Қирғизистоннинг ҳозирги ва аввалги призидентлари ҳам, “суд тармоғига ва тергов жароёнларига мен кириша олмайман, қонун йўл бермайди. Конституцияга мувофиқ Суд мутлоқ мустақил тармоқ” деган маънода баёнотлар беришни одат қилишган. Аслида бу тўғри, қонуний муносабат.
Лекин Рошод қори камоловнинг тергов ва суд жароёни, деярли 100% Ўзбек давлатининг босими ва таъсири остида боряпти. Буни, Рошод Камоловнинг тергов ишларини яна давом эттириш учун, унинг ҳибсда ушлаб туришни навбатдаги муддатга узайтириб беришларини суддан сўранган терговчининг “Ўзбекистондан келаётган айблов материалларнинг кечикаётгани сабабидан” деб берган тушунтирмаси билан ҳатто жамоатчиликка эълон қилинди.
Бу ишнинг қонуний ёки ноқонуний жиҳатларини баён қилмоқчи эмасмиз. Балки сиёсий ва инсоний ҳақ ҳуқуқлар томонларини таҳлил қиламиз инша Оллоҳ.
Рошод қори Камолов устида бораётган бу жароён, Ўзбекистон билан бирга ишлаб чиқилди. Қирғизистон томонидан бу амалиётни ишлаб чиқилишида, генирал Суюн Омурзаков иштирок этди ва бевосита амалда бошқариб, ўз иштироки билан ушбу лоиҳани шу кунга қадар давом эттириб келмоқда. Суюн Омурзаков призидентнинг Қирғизистон жанубидаги ишончли вакили бўлиб, унга куч тизимининг бошқаришида жуда кенг имконият берилди. Милиция, прократура, суд ва бошқа тармоқларда ҳозир унинг таъсири ўта кучли.
Шу имкониятидан фойдаланиб Суюн Омурзаков, бутун куч органларини мутлоқ ўз таъсири остига олди. У куч органларини ишга солиб, жиноятчиларни бошқарув тармоқларини ҳам ўз қўлига олди. У ҳатто, бандитлар тўда бошчиларини ҳам ўзи сайлайдиган ва хоҳлаганини қамаб қўя оладиган қувватга эга бўлди. Жиноятчилар оламида ўта таъсир қуввати кучли бўлган Алмамбет Анапияевни ҳам, Омурзаковнинг лоиҳасига халақит қилаётгани учун жисмонан четлатиб беришди. Шундан кейин жиноятчилар олами, ақлий раҳнамосидан ажраб қолганидек, Омурзаковларга суянишга мажбур бўлди.
Омурзаков ўзини ва оила вакилларини диндор қилиб кўрсатишга ҳаракат қилади. Шундан у ўзидаги динга алоқали томонини ҳам намоён қилишга ҳаракат қилиб келади. Ҳозир Қирғизистон жанубида диний тармоқдаги бир қатор етакчи вакиллар ичида ҳам, унга таянувчи бир гуруҳ мавжуд. Улар, ўзларидаги қаттиқ қўрқув ва итоаткорликлари билан ажралиб туришади.Улар, ҳатто иймон куфр масалаларига ҳам писанд қилмай, қаттиқ қўрқув остида олиб боришаётган ҳаракатлари билан, Ўзбек ҳукумат имомларини эслатишади.
Омурзаков, ҳар бир соҳада ўзидан ўтиб кетаётган фигураларни ёки итоат қилишдан бўйин товлаётган шахс ёки амалдорларни жисмонан четлатишга одатланган. Рошод қори Камолов ҳам, Омурзаковнинг кибрга тўла шахсий ғаразининг қурбони бўлди.
Ўзбекистон, Омурзаковнинг бугунги салоҳияти ва шахсий бадхулқ феъли атворидан унумли фойдаланиб қолмоқчи. Бир неча йиллардан буён, Ўзбек хавфсизлик тизими, Қирғиз куч тизимлари билан ҳамкорликда, Қирғизистон жануби бўйлаб минглаган айғоқчиларини киритиб олди. Улар ҳар турли Хитой молларини сотиш мақсадида қўлларида кўтаришиб олиб, шубҳали деб билган Қирғизистон фуқороларининг рўйхатини йиғиб келишади. Шунинглек, ҳар бир шаҳар ва қишлақларнинг жойлашиш лоиҳалари ва стротегик нуқталарни белгилаб келишади.
Омурзаков каби бир қатор нуфуз эгалари, Каримовнинг режими билан махфий ҳамкорлик олиб боришади. Рошод Камоловни жамиятдан четлатиш амалиёти ҳам, Ўзбек режимини рози қилиш мақсадидаги навбатдаги ҳамкорлик ҳаракати бўлди. Омурзаков, Ўзбек хавфсизлик ходимларининг кўрсатмалари билан, Қирғиз прокротурасига, суд ва тергов жароёнига қаттиқ босим бериб бораяпти. Улар Рошод қорига қарши деярли бирорта ноқонуний айб топаолмаганларидан, суд жараёнини, Ўзбек ҳамкорларидан келиши реъжалаштирилган ясама уюштирилган айбловларни кута бошлашди. Лекин Ўзбек томони, Атамбаев билан Каримов ўрталари бузилиб қолгани ва яна маълум сабаблар билан, ўз спектаклларини якунлаш муддатини чўзиб юборишди.
Аслида, уларнинг ҳамкорликдаги лоиҳаларига кўра, Рошод қорини ҳибсга олишлари билан, бир қатор жангарилар бош бўлиб халқ қўзғалишини кутишган эди. Худди Андижондаги 2005 йилдаги бошаламонлик ҳолати каби. Шундан кейин Рошод қорини узоқ муддатга қамаб юбориш билан, Қирғизистон жануби учун алоҳида қаттиқ режим ўрнатиб олишга муваффақ бўлишар эди. Шунда бу минтақа бутунлай куч тизимларининг қуввати остига ўтиб, бошқа йўналишдаги бирорта қувватлар Омурзаковнинг олдига тўсиқ қўя олмайдиган ҳолат пайдо бўлар эди.
Лекин Рошод қори, ундан аввалроқ бу қавмни тарбиячиси бўлган отаси Рофиқ қори каби буюк инсонлар, ўз даъвати билан халқни куфрнинг бу каби найрангларидан огоҳлантириб, уларни соф исломий фикрлар билан тарбиялаб келишаётгани боис, ифлос кучларнинг ғаламус реъжалари амалга ошмади. Халқ, Рошод қорининг мусибатларини ва отасининг шаҳодатини Оллоҳнинг синови ва раҳмати – инша Оллоҳ – деб қабул қилди. Оллоҳ бу каби синовларни, фақат суйган бандасига, охиратдаги дарожотларини янада юқори қилиб олиши учун бир имконият қилиб беради. Худди Абу Ҳанифа (имому Аъзам) ҳазратларининг ўз даврида зиндонбанд қилинганлари сўнг вафод топганлари каби. Биз, бу золимларни дуои бад қилиш билан, биродаримиз ва яна бу инсон сингари бошқа мўъмин мусулмонларга, Оллоҳнинг берган бу имкониятларидан манфаатли фойдаланиб қолишга чақирамиз. Уларга, шу Рамазоннинг улуғ кунларида Оллоҳнинг нусрати келиб, улуғ ажрларга эга бўлишларини дуо қилиб сўраб қоламиз. Шу улуғ кунларнинг кечаларида, намоз ва дуоларимизда, биродарларимизга ким азият берган ёки бераётган бўлса, уни Оллоҳнинг лаънати ва азобига топширамиз. Амийн.
Абдураззоқ:
