Ўрта Осиё республикалари бўйлаб сафар бошлаган Швейцария конфедерацияси президенти ва конфедерация Ташқи ишлар вазири, Европада хавфсизлик ва ҳамкорлик ташкилоти (ЕХҲТ)нинг амалдаги раиси Диде Буркхaлтер 21 ноябр куни Ўзбекистонга ташриф буюриган эди. Бугун 22 ноябр куни Диде Буркхалтер Қирғизистонга келди.
Ишчи ташриф билан Қирғизистонга келган Диде Буркхалтерни Алмазбек Атамбоев “Ала-Арча” давлат қароргоҳида қабул қилди.
Учрашувда икки мамлакат ўртасидаги савдо-иқтисодий ва маданий-гуманитар ҳамкорлик масалалари муҳокама этилди. Шунингдек, минтақавий ва халқаро масалалар юзасидан фикр алмашилди. Икки томонлама учрашув якунлангач, Алмазбек Атамбаев ва Диде Буркхалтер матбуот учун баёнот беришди.
Алмазбек Атамбаев икки давлат ўртасида дипломатик алоқалар ўрнатилганидан бери Швейцария президентининг Қирғизистонга илк ташрифи амалга ошганини таъкидлади. “Муҳокама этилган барча масалалар юзасидан фикрларимиз мос келди. Жумладан, баҳсларга сабаб бўлган масала – жамоат хавфсизлигига оид лойиҳа бўйича ҳам келишиб олдик. Биз лойиҳани 2015 йилнинг охирига қадар узайтиришга қарор қилдик”, – деди Атамбаев.
Ўз навбатида Диде Буркхалтер Швейцария турли йўналишлардаги қўшма лойиҳаларни амалга оширишда Қирғизистонда кўмак кўрсатишни давом эттиришини, жумладан, Қирғизистонда 2015 йилда ўтказиладиган парламент ва 2017 йилда бўлиб ўтадиган президентлик сайловларига ёрдам беришга тайёрлигини маълум қилди. “Қирғизистон ЕХҲТнинг ҳар томонлама қўлловига лойиқ. Қирғизистон билан боғлиқ режаларимиз ва умидларимиз талайгина”, – деди у.
Президентлар учрашувда 2015 йил мартида Алмазбек Атамбаевнинг Швейцарияга ташрифи борасида келишиб олинганини маълум қилишди.
Туркистон:
Қирғизистонда вазият Украинанинг аввалги ҳолатини эслата бошлади. Қирғизистонда ҳам Ғарб билан Россия ўртасида сақофий таъсир қувватларини мустахкамлаш учун кураш авж олиб бормоқда. Бу ўта ҳавфли кураш бўлиб, у фуқороларни бир неча бўлакларга бўлиб юбориши кутилади. Энг хавфли томони шундаки, бу кураш Қирғизистон юрти учун ёмонликлардан бошқа ҳеч нарса олиб келмайди. Фуқоролар уруши эса, фақат ўша куфр давлатларининг қизиқчиликлари устида боради. Украина воқеъалари бунга ёрқин далил бўла олади.
Лекин Қирғизистондаги воқеълик, сақофий мустамлака таъсирини иккинчи даражага суриб юборади. Бу ерда биринчи ва иккинчи давлат ағдарилиши холатларига қараганимизда, фақат молиявий аралашишнинг ўзи кифоя қилиши мумкин. Биринчидан, халқ билан давлат ўрталарини боғлаб турувчи мафкуравий робита йўқ. Иккинчидан адолатли хокимиятнинг йўқлиги туфайли, давлатни ўз фуқоролари билан ўрталарида ҳеч бўлмаганда муҳаббат ва яқинлик ҳам мавжуд эмас. Бу ҳолат, халқ билан давлат ўрталарида ҳар қанақанги келишмовчиликларни уюштириш учун ўта қулай вазият ҳисобланади.
Қирғисистон ҳукумати эса, фуқороларининг деярли 90% мусулмонлар бўла туриб, атиги фуқороларининг 10% ни Мусулмонлар ташкил этувчи Россиянинг этагини тутиб, унинг Ислом ва Мусулмонларга қарши олиб бораётган ҳаракатлар услубини ўзи учун ҳаракат дастури қилиб олиш арафасида турибди. Атамбаев, биз аввал Қирғизмиз сўнг Мусулмонмиз деган манодаги нутқлари, ғаламис кучлар учун жуда қўл келади. Чунки бу фикр, миллий мафкурани илгари суриш учун айтилганига қарамай, мамлакат фуқороларининг деярли ярмини ташкил этувчи этник ва ўтроқ бўлган бошқа миллат вакилларни ўрталаридаги мавжуд қарама қаршиликларни янада кучайтиради. Призидент ўз қувватини ярмини йўқотади. Энди деярли камида фуқороларнинг ярми исломий қадриятларни муҳофаза қилади. Улар хар қандай исломий дискримитацияни ўзлари учун камситиш элементи деб билишади. Призидент ўз халқининг яна бир қисмини йўқотади. Призидент, тенгричилик ҳаракатларининг томир отиб кетишидан умид қилган бўлиши мумкин. Чунки миллатчилик ғояси, шу ҳаракат томонидан илгари сурилмоқда. Қирғиз халқи Ислом ансорларидан бўлган боболаримиз авлодлари бўлганларидан, ширк устига қурилган тангричилик харакатини қабул қилмади. Призидент қолган Мусулмонларни ҳам йўқотиб қўйиши мумкин. унинг атрофида фақат кресло ёки бошқа моддий манфаат илинжидаги бир гуруҳ тилёғламачи лўттибозлар қолди. Улар призидентимизни жар ёққаси томон тортиб боришмоқда.
Энди юқоридаги ҳолат ҳатто ихтилофлик таҳлиллар ҳам эмас, воқеъдаги ҳақиқат эканлигини инобатга олсак. Ғарб ва Россия томонидан давом этиб бораётган курашга, Қирғизистонда давом эттирилиши учун ўзимиз ўта қулай шароит яратиб берган бўламиз. Ҳали ҳам кеч эмас, вазиятни ўнглаш мумкин.
