ён бериб, унга рози бўлганларга ҳам зарба берадиган бўлишди. Шунинг учун русларнинг ҳаво зарбалари ва режимнинг ҳужумлари тўхтамай давом этмоқда. Масалан, 2016 йил 5 март куни Жайшул Ислом матбуот воизи Аллуш «Режимнинг ўт очишни тўхтатиш битимини бузиши уларни янги минтақаларни қўлга киритишга мажбур қилганини, жуда муҳим стратегик минтақаларни босиб олишгани»ни билдирди. Кейин хорларча ён бериб бундай деди: «Аммо сулҳ амалга ошса, уруш машинаси вайрон қилмоқчи бўлган жамиятни ва инсонни қайта қуражакмиз». Бу гапи билан Аллушнинг ўзи қулаб тушди, режимни қулатиш ва Ислом билан бошқариш ҳақида лом-мим демади, аксинча гапни айлантириш билан кофирларни рози қилди!
Президент Обама ўт очишни тўхтатишга эришишда муваффақиятсизликка учрашдан чўчиётгани билдирди. Ташқи ишлар вазири муваффақиятсизлик рўй берган тақдирда план «б» тайёрлиги билан таҳдид қилди. Саудия ва Туркиядаги малайлари агар улардан талаб қилинса, қуруқлик амалиёти ўтказишга тайёрлигини айтишди. Бу эса Сурия аҳли ҳануз уларнинг тил бириктирувларини улоқтириб келаётганига далолат қилади. Буни федерация кенгашининг халқаро масалалар бўйича қўмитаси раиси Косачевнинг 2016 йил 2 март куни «Суриядаги ўт очишни тўхтатиш битими икки тўсиққа дуч келди, бири Сурия ичкарисидаги тўсиқ, иккинчиси ташқарисидаги тўсиқ, иккинчи тўсиқ шуки, Қўшма Штатлар ичкарисидан айни битимга эътирозлар бўлмоқда», деган гапи ҳам тасдиқлаб турибди. Бу гапи билан у америкалик ҳарбийлар ҳозирлаётган план «б»га ишора қилмоқда. Демак, Косачевнинг тушунишича, улар иккинчи тўсиққа тайёргарлик кўришяпти, биринчи тўсиқни йўқ қилишга ҳозирлик кўришяпти, яъни Косачев ишора қилганидек, жамоий шаклда битимни рад этаётган Сурия аҳлини йўқ қилишни режалаштиришяпти.
Сурия аҳли Аллоҳнинг сара юртининг аҳлидир. Улар қўрқув деворини ағдариб, жуда кўп қурбонликлар бердилар, хорликдан ўлимни афзал билдилар, жамоатчилик фикри юксак даражага етди. Улар қўзғолон Аллоҳ учунлигини, етакчилари Муҳаммад A эканлигини баралла айтдилар, ораларида саботли ҳалол инсонлар жуда кўп, ён берувчи нопок кимсалар эса жуда оздир. Ораларида ва улар билан биргаликда Ҳизб ут-Таҳрир бор. Фикрий ва сиёсий онги бағоят юксак даражали ушбу Ҳизб уларга тўғри йўналишни кўрсатиб, собитқадамликка, сабр-бардошга чақирмоқда, уларга қарши тўқилаётган фитналарни кўрсатиб бермоқда. Ҳақиқатдан ҳам, Пайғамбарлик минҳожи асосидаги рошид Халифаликни барпо этиш ва Росулуллоҳ A рояларини баланд кўтаришга уларни қаноатлантиришга муваффақ бўлди ҳам. Шундай экан, Аллоҳнинг сара юрти аҳлининг таслим бўлиши, илмоний режим ва Америка нуфузининг қолишига рози бўлиши ақлга тўғри келадими? Аллоҳнинг изни ила, бу минг марта ақлга тўғри келмайдиган ишдир.
Роя газетасининг 2016 йил 9 март чоршанба кунги 68-сонидан
