Қозоғистон Европа Иттифоқи билан ҳамкорликни кучайтиради

 Қозоғистон парламенти юқори палатаси Европа Иттифоқи билан кенг ҳамкорлик алоқалари ҳақидаги келишувни тасдиқлаш тўғрисида қарор қабул қилди.

 Қозоғистон ташқи ишлар вазири Эрлан Идрисовнинг сўзларига кўра, келишув сиёсий мулоқотни мустаҳкамлаш, ташқи сиёсат соҳасидаги ҳамкорликни кенгайтириш ва чуқурлаштириш, хавфсизлик, космик хавфсизлик, оммавий қирғин қуроллари тарқалишига қарши курашиш, низоларнинг олдини олиш ва аксилтеррорни назарда тутади.

 Вазирнинг қайд этишича, янги келишув ҳужжатида “европалик ҳамкорларимиз учун барқарорликнинг қўшимча кафолатларини тақдим этувчи савдо бўлими Қозоғистонга хориж сармоядорларини янада кўпроқ жалб этишга замин яратади”.

Туркистон: 

Ғарб Россияга нисбатан ёки умуман олганда давлатлар бир бирларига нисбатан икки фронтта, икки хил муомилада иш олиб боришади.

Биринчиси, оламий исломий мабдаий ҳаракатга қарши: – бунда улар ҳамкорлик, бир бирини тўлдирувчи ўзаро паралелл амалиётлар ва умумий манфаат устидаги стротегиялар асосида ҳаракатланишади. Мисол учун, Суриядаги мусулмонларнинг инқилобий халқ ҳаракатларига қарши бирлашгани каби. Ёки Қирғизистон сингари кичик мамлакатларда ўзлари экстремизм ва терроризм деб атаб олишган исломий ҳаракатларга қарши кураш мақсадида ва исломий қадриятларни ривожланиб боришини олдини олиш мақсадида ажратиладиган оламий маблағлар тўпланадиган жамғармалар ҳам мисол бўлиши мумкин. Бу жамғармалар уларнинг ҳаммасининг маъқуллиги ва розилиги асосида йиғилади ва исломий мамлакатдаги малай ҳокимиятларига тарқатилиб турилади.

Иккинчисида эса, ҳар бири ўз манфаатларидан келиб чиқиб, ҳар хил ва кўпинча бир бирларига қарши ёки томон томонларга бўлинишиб олиб ҳаракатланишади. Украинани тортиб олишдаги Ғарб билан Россия ўрталаридаги кураш сингари. Бунга Грузияда бўлиб ўтган рангли инқилоб, деб номлаб олишган қўзғалонлар мисол бўла олади. Бу ишларнинг барчаси куфр етакчи мамлакатларининг бир бирларига қарши ўз манфаатлари йўлида гуруҳларга бўлиниб амалга оширишган йирик амалиётлари жумласига киради.

Қозоғистондаги юқорида имзоланаётган битимларни ва таёрланаётган стротегик ҳамкорликларнинг ҳаммасини мустамлакачи мамлакатларнинг иккинчи фронтдаги фаолиятлари сирасига киритиш мумкин. Бу уларнинг бир неча йиллардан буён Россияни ҳолсизлантииш учун ҳамкорликда олиб боришган иқтисодий ва сиёсий босимларининг якуний қисми деса бўлади. Яъни, АҚШ бошчилигида ЕИга аъзо давлатларнинг деярли ҳаммаси бир бўлиб, Россияни иқтисодий қамал қилишди. Оқибатида Путин Россиянинг тақрибан 900 миллиард доллорга тенг жамғарма фондини тугатиб бораяпти.

Россия ҳолдан тойиб бораяпти. У бирин кетин ўзининг стротегик аҳамиятли мустамлака мамлакатларидаги ўринларини йўқотиб бораяпти. Чунки оламий куфр системасида мустамлакачи давлат қўл остидаги мамлакатлар билан ҳар бир соҳада ҳамкорлик қила олиши ва уни кашшоқлик даражасига тушиб қолишига йўл бермаслик учун унга маблағлар ёки имтиёзли қарзлар бериб тура олиши муҳим аҳамиятли ишлардан ҳисобланади. Охирги вактларда Россия нафақат ташқи мустамлакалари билан, балки ички иқтисодий алоқаларини ҳам бир оз издан чиқариб юборди. ЕИ Россиянинг айнан шу ҳолатидан фойдаланиб қолмоқчи бўлади. Илгарироқ ЕИ Қирғизистонга ҳам бир қатор иқтисодий имтиёзлар бериб юборган эди. Бунда  ҳам, Россиянинг чекиниши оқибатида очиқ қолиб бораётган барча иқтисодий тармоқларни тўлдириш имконияти пайдо бўлиб бораётганлигида, вазиятдан ЕИ фойдаланиб олмоқчи бўлаяпти.  

Бундан ташқари Хитой ҳам шу кунларда “ШОС” ташкилотини ўз қўлига олиб, Россия бошчилик қилган “ОДКБ “ ташкилотига қарши бир қатор баёнотлар тарқатди. “ОДКБ” Ўрта Осиё минтақасининг хавфсизлигини таъминлашда етарли қувватга эга эмас. Шунинг учун Хитой “ШОС” ташкилотининг хавфсизлик тармоғининг минтақадаги таъсир қувватини кучайтириш керак, дейди.

Россия, Тожикистонда қолган ҳарбий базасини кучайтиришга киришди. У ҳозир иқтисодий, сақофий ва сиёсий мустамлака қилиш соҳаларининг бирортасида устивор ҳолатда эмас. Вазият эса, капиталистик куфр системасининг табиатига кўра, худди ўрмон сиёсати сингари йиқилиб бораётганларни суяб қўйилмайди. Аксинча, уларни ўлдириш ва еб юбориш пайига тушушади.

Қозоғистон Россияга ишонмайди. Ундан қўрқади. Чунки Путин Суриядан чиқиб бориши билан янги уруш майдони қидира бошлади. Қозоғистон худди Украина ва Белорусия сингари уруш пайдо қилиш учун ўта қулай минтақа ҳисобланади. У ерда ҳалигача рус сақофати ўта кучли сақланиб қолган. Буни билган Назарбаев кирил алифбосидан лотин алифбосига ўтишга ҳаракат қиляпти. Бу Россиянинг сақофий мустамлакадан қутулишнинг асосий ва аввалги қадамларидан ҳисобланилади. Бундан ташқари Қозоқ ҳукумати Россия телеканалларини ҳам қиса бошлади. Энди эса, Ғарб мамлакатларини ўзига жалб қилиб, уларни стротегик ҳамкор қилиб олиш билан, ўз минтақасида уларнинг ҳам манфаатлари бўлиши учун ҳаракат қилаяпти. Бу Қозоқларга Россиядан хавотирларини бир оз бўлса ҳам камайтиради деган умид беради. Чунки ЕИ, Хитой ва АҚШ каби мамлакатлар ўз инвестицияларини олиб кириши билан, ўз моддий манфаатларини ҳимоя қилишга ҳаракат қилишлари ҳам табиий ҳолат. Халқаро сиёсатда улар Россиядан анча илдамлаб боришаяпти. Демак улар Россияга босим бера олиш қувватига эга.