Россия президенти Владимир Путин расмий сафар билан Туркияга йўл олди. Душанба куни соат 13:08да Анқарада жойлашган Эсенбога халқаро аэропортига қўнган Россия президентини энергия ва табиий бойликлар вазири Танер Йилдиз, ташқи ишлар вазирлигининг вакиллари ва Анқарадаги Россия элчихонасининг вакиллари кутиб олди.
Путин Анқарага қўнишидан аввал Эсенбога халқаро аэропортига кираётган автомобиллар қаттиқ назорат остига олинди. Аэропорт биноларининг устиларига жойлашиб олган снайперчилар ҳар томонни кузатувга олар экан, кутилмаган ҳолатлар учун тез ёрдам мошиналари ҳам тайёр ҳолга келтирилди. Путин ўтадиган йўлларда кучли хавфсизлик тадбирлари олинди.
Путин биринчи ўринда Анқарадаги Отатуркнинг қабри жойлашган Аниткабир мавзолейини зиёрат қилгандан сўнг президент саройида кутиб олиш маросими ўтказилди. Маросим ортидан Владимир Путин ва Ражаб Тоййиб Эрдоган ёпиқ эшиклар ортида учрашув ўтказилиши кутилмоқда. Туркия бош вазири Аҳмад Довутўғли ҳам президент саройида Владимир Путин билан ёлғиз ҳолда учрашув ўтказиши режалаштирилган.
Россия президентининг ёрдамчиси Юрий Ушаковнинг очиқлашича, Сурия масаласи Путин ва Эрдоган ўртасида музокра олиб бориладиган муҳим масалалардан биридир.
Сурия инқилоби бошлангандан буён Туркия ҳукумати Сурия режимини қотилликда айблаб келаётган бўлса, Россия ва Эрон ҳукумати Сурия режимини очиқдан-очиқ қурол яроқлар билан таъминлаб келяпти. Бироқ бу давлатлар ўртасида Сурия масаласида кескин зиддиятлар мавжуд бўлишига қарамай, расмий учрашувлар давом этиб келмоқда. Бундан аввал Эрон президенти Ҳасан Руҳоний ҳам Анқарага келиб Эрдоган билан қўл сиқишган эди. Чунки турк масъуллари – рақибларининг қўллари қанчалик мусулмонларнинг қонларига беланмасин – улар билан музокара эшиги очиқ қолишини лозим деб билади.
Путин сафарга чиқишидан аввал икки давлат ўртасида баъзи позицияларда қарама-қаршиликлар мавжуд бўлса ҳам алоқалар давом этаверишини билдирган эди.
“Албатта, қарашларимиз баъзи масалаларда бир хил бўлмаслиги, ҳатто мутлақо қарама-қарши бўлиши ҳам мумкин. Бу ўзининг мустақил ташқи сиёсатига эга бўлган давлатлар учун табиий ҳолдир. Энг муҳими шуки, биз давлатларимиз ва халқларимиз ўртасидаги ҳамкорлик қийматини биламиз”, “ўзаро тижорат ҳажмини орттириб, сармоя ётқизиш соҳасидаги ҳамкорлигимиз рус ва турк халқлари манфаати учун хизмат қилишига умид қиламиз. Зеро ўзаро тижорат ҳажмини ўн миллиард доллар миқдорига кўтариш борасида ҳурматли Эрдоган билан келишиб олган эдик”, деди Владимир Путин.
Россия раҳбари Россия бозорида юзага келган бўшлиқларни Турк деҳқонлари тарафидан тўлдирилиши истагида эканлигига урғу берди. Путин хусусан, Турк ишбилармонларининг Россияга гўшт, сут, балиқ маҳсулотлари ва сабзавот ҳамда турли мевалар экспортини орттириш борасида ижобий яқинлашув бўлаётганлигини таъкидлади.
Туркистон:
Путин ўзининг Анқарадаги расмий ташрифи чоғида, худди Ғарб СНГ давлатларига қарата олиб бораётган услубни намоён қилишга харакат қилди. У Балгария ва ЕИни, Туркия ва яна бир қанча Ғарбпараст давлатларнинг моддий манфаатларига путур етказаётганликда айблашга харакат қилди. Масала шундаки, Россия Газпром орқали, “жанубий магистрал” номи остида янги қувир йўналиши очиш мақсадида лоиха ишлаб чиқишган эди. Бу Россияни Украина орқали борадиган газ қувирларига қўшимча ёки алтернатив йўналиш бўлади деган мақсад остида амалга оширилиши кутилган эди. Лекин Балгария томони бу лоихани имзолагани йўқ. Путин, уларни ЕИ ўз сиёсий мақсадларидан келиб чиқиб бу лоихани амалда тўсишга мажбурламоқда деб баёнот берди. Путин шу лоиха амалда тўхтаб қолишида Евро комиссияни айблаб, лоихага алоқадор барча давлатларни ЕИдан мазкур лоихадан қўлга киритилиши мумкин бўлган даромад нисобидан, компенсация тўлатиб олишга чақирди.
Путиннинг бу услуби, АҚШ институти асосида иш юритиб келаётган бир томонлама харакат олиб борадиган Ғарбпараст уюшган давлатлар томонидан, СНГ давлатларининг ўта қашшоқлашиб боришаётган холатларида Россиянинг мустамлакачилигини айблаш асосида олиб бориладиган йўналишини эслатади. Тожикистон, Қирғизистон, Ўзбекистон, Қозоғистон каби давлатлар, жахон банки, АҚШ ипотека кредит банклари, Саудия, Япония ва ЕИга аъзо баъзи давлатлар орқали, инвестиция олиб кириш ёки бир неча сохаларда ёрдам бериш мақсадида юқоридаги давлатлар тўлай олишмайдиган даражада қарзга ботириб юборилишади. Ўз навбатида Россия бу ишларга қўлидан келганича қаршилик кўрсатади. Лекин ўзидаги иқтисодий муаммолар шу даражада чалқаш ва кўпки, бу қўл остидаги давлатларни Ғарб машинасининг ғилдираги остига кириб боришаётганини кўра туриб тўхтатиб қола олмайди. Тўхтатишга уринса, Ғарб томони хам бу давлатларга ўша Путиннинг маслахатини беришади. Россиядан фақли ўлароқ АҚШ ва ЕИ ўз қарамоғи остидаги давлатларга сиёсий босим бериш билан бир қаторда моддий ва молиявий кўмак хам бера олади. Шундан келиб чиқиб айта оламизки Путин Анқарада революцион ўзгаришлар ясай олмайди. У аввал АҚШнинг сиртмоғига бошини солиб беради. Сўнг Анқара хам Будапешт хам унинг манфаатларини қўллаши мумкин.
