Россия банк ва компанияларининг ғарб санкцияларини енгиб ўтишда Хитой кўмагига бўлган умидлари борган сари сўниб бормоқда. ВТБ гуруҳи раисининг биринчи ўринбосари Юрий Соловьевнинг “Finance Asia” учун ёзилган колонкада хабар беришича, Пекин Россияга қарши бирорта молиявий санкциялар киритмаган бўлсада, Хитой банклари АҚШ ва Европа иттифоқи томонидан киритилган чекловларга қўшилишди.
Шунингдек, ХХР нинг кўплаб кредит ташкилотлари Россия банклари билан операцияларни амалга оширишдан бош тортмоқдалар. Улар ўзаро савдони молиялаштиришдаги иштирокларини сезиларли камайтиришди, улар бу вазифани россиялик шерикларига топширишди.
“Мавжуд ҳамкорлик қийинчиликларсиз ўтмаяпти. Икки томонлама ҳамкорликнинг ривожланишини тўхтатиб турган асосий муаммо АҚШ ва ЕИ санкциялар киритганидан кейин Россия банкларига нисбатан Хитойнинг қарама-қарши позициясида туришидир. Бугунги кунда кўплаб Хитой банклари Россия банклари иштирокидаги банклараро операцияларда иштирок этишмаяпти. Бундан ташқари, Хитой банклари ташқи савдо бўйича битимлардаги иштирокларини сезиларли камайтиришди, айниқса, савдони молиялаштириш бўйича”, – деб ёзади Соловьев.
Хитой бозоридан юан (Хитой пул бирлиги)да молиялаштиришни жалб қилиш ҳажми ҳам ҳозирча жуда чекланган, деб нолимоқда қудрат бўйича Россияда иккинчи ўринни эгаллайдиган давлат банки раиси ўринбосари.
“Хитойлик ҳамкорларимизнинг сўзларига кўра, бунинг учун чет эл эмитент (қимматли қоғозлар қоғоз пул чиқариш ҳуқуқига эга бўлган давлат, банк ёки идора) лари Давлат кенгаши, Марказий банк ва Молия вазирлигидан рухсатнома олишлари керак. Бироқ, бундай рухсатномаларни олиш учун аниқ белгиланган тартиб мавжуд эмас. Ҳозирча маҳаллий капитал бозорига чиқишга Халқаро молия корпорацияси ва Осиё тараққиёт банки каби молиявий ташкилотлар муваффақ бўлган холос”, – деб таъкидлади Соловьев.
Хитой бозорига чиқиш ва юанда маблағларни жалб қилишни бошлашни ҳатто Россия Молия вазирлиги ҳам хоҳлаган бўларди. Молия вазири ўринбосари Сергей Сторчак 3 июн куни Россия ХХР валютасида облигациялар чиқариш имкониятини ўрганаётганини айтганди. Аммо вазир ўринбосарининг тан олишича, ҳозирча бу ғоялар амалий татбиқдан анча узоқ.
“Биз ташкилий масалаларни, буни қандай ишлашини билмаймиз, агент банкларни ҳам. Бозорнинг бутун инфраструктурасини ўрганиш керак: унга ким ва қандай чиқади, қайси воситачилар орқали чиқилади, бозорга чиқиш ёки эмиссияни рўйхатдан ўтказишга имконият бериш учун қимматли қоғозлар бўйича назорат органи қандай қарорлар қабул қилади, ким потенциал инвестор бўлиши мумкин, кимга рухсат берилган, кимга рухсат берилмаган”, – дея изоҳлаб ўтди Сторчак.
Москва ва Пекин ўртасидаги ўзаро ҳисоб-китобларда доллардан воз кечиш ҳақидаги музокаралар ҳам қийин кечмоқда. Иккала тараф ҳам бир-бирини сусткашлик қилиш ва ён беришни хоҳламасликда айбламоқда. Шунингдек, ХХР Савдо вазирлиги Евросиё департаменти директори Лин Цзи россиялик журналистларга Россиянинг диалогдаги фаоллиги пасайиб бораётганлигини билдирган.
ВТБ раҳбари Андрей Костин ҳам қийинчиликларни тан олди ва келишмовчиликларнинг сабабини айтди: унинг сўзларига кўра, Хитой тарафи ҳисоб-китобларда устунлик юанда бўлиши кераклигини талаб қилмоқда, бунга сабаб қилиб, сўнгги пайтларда рубл ўта салбий ўзгариш суръатини кўрсатаётганини келтирмоқда. Россия тарафи эса ҳисоб-китоб валютаси одатда экспорт қилувчининг валютаси бўлиши кераклигини айтмоқда.
8 май куни Россия президенти Владимир Путин, бугунги кунда Россия ва ХХР нинг ўзаро товар айирбошлашдаги миллий валюталарнинг улуши таҳминан 7% ни ташкил қилишини хабар қилган эди.